Γράφει ο Δημήτρης Σεβαστάκης.
Πάνω στα εκχερσωμένα αμπέλια και τους αγρούς από κοκκινόχωμα, τα καμένα πεύκα και τους σφετερισμούς γης, χτίστηκε η νεότατη Αθήνα, της Παλλήνης, του Κορωπίου, του Μαρκόπουλου αλλά και της Καλλιτεχνούπολης και της Πλάτωνος πολιτείας. Η πολιτικής της γούργιας «χτίστε ό,τι χτίζεται, κάψτε ό,τι καίγεται, καταπατήστε ό, τι μπορείτε», απέδωσε την καινούργια Αθήνα των Μεσογείων.
Είχε την οικοδομική ορμή της πρώτης μεταπολεμικής δεκαετίας: πανικόβλητη πόλη οικοδομημένη στα ερείπια της οικογενειακής οικονομίας. Πιεσμένος ο μικροαστός από την κλοπή του χρηματιστηρίου, το ‘σκασε από την αποταμίευση προς τη δανειοληψία, μέσω της αγοράς ακινήτου. Κάθε ακινήτου. Χρήσιμου, άχρηστου, αλλά προπαντός πανάκριβου. Ταιριάζει, άλλωστε, στη φύση της αγοράς η περιττολογία, όπως ταιριάζει ο δανεισμός στην καπιταλιστική οικονομία. Φτιάχτηκαν τα αυθαίρετα και επιδειξιομανή χωριά με τα λογοτεχνικά και λυρικά ονόματα και οι Αττικές πόλεις με τις πολυώροφες , κακοσχεδιασμένες πολυκατοικίες και τους βόθρους. Οκτώ όροφοι οικοδομής που σιτίζουν το έδαφος με το βόθρο τους και το τοπίο με την αισθητική τους. Η πόλη με υποδομή χωριού. Η αστικότητα πάνω στον υποζύγιο υπαιθρισμό.
Στο γιουρούσι που ξεκίνησε επί Παπαντωνίου, Λαλιώτη και Σημίτη για να συνεχιστεί, ισοδύναμα πεινασμένο, επί Καραμανλή, δεν υπήρξε χρόνος για έργα υποδομής ούτε για μέτρο και εγκράτεια. Είναι σίγουρο·σε λίγο θα σκάψουν τους στενούς νεοασφαλτοστρωμένους δρόμους της νέας Αθήνας των Μεσογείων, για να φτιάξουν, εκ των υστέρων, αυτό που έπρεπε να προηγούνταν: δίκτυα υδάτων και λυμάτων. Και θα αρχίσουν οι κινητοποιήσεις κατοίκων για το πού δεν θα εγκατασταθούν οι βιολογικοί καθαρισμοί. Μύλος. Κατ’ εικόνα της μεταπολεμικής ανάπτυξης, αλλά χωρίς τις ίδιες ανάγκες, συγκροτήθηκε μια νέα πόλη, αμνήμων και εξίσου παλιά με την παλιά ως πολιτική κατασκευή.
«Σε επτά λεπτά είσαι στο κέντρο», λέγαν για τη Λαλιωτική Αττική οδό. Έτσι, εκτός από όμηροι της τράπεζας που δάνεισε, οι κάτοικοι και οικοδομικοί καταναλωτές, έγιναν όμηροι της εταιρείας οδικής διαχείρισης και της τύχης: η τραπεζική βούληση που μεταβάλλει τα επιτόκια, η εταιρική βούληση που αυξάνει τα διόδια και ο ατζαμής που τρακάρει και φρακάρει , είναι ικανά να αποδομήσουν όλο το νεοφιλελεύθερο πολεοδομικό, πολιτικό και φαντασιακό σύστημα. Γιατί, μια πόλη που φτιάχνεται αστόχαστα και λυσσασμένα και βουλιμικά, είναι το αντίτυπο του συστήματος που την παραγγέλνει: Δεν αντιστοιχεί στις ανάγκες της κοινωνίας και των εργαζομένων, αλλά στις κερδοσκοπικές και ηδονοθηρικές εξάψεις των τραπεζών.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ.
