Νοέμβρης, εποχή σποράς για τους αγρότες, εποχή και για την κυβέρνηση για να θερίσει ό,τι έσπειρε όλο το προηγούμενο διάστημα με τις επιλογές της. Η κατάσταση στον αγροκτηνοτροφικό τομέα βρίσκεται πλέον σε οριακό σημείο. Ο συγχρονισμός συσσωρευμένων προβλημάτων οδηγεί μεγάλο κομμάτι παραγωγών σε μια βίαιη έξοδο από τον κλάδο, με τεράστιες κοινωνικές και παραγωγικές συνέπειες. Αυτή είναι και η αιτία που η δυσαρέσκεια έχει μετατραπεί σε διευρυμένη οργή απέναντι στα αδιέξοδα που οδηγείται ο πρωτογενής τομέας.
- Επιγραμματικά, οι τιμές βασικών προϊόντων (σιτάρι, καλαμπόκι, ηλίανθος, βαμβάκι κ.ά.) είναι κάτω του κόστους παραγωγής, κάνοντας ασύμφορη ή αδύνατη την καλλιέργεια. Το κόστος παραγωγής (ενέργεια, καύσιμα, λιπάσματα κ.ά.) αυξάνεται. Στα λιπάσματα, μάλιστα, αναμένονται νέες αυξήσεις το 2026 με την ενεργοποίηση του φόρου άνθρακα (CBAM) και των νέων δασμών της Ε.Ε. στις εισαγωγές από Ρωσία και Λευκορωσία. Την ίδια στιγμή, τα καρτέλ της βιομηχανίας, της μεταποίησης και των μεσαζόντων καλά κρατούν, με την ψαλίδα τιμών από το χωράφι στο ράφι να διευρύνεται. Οι εισαγωγές και οι αθρόες ελληνοποιήσεις συμπιέζουν περαιτέρω τις τιμές παραγωγού.
- Παράλληλα, ο κλάδος δοκιμάζεται από τις κλιματικές συνθήκες που αυξάνουν την επισφάλεια και συρρικνώνουν το αγροτικό εισόδημα. Παρατεταμένες ξηρασίες και λειψυδρία, καταστροφικές πλημμύρες, μείωση παραγωγών από παγετούς και ζημιές από χαλαζοπτώσεις. Οι όποιες αποζημιώσεις φτάνουν καθυστερημένα και καλύπτουν μόνο μικρό μέρος του χαμένου εισοδήματος (εκτός αν έχεις μπάρμπα στην Κορώνη…).
- Σε όλα τα παραπάνω ήρθαν να προστεθούν τα προβλήματα και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές των επιδοτήσεων, που θα έδιναν κάποια μικρή ανάσα ρευστότητας στους παραγωγούς. Οι επιδοτήσεις, βέβαια, βαίνουν μειούμενες, και από ό,τι φαίνεται λόγω των νέων απαιτητικών αλλά και προβληματικών ελέγχων (monitoring, ΑΤΑΚ κ.λπ.) πολλοί παραγωγοί βρέθηκαν εκτός των προκαταβολών που μόλις χθες δόθηκαν. «Ακριβοί στα πίτουρα και φθηνοί στο αλεύρι» θα έλεγε κανείς, καθώς την ίδια στιγμή έχουμε συνεχώς νέα επεισόδια στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και στο πάρτι που γινόταν με τα χρήματα των αγροτών – με τη συμμετοχή πολιτικών, εταιριών που παρασιτούν τον οργανισμό και κάθε είδους αρπακτικών (φραπέδες, χασάπηδες, Ferrari, τυχερά παίγνια κ.ά.).
Ενδεικτικές του μεγέθους του προβλήματος είναι οι δημόσιες ανακοινώσεις (δεν το συνηθίζουν) οικονομικών παραγόντων των εισροών της αγροτικής οικονομίας (Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας, Λιπασμάτων, Σπόρων, Γεωπόνοι) που δηλώνουν την ανησυχία τους για το τεράστιο έλλειμμα ρευστότητας του κλάδου, την αδυναμία καλλιέργειας πολλών παραγωγών και την ωρολογιακή βόμβα των πολλών πιστώσεων που υπάρχουν. Ακόμα και μεγάλες εταιρείες γεωργικών μηχανημάτων εκδίδουν ανακοινώσεις που συμμερίζονται την κρισιμότητα της κατάστασης και ζητούν αναβολή της Agrotica τον Γενάρη, λόγω της δεινής κατάστασης στην οποία έχει βρεθεί ο αγροτικός τομέας.
Κρίσιμη καμπή
Το άλλο τεράστιο πρόβλημα συνδέεται με την κτηνοτροφία και την επιταχυνόμενη κατάρρευσή της. Εδώ η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο, όχι μόνο επειδή λόγω ευλογιάς έχουν σφαγιαστεί 500.000 αιγοπρόβατα (περίπου το 10% του σχετικού ζωικού κεφαλαίου), αλλά γιατί έτσι οδηγούνται σε «ξαφνικό θάνατο» χιλιάδες κτηνοτρόφοι. Οι αποζημιώσεις –που καθυστερημένα δίνονται– δεν καλύπτουν την πραγματική απώλεια εισοδήματος και το κόστος ανασύστασης του ζωικού κεφαλαίου, ενώ ανατρέπεται δραματικά σε μια μέρα το βιος των κτηνοτρόφων, που εγκαταλείπονται χωρίς καμία προοπτική. Συστηματικά, βέβαια, αποκρύπτονται οι καθοριστικές ευθύνες του κράτους και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: ανύπαρκτος έλεγχος στην εισαγωγή και διακίνηση ζώων, διάλυση των κτηνιατρικών υπηρεσιών, παλινωδίες με το σίριαλ του εμβολίου (που σχετίζεται και με τις ψευδείς δηλώσεις ζώων), εγκληματικές καθυστερήσεις και αποφάσεις του Υπουργείου, αδιαφανώς διορισμένες Επιτροπές.
Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή για τον αγροτικό τομέα της χώρας, με χιλιάδες γεωργούς και κτηνοτρόφους να οδηγούνται στην εγκατάλειψη. Το κόστος αυτής της πορείας είναι τεράστιο και δύσκολα αντιστρέψιμο. Αφορά στην επιβίωση αγροτικών πληθυσμών που δεν έχουν άλλα εισοδήματα, αφορά στην πλήρη αποθάρρυνση των λίγων νέων ανθρώπων που επιμένουν να ασχολούνται με τη γη και τα ζώα, αφορά στην ερήμωση της υπαίθρου και της περιφέρειας της χώρας, αφορά στην παραγωγική δυνατότητα της χώρας να παράγει ποιοτικά τρόφιμα έναντι των προωθούμενων βιομηχανοποιημένων υποκατάστατων (με βάση έντομα ή προϊόντα εργαστηρίου).
Η ανάγκη να παράγει η χώρα και οι χιλιάδες άνθρωποι της υπαίθρου, να έχει διατροφική κυριαρχία και αυτοδυναμία, συγκρούεται με τις προτεραιότητες του πολιτικού συστήματος για μια χώρα υπηρεσιών, μεταπρατισμού και ενεργειακού κόμβου. Το πρόβλημα είναι ότι το αμερικάνικο LNG δεν τρώγεται, αφήστε που είναι και ακριβό… Ο αγώνας των αγροτών και το αγροδιατροφικό ζήτημα αφορά όλη την κοινωνία.
Όλοι μαζί!
Κάτι φαίνεται να αλλάζει στους αγρότες και κτηνοτρόφους που ετοιμάζονται για κινητοποιήσεις. Ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι τους φαίνεται να καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να κινηθεί όπως πριν. Κάποια στενά «κλαδικά» αιτήματα δεν μπορούν ούτε να λύσουν τα συσσωρευμένα προβλήματα, ούτε να ενώσουν με την υπόλοιπη κοινωνία, ενώ δεν χωρά καμία συγκάλυψη σε όσους εμπλέκονται σε παθογένειες και σκάνδαλα εις βάρος της πλειοψηφίας.
Η προειδοποίηση προς την κοινωνία, ότι ο αγώνας των ανθρώπων της υπαίθρου είναι αγώνας για την υπεράσπιση της τροφής και στις πόλεις, γίνεται κάλεσμα στήριξης των κινητοποιήσεων από ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Η καταγγελία των «γιαλαντζί» αγροτών και κτηνοτρόφων και ο διαχωρισμός των ανθρώπων που ζουν (και απαιτούν να ζήσουν) από αυτά που παράγουν, σε σύγκρουση με τα δίκτυα της διαπλοκής, συντονίζεται με τη γενικότερη απαίτηση για εκδημοκρατισμό και κάθαρση. Η ύπαρξη μιας νέας γενιάς παραγωγών που δρα πιο ακηδεμόνευτα, χωρίς να έχει τις κομματικές ή συνδικαλιστικές δεσμεύσεις του παρελθόντος, και δεν θέλει να εγκαταλείψει τη γη της, δημιουργεί μια ανθεκτικότητα υπεράσπισης του τόπου σαν σύνολο.
Ο αγώνας των αγροτών και των κτηνοτρόφων φέρνει με μοναδικό τρόπο στο επίκεντρο το υπαρξιακό πρόβλημα του τόπου, αναδεικνύοντας με ένταση όλες τις βασικές του πλευρές: την εξάρτηση και το μεταπρατικό παραγωγικό μοντέλο, την αποπαραγωγικοποίηση και τις περιφερειακές ανισότητες, το δημογραφικό και τις σύγχρονες μορφές υπεξαίρεσης της γης και της τροφής, το μοντέλο διακυβέρνησης και τις ευθύνες του πολιτικού συστήματος για το σχέδιο διάλυσης. Αυτή είναι η δύναμη που τρομάζει όχι μόνο τους κυβερνώντες, αλλά όλους όσοι επωφελούνται από την παράδοση της πατρίδας μας στα αρπαχτικά συμφέροντα.
Με οργή και αποφασιστικότητα στα μπλόκα
Σε αναβρασμό βρίσκονται οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι όλης της χώρας. Μετά τη μαζική σύσκεψη της Πανελλαδικής Επιτροπής των Μπλόκων που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη Κυριακή στη Νίκαια της Λάρισας, σειρά τώρα έχουν οι κατά τόπους αγροτικοί σύλλογοι που ο ένας μετά τον άλλον ετοιμάζουν τις κινητοποιήσεις τους, αρχής γενομένης από αύριο Κυριακή 30 Νοεμβρίου.
Άλλωστε όλο το προηγούμενο διάστημα δεν ήταν λίγα τα επεισόδια αντιπαράθεσης του αγροτικού κόσμου με την κυβέρνηση – από τις Σέρρες και τη Λαμία ως την Αλεξανδρούπολη και τη φυγάδευση του πρωθυπουργού. Η οργή των αγροτών είναι μεγάλη, και χτυπάει ευθέως την κυβέρνηση και τη Ν.Δ., βουλευτές και υπουργοί της οποίας δεν αισθάνονται άνετα να επισκεφτούν τις περιφέρειες που εκλέγονται. Η αλαζονεία, η απαξίωση, η αδιαφορία και η αβεβαιότητα αυξάνουν την οργή των αγροτών, ενώ και η προσπάθεια της κυβέρνησης για συγκάλυψη του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ, που απειλεί τις ευρωπαϊκές ενισχύσεις των επόμενων ετών, δημιουργεί ένα εκρηκτικό κλίμα.
Δεν είναι και λίγο να σε πετάνε εκτός του επαγγέλματός σου. Να σου έχουν τάξει για χρόνια πως πλέον δεν είσαι απλά αγρότης, αλλά επιχειρηματίας, και τώρα να σου λένε πως απορρίπτεσαι, πως πρέπει να προσαρμοστείς στα νέα δεδομένα, την ίδια στιγμή που άλλοι δίπλα σου (αυτοί με τα κονέ αλλά και οι πάντα ωφελούμενοι μεσάζοντες) πλούτιζαν χωρίς να παράγουν.
Τα αγροτικά μπλόκα έτειναν τα προηγούμενα χρόνια να έχουν εθιμοτυπικό χαρακτήρα, με την εκάστοτε κυβέρνηση να καταφέρνει να κάμψει τις αντιστάσεις μέσω των στέρεων πελατειακών δικτύων που διατηρούσε με μεγάλο μέρος του αγροτικού κόσμου, αλλά και των ορίων που συχνά έθεταν δυνάμεις. Τώρα αυτή η συνθήκη μοιάζει να μην υπάρχει πλέον. Η κυβέρνηση τρομάζει ότι μπροστάρηδες των κινητοποιήσεων, πιο οργισμένοι και πιο αποφασισμένοι, θα είναι πρώην δικοί της ψηφοφόροι, οι οποίοι βλέπουν τις υποσχέσεις που τους έδωσαν να διαψεύδονται.
Η κατάσταση φτάνει πλέον στο όριο, και αυτό το καταλαβαίνει καλά ο αγροτικός κόσμος, αλλά και άλλοι, όπως οι άμεσα εμπλεκόμενοι με την αλυσίδα της παραγωγής και της διανομής, ή οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών που βλέπουν τις προωθούμενες πολιτικές ως τη χαριστική βολή για τον τόπο τους. Ο αγώνας τον αγροτών και των κτηνοτρόφων γίνεται, κατά συνέπεια, θέλοντας και μη, αγώνας όλης της κοινωνίας. Αγώνας για την υπεράσπιση του τόπου, για την υπεράσπιση της γης και της τροφής μας.
