Ο Σαντιατζίτ Ρέι είναι ο πιο ενδιαφέρων ανεξάρτητος Ινδός κινηματογραφιστής του εικοστού αιώνα. Ε
πηρεάστηκε από τον Ρενουάρ και κυρίως από το φιλμ του ιταλικού νεορεαλισμού Κλέφτης Ποδηλάτων. Η πρώτη ταινία του Ρέι, Το Μοιρολόι του Δρόμου (Pather Panchali, 1955), κέρδισε διεθνή βραβεία και ενθουσίασε κοινό και κριτικούς τόσο στην Ινδία όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.
Τα γυρίσματα διήρκεσαν τρία χρόνια, μια και ελλείψει εξωγενούς χρηματοδότησης πραγματοποιούνταν μόνο όταν ο σκηνοθέτης κατάφερνε να βρει χρήματα.
Ο Ρέι συγκρότησε μια ομάδα ερασιτεχνών συνεργατών και ηθοποιών και το αποτέλεσμα, συχνά υπέροχα πρωτόγονο, είναι μαγικό. Βασισμένη σε κλασικό δείγμα «bildungsroman» της λογοτεχνίας των Μπενγκάλι, αφηγείται τη ζωή ενός μικρού αγοριού σε ένα χωριό της Ινδίας. Μελετάει με τρόπο άμεσο, απλό και συγκινητικό την απώλεια της αθωότητας, τις κοινωνικές επιβολές στις ανθρώπινες σχέσεις, την πρώτη επαφή με το θάνατο, τις κακουχίες της ζωής, τη μάνα ως δύναμη που συγκροτεί την κοινωνία. Οι σκηνές όπου οι ήρωες τρώνε με τα δάχτυλα, κοιμούνται όλοι μαζί, πεινούν και περιμένουν, παρατηρούν τη φύση, θρηνούν ή χαμογελούν, είναι αφοπλιστικές.
Τα κινηματογραφικά μέσα του Ρέι είναι λιτά, αφού και πρόκειται περισσότερο για εικαστική σύλληψη όπου η ματιά του σκηνοθέτη παίζει καθοριστικό ρόλο.
Οι φωτισμοί, αν και σε ασπρόμαυρο φόντο, αποκαλύπτουν κρυφές πτυχές των προσώπων, των σωμάτων και των τόπων, διαμορφώνοντας σε συνδυασμό με τους ήχους και τα βλέμματα ατμόσφαιρα αισθαντική που καθηλώνει.
Στο τέλος της ταινίας ο θεατής νιώθει ότι έχει επικοινωνήσει με τις αρχέγονες πηγές της ζωής αφού μέσα από το Μοιρολόι του Δρόμου, όπως και μέσα από το διάβα της ζωής, περνούν όλα τα μεγάλα πράγματα.
Τζούλια Γκανάσου
