του Δημήτρη Χάμψα
Το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου σύμφωνα με το οποίο «η ανθρώπινη ζωή ενός παιδιού πρέπει να προστατεύεται από τη στιγμή της σύλληψης» έγινε αφορμή για να ασκηθεί έντονη κριτική στον κ. Κυμπουρόπουλο για τη θετική ψήφο του. Το κύριο πρόβλημα με την ψήφο και τις δηλώσεις του κ. Κυμπουρόπουλου, αλλά ακόμα περισσότερο με τη διατύπωση του ψηφίσματος, απορρέει για άλλη μια φορά από την ιδεολογική σφαίρα του μεταμοντέρνου δικαιωματισμού. Της μετανεωτερικής δηλαδή κατάτμησης της ανθρωπότητας σε ομάδες, μειονότητες, άτομα κ.ο.κ., που φτάνει πλέον μέχρι και σε υπαρξιακές κατηγορίες όπως τα «εν δυνάμει αγέννητα παιδιά».
Φυσικά μια τέτοια αντίληψη δεν πτοείται από το γεγονός ότι υποτιμούνται συστηματικά τα δικαιώματα άλλων, μεγαλύτερων κατηγοριών, των γυναικών στη συγκεκριμένη περίπτωση. Άλλωστε το μεταμοντέρνο εχθρεύεται τις ενιαίες αφηγήσεις. Ο καθένας με την αλήθεια του, αυτό είναι το σύνθημα.
Όμως για μας, τους ντεμοντέ εραστές των ενιαίων αφηγήσεων και των μεγάλων οραμάτων, τα δικαιώματα του «μισού του ουρανού» έχουν «προτεραιότητα». Και αυτά είναι πάνω από υπαρξιακά ζητήματα για τα «δικαιώματα» των «αγέννητων παιδιών». Σε αυτό πρέπει να είμαστε κάθετοι. Όχι γιατί τα αγέννητα παιδιά δεν έχουν δικαιώματα, αλλά γιατί μια κοινωνία που ηθελημένα καταπατά τα δικαιώματα του μισού πληθυσμού της επί αιώνες, μόνο υποκριτικά μπορεί να επικαλείται σοβαρά υπαρξιακά ζητήματα.
Επειδή όμως επικαλούμαστε τις ενιαίες αφηγήσεις, δίπλα στο δικαίωμα της γυναίκας στην άμβλωση έρχεται το δικαίωμά της να μεγαλώσει εάν το επιλέξει, ένα παιδί με αναπηρία ή ακόμα ως ανύπαντρη, ή άνεργη. Και η Πολιτεία οφείλει να είναι δίπλα της και όχι απέναντί της, με πραγματικά μέτρα και όχι με ψηφίσματα στο Ευρωκοινοβούλιο.
Κατανοούμε όμως ότι το ζήτημα είναι πιο περίπλοκο. Ο κ. Κυμπουρόπουλος ίσως προσεγγίζει το θέμα και βιωματικά, με το θυμικό, με έναν τρόπο που εμείς που δεν πάσχουμε από κάποιο σοβαρό γενετικό νόσημα ίσως να αδυνατούμε να καταλάβουμε. Πόσες φορές μπορεί ο άνθρωπος αυτός να έχει αναρωτηθεί για το αν η μητέρα του θα επέλεγε την άμβλωση αν γνώριζε τη διάγνωση του παιδιού της στα πρώτα στάδια της κύησης; Πόσα παιδιά με αναπηρία μπορεί να έχουν παρόμοιες σκέψεις; Είναι τόσο παράλογο να θέλει κάποιος να προστατεύεται η ζωή, συλλογιζόμενος την ευκαιρία που του δόθηκε να παλέψει για μια ζωή με αξιοπρέπεια; Τι είναι για την κοινωνία μας η νόσος, η γενετική, η αναπηρία;
Ερωτήματα που τίθενται εκ νέου σε μια νέα ψηφιακή εποχή, με την εντυπωσιακή εξέλιξη των εργαλείων της μοριακής ανάλυσης του γονιδιώματος και τις γονιδιακές θεραπείες να αναπτύσσονται ταχύτατα. Ταυτόχρονα όμως, με τα άτομα με αναπηρία ακόμα αποκλεισμένα και αόρατα. Ερωτήματα που θα απαντηθούν με πάρα πολύ βάρβαρο τρόπο αν στο επίκεντρο της κοσμοθεωρίας μας δεν βρίσκεται ο Άνθρωπος. Η σκέψη μας έχει μείνει πολύ πίσω γύρω από αυτά τα ζητήματα, γι’ αυτό και το αίτημα να συζητηθούν με άλλους όρους δυναμώνει.
* Ο Δημήτρης Χάμψας είναι παιδίατρος
