Συνέντευξη στον Ηλία Καραλή
Δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει το μετεκλογικό σκηνικό στη Γερμανία, αν και μάλλον οι επιλογές για όσους θέλουν να βρεθούν στην κυβέρνηση είναι συγκεκριμένες. «Ένας μεγάλος συνασπισμός SPD-CDU θα σήμαινε στην καλύτερη περίπτωση κυβερνητική αδράνεια στο μέτωπο της κοινωνικής πολιτικής», λέει στον Δρόμο η Αναπληρώτρια πρόεδρος του Die Linke, Σάρα Βάγκενκνεχτ. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε μιλά για τις αιτίες που έδωσαν ένα εντυπωσιακό εκλογικό ποσοστό στην Άνγκελα Μέρκελ, για τη στάση που θα ακολουθήσει η Γερμανία στο θέμα της κρίσης της Ευρωζώνης, αλλά και για την εκλογική επίδοση του Die Linke και τη στρατηγική που θα ακολουθήσει στο εξής.
Κυρία Βάγκενκνεχτ, ένα εντυπωσιακό 41,5% των Γερμανών ψηφοφόρων εμπιστεύεται την «Μανούλα». «Μας οδηγεί αλώβητους μέσα από την κρίση, έχει τη σωστή συνταγή», πιστεύουν. Θα θέλαμε την άποψή σας, αν δηλαδή η παραπάνω στάση των ψηφοφόρων είναι αυτή που κυριάρχησε στις εκλογές και αν για το μεγαλύτερο μέρος αυτού του 41,5% τα πράγματα πάνε όντως καλά.
Δυσκολεύομαι να φανταστώ πως για το 41,5% των ψηφοφόρων τα πράγματα πάνε όντως καλά, τα δεδομένα άλλα μας λένε. Υπάρχει για παράδειγμα πάνω από 1 εκατ. άνθρωποι που παρόλο που έχουν δουλειά, δεν κερδίζουν αρκετά χρήματα ώστε να τα βγάζουν πέρα. Άλλο 1 εκατ. άνθρωποι είναι θύματα εκμετάλλευσης ως «ενοικιαζόμενοι» εργαζόμενοι και πληρώνονται άσχημα ενώ δουλεύουν σε συνθήκες εργασιακής ανασφάλειας. Εκατομμύρια Γερμανών πρέπει να υπομένουν σιωπηλά ένα ατέλειωτο «καψόνι», δηλαδή τους απαξιωτικούς όρους διαβίωσης που επιβάλλει το σύστημα HartzIV. Αλλά έχετε δίκιο, πολλοί βλέπουν την Μέρκελ με αυτόν τον αξιοσημείωτο τρόπο και τα συντηρητικά ΜΜΕ συνεισέφεραν σε αυτό. Παρουσιάστηκαν τα πράγματα σαν να φρόντισε η Μέρκελ για τη Γερμανία εν μέσω της κρίσης και παρά την κρίση, και σαν να μην συνδέονταν με τις αποφάσεις της Γερμανίας οι εξελίξεις στην Ευρώπη. Προφανώς απώθησαν τη σκέψη ότι οι πολιτικές της Μέρκελ ήταν προς όφελος των τραπεζών και των μεγάλων εταιριών και ότι έφεραν την κοινωνική διάσπαση στην Ευρώπη.
Η απαίτηση για κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης ήταν από τα θέματα που ανέδειξε το Die Linke…
Υπάρχει μία ξεκάθαρη πλειοψηφία που ζητά περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, ένα 82% θεωρεί ότι η κατανομή του πλούτου στη χώρα είναι άδικη. Το 86% υποστηρίζει τη νομοθετική θέσπιση ενός κατώτατου ωρομισθίου. Είναι πλήγμα για τη δημοκρατία που το SPD και οι Πράσινοι δεν συντάσσονται μαζί μας ώστε από κοινού να κάνουμε πραγματικότητα αυτήν την επιθυμία της πλειοψηφίας. Πολλοί έχουν απογοητευτεί ότι υπό το παρόν κοινοβουλευτικό σύστημα μπορεί να επιβληθεί μια πολιτική για περισσότερη δικαιοσύνη. Το κοινοβούλιο που προέκυψε αντιπροσωπεύει εξάλλου μόνο το 60% των εγγεγραμμένων, σχεδόν το 30% δεν πήγε να ψηφίσει και ένα 15% ψήφισε κόμματα που δεν πέρασαν το όριο του 5% και άρα δεν αντιπροσωπεύονται κοινοβουλευτικά.
Πώς εκτιμάτε το γεγονός ότι οι Σοσιαλδημοκράτες αύξησαν τη δύναμή τους κατά 2,7%;
Το SPD αύξησε οριακά τη δύναμή του, είχε όμως το δεύτερο χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην ιστορία του. Προσπάθησε να ικανοποιήσει τις εκκλήσεις για κοινωνική δικαιοσύνη με κάποιες προτάσεις και διακηρύξεις. Ταυτόχρονα όμως κατέβασε υποψήφιο για την Καγκελαρία τον Πέερ Στάινμπρουκ, ο οποίος υπερασπίστηκε την κοινωνική αποδόμηση που επέφερε η Agenda 2010 (του Σρέντερ) και κατά τη θητεία του ως Υπουργός Οικονομικών της συγκυβέρνησης CDU-SPD διέσωσε τράπεζες με λεφτά των φορολογούμενων. Εξάλλου, τη μόνη περίπτωση διακυβέρνησης που θα προωθούσε την κοινωνική πολιτική, δηλ. το συνασπισμό SPD – Die Linke – Πράσινων, την απέκλεισε.
Το Die Linke δηλώνει ικανοποιημένο με το 8,6%, αναλογιζόμενο δημοσκοπήσεις που έδιναν ποσοστά κοντά στο οριακό 5% πριν από ένα χρόνο. Παρόλα αυτά είχε απώλειες πάνω από 3% σε σχέση με το 2009. Η εκτίμησή γι’ αυτό;
Οι εκλογές του 2009 διεξήχθησαν σε μια τελείως διαφορετική συγκυρία. Τότε κυβερνούσε ένας συνασπισμός μεγάλων κομμάτων (SPD και CDU), κάτι που ισχυροποίησε τα μικρότερα κόμματα. Σ’ αυτό πρέπει να προστεθεί ότι τότε ηγείτο της προσπάθειάς μας ο Όσκαρ Λαφοντέν, ένας ευρέως δημοφιλής πολιτικός. Το πρόσφατο αποτέλεσμα πρέπει να ειδωθεί και από την πλευρά ύπαρξης και ενός νέου κόμματος, της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD), το οποίο εξέφρασε –από τα δεξιά– τη διαμαρτυρία ενάντια στην κυρίαρχη πολιτική. Το AfD σύμφωνα με δημοσκοπήσεις πριν τις εκλογές, θα έμπαινε στη Βουλή, ενώ πάνω από τις μισές ψήφους που χάθηκαν για το Die Linke πήγαν στο κόμμα αυτό και στην αποχή. Η αριστερή κριτική στην πολιτική της Γερμανίας σε σχέση με την Ευρω-κρίση δεν εκφράστηκε αρκετά δυνατά κατά την άποψή μου. Εκτός από αυτό, πρέπει το Die Linke να σκεφτεί πώς μπορεί να απευθυνθεί πιο αποτελεσματικά σε όσους επέλεξαν την αποχή.
Ποια θα είναι η αντιπολιτευτική στρατηγική του Die Linke;
Ένας μεγάλος συνασπισμός SPD-CDU θα σήμαινε στην καλύτερη περίπτωση κυβερνητική αδράνεια στο μέτωπο της κοινωνικής πολιτικής. Για παράδειγμα, θα βελτίωνε την άδικη κατανομή πλούτου και εισοδημάτων τόσο λίγο, όσο ανεπαρκώς θα άλλαζε και την μέχρι τώρα ολέθρια διαχείριση της Ευρω-κρίσης. Θα σήμαινε ότι οι μεγαλόστομες υποσχέσεις του SPD για μία νέα κοινωνική πολιτική θα ακυρώνονταν. Το σενάριο που το SPD παραμείνει στην αντιπολίτευση, το ξέρουμε ήδη από την προηγουμενη τετραετία. Θα καλέσουμε τους Σοσιαλδημοκράτες να συνταχθούν μαζί μας στο θέμα του ελάχιστου ωρομισθίου, της επιβολής φόρου στους εκατομμυριούχους και της ανάκλησης της αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 έτη. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει αυτοί να αποκηρύξουν την Ατζέντα 2010 και να γυρίσουν πάλι πίσω στις σοσιαλδημοκρατικές τους ρίζες.
Πώς κρίνετε την προσπάθεια της Μέρκελ να επιβάλει Φόρο Χρηματοπιστωτικών Συναλαγών (FTT);
Αυτό είναι ξεκάθαρο ότι δεν είναι μια υπόθεση στην οποία η Μέρκελ είναι αφοσιωμένη αληθινά. Με την υπόσχεση για τη θέσπιση αυτού του φόρου, εξαγόρασε στην ουσία την αντιπολιτευτική στάση του SPD και των Πράσινων. Αντίστοιχα βλέπω με πολύ σκεπιτικισμό την πρακτική εφαρμογή ενός τέτοιου φόρου. Βέβαια η θέσπιση ενός τέτοιου φόρου –έστω και μόνο σε ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης και παρ’ όλους τους περιορισμούς– θα ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως έχοντας στο νου την πλήρη εικόνα του θέματος, πρέπει να πω ότι όποιος θέλει Δημοκρατία και Κοινωνικό Κράτος θα πρέπει να θέσει τέλος στη δικτατορία των αγορών με δραστικά μέτρα.
Ποια στάση θα κρατήσει η Γερμανία έναντι της Ε.Ε. και ειδικότερα στο θέμα της κρίσης της Ευρωζώνης; Αναμένετε εντατικοποίηση των πολιτικών λιτότητας ή μια συρρίκνωση του χώρου του κοινού νομίσματος;
Ο φαύλος κύκλος των τραπεζικών κρίσεων, αυξανόμενων κρατικών χρεών και της οικονομικης ύφεσης δεν έχει σπάσει. Κατά την άποψή μου αυτό θα μπορούσε να δρομολογηθεί με μια φορολογηση του μεγάλου πλούτου, των εκατομμυριούχων. Αν αυτό δεν επαρκεί, τότε θα απαιτηθεί μια σημαντική ελάφρυνση του χρέους. Ακόμα και η Ιρλανδία και η Ελλάδα θα χρειαστούν το αργότερο του χρόνου νέα «δανειακή βοήθεια». Μια έξοδος από την κρίση θα υπήρχε μόνο αν οι συνέπειες της υπερβολικής διάθεσης τραπεζικού χρήματος του παρελθόντος, αναιρούνταν με κριτήρια κοινωνικής δικαιοσύνης, δηλαδή καλώντας τους ιδιοκτήτες των τραπεζών και τους πιστωτές να συνεισφέρουν στις ζημιές πληρώνοντας πανευρωπαϊκά φόρο μεγάλης περιουσίας. Ακόμη δεν έχει αποφασιστεί αν η Μέρκελ ηγούμενη ενός μεγάλου συνασπισμού θα εντείνει τη λιτότητα στην Ευρώπη, σε κάθε περίπτωση πάντως δεν διαφαίνεται κάποιο σημάδι ότι η μέχρι τώρα ολέθρια πορεία θα μεταβληθεί. Γι’ αυτό και η κρίση θα συνεχιστεί.
Κάτω από ποιες προϋποθέσεις πιστεύετε ότι είναι δυνατή μια πολιτική αλλαγή στη Γερμανία;
Μια αλλαγή πορείας του SPD είναι αποφασιστικής σημασίας. Τότε θα ήταν άμεσα δυνατή μια πολιτική αλλαγή σε αυτήν τη χώρα, καθώς ένας συνασπισμός SPD – Die Linke – Πράσινων θα είχε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Γι’ αυτό το λόγο έχουμε καλέσει τα δύο αυτά κόμματα, από κοινού να επιβάλουμε ένα ελάχιστο ωρομίσθιο, τώρα, και ανεξάρτητα αν ένα από αυτά θα συμμαχήσει με τη Μέρκελ. Στην ουσία τούς καλούμε να γίνει πράξη κάτι που αποτελεί μια σημαντική θέση στο προεκλογικό πρόγραμμα και των τριών κομμάτων. Μέχρι τώρα πάντως δεν υπάρχει κάποια αξιόπιστη ένδειξη αλλαγής της στάσης του SPD προς μια στέρεα κοινωνική πολιτική. Από την άλλη οι Πράσινοι, έχοντας καταγράψει ένα άσχημο εκλογικό αποτέλεσμα, δείχνουν να «γέρνουν» προς τα δεξιά ώστε να πλησιάσουν τους απογοητευμένους υποστηρικτές του FDP.
Σχόλια
