Πώς μειώνεται το ΑΕΠ, ο τζίρος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, χτυπιούνται οικονομικοί κλάδοι, και μαζί εργαζόμενοι και καταναλωτές
Του Ηλία Σταθάτου
Με αυτά και με εκείνα φτάσαμε, ξανά, στα πρόθυρα ενός μνημονίου, με τόσα συμπυκνωμένα μέτρα που στρέφονται βίαια κατά αυτών που εξαρτώνται από την εργασία τους για να ζήσουν, που θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες να τα απαριθμήσουμε. Άλλωστε είναι γνωστά και έχουν γραφτεί. Νομίζουμε πως έχει περισσότερο ενδιαφέρον να επικεντρωθούμε στις επιπτώσεις τους στο ΑΕΠ και την οικονομία της χώρας. Ολόκληροι κλάδοι, όπως η εστίαση, η μεταποίηση κ.ά., αναμένεται να μπουν ή να ενταθεί σε αυτούς, ο φαύλος κύκλος της ύφεσης που οδηγεί σε περισσότερη ύφεση και συρρίκνωσή τους. Και αυτό δεν σημαίνει απλά αρνητικούς δείκτες, αλλά λουκέτα, ακριβότερα προϊόντα και απολύσεις. Όλα αυτά, με τους καταναλωτές αποδυναμωμένους και φτωχοποιημένους, μια και θα δαπανούν ακόμα περισσότερα, για τα απολύτως απαραίτητα. Όσοι μπορούν…
Ο φαύλος κύκλος
Οι επιπτώσεις από την υλοποίηση αυτών των μέτρων που περιλαμβάνονται στην προσυμφωνία σε μια ήδη καθημαγμένη οικονομία, θα φανούν πρώτα στη μείωση του ΑΕΠ, η οποία σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Μελέτης της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών-Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας, θα κυμανθεί περίπου στο 3,5%(!) και σε μια περαιτέρω μείωση του μέσου καθαρού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Τούτο θα έχει προφανείς συνέπειες στην κατανάλωση, την εγχώρια παραγωγή και τον όποιον επενδυτικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων.
Όλα αυτά προκύπτουν από τα ακόλουθα μέτρα. Πρώτα από όλα από την αύξηση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης (κλιμακούμενα αυξανόμενης) στα εισοδήματα του έτους, από την αύξηση του φόρου κερδών επιχειρήσεων στο 29% από 26% ανεξάρτητα του μεγέθους τους, και από την αύξηση της προκαταβολής φόρου στο 100% από το 55%. Ακόμα, από την αύξηση της συμμετοχής στον κλάδο Υγείας των κύριων συντάξεων από 4% στο 6% και των επικουρικών συντάξεων από 0% στο 6%. Ιδιαίτερα βαρύς είναι ο λογαριασμός και για τους αγρότες, καθώς έχουμε αύξηση του φορολογικού συντελεστή κερδών από άσκηση αγροτικής δραστηριότητας από το 13% στο 26%.
Φυσικά, τα μέτρα συνοδεύονται από διατήρηση του ΕΝΦΙΑ χωρίς προσαρμογή σε νέες αντικειμενικές αξίες ή άλλες παραμετροποιήσεις όπως δανειακή υποχρέωση, μη μίσθωση κ.λπ., καθώς και αύξηση του φόρου ενοικίων στην κατώτερη κλίμακα από 11% στο 15%. Ας δούμε ένα παράδειγμα της μείωσης του τζίρου των μικρών επιχειρήσεων, των λουκέτων και των απολύσεων που θα έρθουν. Έστω ότι έχουμε ατομική επιχείρηση με συνολικά κέρδη 20.000€. Ο φόρος κερδών είναι 29%, η προκαταβολή φόρου για το 2015 είναι 75%, λόγω σταδιακής προσαρμογής. Παράλληλα, υπάρχουν οι επιβαρύνσεις του τέλους επιτηδεύματος και της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης. Αν ο επιχειρηματίας έχει ένα κατάστημα, τότε πρέπει να πληρώσει τέλος επιτηδεύματος 650€ και έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης 0,7%. Όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, η μείωση κερδών θα αγγίξει κατ’ ελάχιστο το 18%!
Συρρίκνωση μεταποίησης, εστίασης
Με τις αυξήσεις των συντελεστών ΦΠΑ σε είδη διατροφής, τις μετακινήσεις και την εστίαση, από το 13% στο 23%, αναμένεται σημαντική αύξηση των τελικών τιμών σε όλες αυτές τις κατηγορίες, με τους καταναλωτές να επιβαρύνονται σημαντικά στα αγαθά στα οποία υπάρχει χαμηλή ελαστικότητα ζήτησης με την εκτίμηση του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ για την κατ’ ελάχιστο μείωση της συνολικής δαπάνης ανά νοικοκυριό, να κυμαίνεται κατά 60€ μηνιαία και 720€ ετησίως.
Με δεδομένη την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ σε νησιωτικές περιοχές, την κατάργηση του μειωμένου φόρου πετρελαίου θέρμανσης και την αύξηση των επιβαρύνσεων στους επαγγελματίες του πρωτογενούς τομέα, αναμένονται σημαντικές επιπρόσθετες αυξήσεις τιμών στην αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων του αγροδιατροφικού κλάδου που, τελικά, θα μετακυλιστούν στον τελικό καταναλωτή.
Ακόμη, αν υποτεθεί ότι υπάρχει μια θετική συσχέτιση μεταξύ διαθέσιμου εισοδήματος και καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών και οι ανελαστικές δαπάνες αφορούν τα είδη διατροφής, την Υγεία και τη στέγαση, τότε αναμένουμε ότι με την επιβολή νέων έμμεσων φορολογικών επιβαρύνσεων θα έχουμε ανακατεύθυνση της δαπάνης των νοικοκυριών υπέρ των ανελαστικών αγαθών όπως τα βασικά είδη, η στέγαση, η Υγεία και Μεταφορές και εις βάρος της κατανάλωσης αγαθών με υψηλή ελαστικότητα ζήτησης, όπως η εστίαση, η ένδυση-υπόδηση, και η ψυχαγωγία. Συνεπάγεται ότι με βάση τις υποθέσεις αυτές, θα υπάρξει περαιτέρω μείωση κύκλου εργασιών κυριότερα στον κλάδο εστίασης (στον οποίο και δημιουργούνται και οι περισσότερες θέσεις εργασίας) και ένδυσης-υπόδησης, με σοβαρές επιπτώσεις στην απασχόληση των κλάδων αυτών, αφού οι Έλληνες θα δαπανούν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος, αν όχι όλο, του πενιχρού εισοδήματος τους για τις απόλυτα βασικές ανάγκες όπως το φαγητό και το ενοίκιο. Είναι προφανές ότι η ελληνική οικονομία θα εισέλθει εκ νέου σε βαθιά ύφεση, με την Κομισιόν να προβλέπει ήδη ύφεση έως 4% για την Ελλάδα φέτος, τάση που θα διατηρηθεί και το 2016. Ύφεση+Ύφεση δεν μπορεί να ισούται με ανάπτυξη, όσο και αν προσπαθούν να μας (ξανα)πείσουν κάποιοι.
