Γράφει η Μαρία Πλευράκη
επισκέπτρια Υγείας ΠΓΝ Αττικόν
Πρόκειται για τη συχνότερη αυτοάνοσο, συστηματική, φλεγμονώδη, εξελικτική νόσο, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται εναντίον ιστών και οργάνων του ίδιου του οργανισμού. Είναι μια εξουθενωτική ρευματική ασθένεια που προκαλεί αρθρικές βλάβες με χρόνιο άλγος, οιδήματα, δυσκαμψία, μυαλγίες, κόπωση, δυσθυμία, που σταδιακά οδηγούν στη μείωση της λειτουργικότητας των αρθρώσεων και της κινητικότητας του ασθενή.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, από Ρευματοειδή Αρθρίτιδα (Ρ.Α.) πάσχουν 23,7εκ. άνθρωποι παγκοσμίως, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 1% περίπου του ενήλικου πληθυσμού, ενώ το 75% αυτών είναι γυναίκες. Μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, ακόμα και στην παιδική, φαίνεται όμως να προτιμά την ηλικιακή ομάδα μεταξύ 35-55 ετών.
Τα αίτια της Ρ.Α. δεν είναι σαφή, ωστόσο, όπως δείχνουν τα τελευταία δεδομένα, αποδίδεται στην αλληλεπίδραση διαφόρων παραγόντων, περιβαλλοντικών, γενετικών, ορμονικών, ανοσολογικών.
Η έναρξη της Ρ.Α. μπορεί να είναι οξεία ή σταδιακή. Μια αυτοάνοσος αντίδραση μπορεί να πυροδοτηθεί με διάφορους τρόπους, εντούτοις η έναρξή της συχνά παρατηρείται να συμπίπτει με περιόδους σωματικής και ψυχικής καταπόνησης.
Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η αρθρίτιδα που οφείλεται σε φλεγμονή του αρθρικού υμένα και εκδηλώνεται με έντονο πόνο, οίδημα, θερμότητα, ερυθρότητα και απώλεια λειτουργίας της άρθρωσης, η οποία με την πάροδο του χρόνου παραμορφώνεται. Σε προχωρημένα στάδια η νόσος μπορεί να προσβάλει και ζωτικά όργανα.
Εμφανίζει συμπτώματα κοινά με άλλα νοσήματα, γι’ αυτό συχνά καθυστερεί να διαγνωσθεί. Σημάδια που αποτελούν πρώιμα συμπτώματα και πρέπει να οδηγούν στην αναζήτηση ιατρικής βοήθειας είναι η πρωινή δυσκαμψία, που παραμένει πάνω από μια ώρα, οι πόνοι και το οίδημα στις αρθρώσεις, το μούδιασμα των χεριών, η εμφάνιση οζιδίων στα δάκτυλα, η περιορισμένη λειτουργικότητα των αρθρώσεων, η ξηρότητα οφθαλμών και στόματος.
Η έγκαιρη διάγνωση και η άμεση έναρξη θεραπείας, πριν προκληθούν μόνιμες βλάβες, είναι καθοριστικές για την εξέλιξη της νόσου, γι’ αυτό ασθενείς με υποψία Ρ.Α. δεν θα πρέπει να καθυστερούν την επίσκεψή τους στο ρευματολόγο.
Παράλληλα με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, η υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής και ενός ισορροπημένου προγράμματος διατροφής, συνεπικουρούν στη διατήρηση του ασθενή σε καλή κατάσταση. Ιδιαίτερα βοηθά ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η ήπια σωματική άσκηση, η αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ, η αποφυγή σωματικής και ψυχικής καταπόνησης και η θετική στάση του ασθενή απέναντι στη νόσο. Η εφαρμογή ενός διατροφικού προγράμματος, βασισμένου στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής, με κατανάλωση κυρίως φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, προϊόντων ολικής άλεσης, ελαιολάδου και Ω-3 λιπαρών οξέων δείχνει ότι επιδρά ευεργετικά. Η χρήση βοτάνων, όπως το πράσινο τσάι, ο ευκάλυπτος και η αλόη, φαίνεται επίσης να έχουν ευεργετική δράση, σε κάθε περίπτωση όμως μόνος υπεύθυνος για τη θεραπευτική προσέγγιση είναι ο θεράπων ιατρός, με τον οποίο ο ασθενής θα πρέπει να διατηρεί τακτική επαφή και σχέση εμπιστοσύνης.
Παρά τη σοβαρότητα της νόσου, η έγκαιρη διάγνωση σε συνδυασμό με τις σύγχρονες θεραπείες μπορούν να παρέχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα στην πορεία του ασθενή. Ωστόσο, σήμερα, σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας και διάλυσης του συστήματος Υγείας, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της διακοπής της θεραπείας, καθώς δεν διασφαλίζεται η πρόσβαση των ασθενών στις υπηρεσίες Υγείας. Στην περίπτωση αυτή, ο μεν ασθενής υποτροπιάζει, το δε σύστημα Υγείας επιβαρύνεται πολλαπλάσια από νοσήλια, αναρρωτικές άδειες, πρόωρες συνταξιοδοτήσεις.
Είναι προφανές ότι στις ομάδες νοσημάτων όπως η Ρ.Α., είναι απαραίτητη η χάραξη ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου, που θα διασφαλίζει την ολιστική αντιμετώπιση της νόσου και την εύκολη πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας όλων των ασθενών, ασφαλισμένων ή μη.
