Ανταπόκριση από τη Λευκωσία
του Κώστα Βενιζέλου
Η Τουρκία προελαύνει, εφαρμόζει βαθμηδόν το σχέδιο για τη «Γαλάζια Πατρίδα» και παρουσιάζεται αποφασισμένη να προχωρήσει μέχρι τέλους αναλαμβάνοντας υψηλό ρίσκο. Για το καθεστώς Ερντογάν αυτή η πορεία είναι χωρίς επιστροφή. Η Άγκυρα εξαγγέλλει και υλοποιεί. Αυτή είναι η γνωστή τακτική της, που αποδίδει.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια γίνονται κινήσεις επιβολής ενώ σχεδιάζονται και νέες: Πρώτο, η Άγκυρα δοκίμασε, τέσταρε αντιδράσεις στέλνοντας στο θαλασσοτεμάχιο 7 της κυπριακής ΑΟΖ δικό της γεωτρύπανο τον περασμένο Οκτώβριο. Αυτό το θαλασσοτεμάχιο έχει ως γνωστό αδειοδοτηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία στην ιταλογαλλική κοινοπραξία εταιρειών ΕΝΙ και TOTAL. Πλην της Λευκωσίας αντιδράσεις δεν υπήρξαν. Οι εταιρείες κήρυξαν σιωπητήριο. Αυτό άνοιξε την όρεξη της κατοχικής Τουρκίας και έκανε το επόμενο βήμα σε άλλο αδειοδοτημένο θαλασσοτεμάχιο των δυο εταιρειών, το 8, στο οποίο βρίσκεται εδώ και μια εβδομάδα το «Γιαβούζ».
Η διαφορά με το 7, όπως και με τις δυο άλλες γεωτρήσεις που έχει κάνει η Τουρκία στα ανοικτά του κόλπου της κατεχόμενης Καρπασίας και δυτικά της Πάφου, είναι πως στο 8 το γεωτρύπανο έχει στηθεί σε περιοχή, όπου υπάρχουν τεχνικά δεδομένα με προοπτική να εντοπιστούν κοιτάσματα φυσικού αερίου. Είναι γνωστό πως η Άγκυρα έχοντας εξασφαλίσει τα τεχνικά δεδομένα που ετοίμασε η ΕΝΙ, επικεντρώθηκε σε στόχο, ο οποίος θεωρείται πως έχει κοιτάσματα φυσικού αερίου.
Τούτο σημαίνει πως η επιδίωξη τώρα είναι η ανεύρεση φυσικού αερίου, εξέλιξη που θα δημιουργήσει νέα τετελεσμένα και θα εδραιώσει τη θέση της στην περιοχή. Θα συνιστά, παράλληλα, ένα ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο στα χέρια της κατοχικής Τουρκίας.
Δεύτερο, σε σχέση με το ψευδομνημόνιο που υπέγραψε η Τουρκία με τη Λιβύη, η Άγκυρα θα ξεκινήσει σιγά-σιγά την υλοποίησή του σε ό,τι αφορά τις θαλάσσιες ζώνες. Ως πρώτο βήμα θα γίνουν σεισμικές έρευνες και, στη συνέχεια, θα σταλεί γεωτρύπανο. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται από πού θα αρχίσουν τις έρευνες. Οι επιλογές που φαίνεται να μελετά είναι ανατολικά της Κρήτης ή κοντά στο Καστελόριζο.
Η επιδίωξη της πειρατικής γεώτρησης στο θαλασσοτεμάχιο 8 είναι η ανεύρεση φυσικού αερίου, εξέλιξη που θα δημιουργήσει νέα τετελεσμένα και θα εδραιώσει τη τουρκική θέση στην περιοχή. Θα συνιστά, παράλληλα, ένα ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο στα χέρια της κατοχικής Τουρκίας
Από τις διάφορες κινήσεις της Τουρκίας προκύπτει πως τα δύο τουρκικά γεωτρύπανα «Γιαβούζ» και «Φατίχ» κάποια στιγμή θα ξεκινήσουν εκεί γεωτρήσεις στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος. Και το ζητούμενο είναι πώς θα αντιδράσει η Αθήνα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει δηλώσει πως θα γίνει « ό,τι χρειάζεται». Τι σημαίνει αυτό; Σύγκρουση με την Τουρκία; Εάν δεν αντιδράσει στρατιωτικά ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Όπως συναφώς εκτιμάται από διπλωματικές πηγές, η Τουρκία θα προχωρήσει στην κατάληψη της ΑΟΖ της Ελλάδος. Είναι γι αυτό που η κυβέρνηση Μητσοτάκη δηλώνει πως με πυθιακό τρόπο πως «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί» πριν να «φθάσουμε στο σημείο μηδέν».
Είναι σαφές πως η Αθήνα αιφνιδιάστηκε με τις τουρκικές κινήσεις επειδή επέλεξαν οι κυβερνώντες της πολιτική των ψευδαισθήσεων. Επέλεξαν να μην ασχοληθεί με την τουρκική επιθετικότητα θεωρώντας αφελώς πως έτσι δεν θα στραφεί εναντίον της η κατοχική δύναμη. Αυτό το αντιλαμβάνονται πλήρως στην Άγκυρα και αντλούν δύναμη από τα φοβικά σύνδρομα της Αθήνας. Γνωρίζουν τα όρια των αντιδράσεων της Ελλάδος και αυτό εκτιμούν πως διευκολύνουν τους σχεδιασμούς της.
Η Αθήνα δηλώνει συχνά-πυκνά πως επιδιώκει αποκλιμάκωση της έντασης. Την ένταση δεν την προκαλεί η Ελλάδα αλλά η Τουρκία. Συνεπώς, για να υπάρξει αποκλιμάκωση, η Άγκυρα είτε θα αρνηθεί και θα συνεχίσει είτε θα ζητήσει ανταλλάγματα. Και τα ανταλλάγματα –κατά το τουρκικό αφήγημα– θα αφορά και τη συνεκμετάλλευση αλλά πρωτίστως την αναγνώριση δικαιωμάτων της στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Αυτό θα σημαίνει πως πρέπει να εκχωρήσει κυριαρχία η Ελλάδα.
Η Λευκωσία από την πλευρά της αναγνωρίζοντας πως δεν έχει πολλές δυνατότητες, έχει δώσει βάρος στο διπλωματικό πεδίο. Αλλά ούτε και εκεί φαίνεται να υπάρχουν πολλές δυνατότητες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά το γεγονός ότι η Λευκωσία έχει απειλήσει με βέτο σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Τουρκία, φαίνεται πως παρασκηνιακά αναπτύσσεται μια λογική να αφαιρεθούν από τον κατάλογο με τις κυρώσεις, που έχει αποστείλει η Κυπριακή Δημοκρατία, ονόματα (φυσικά πρόσωπα και εταιρείες) και για τις οποίες αντιδρά η Άγκυρα.
Με όρους εσωτερικού πολιτικού παιχνιδιού
Αθήνα και Λευκωσία αναζητούν σωσίβιο για να αποφύγουν την τουρκική επιθετικότητα. Είναι σαφές πως ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε και η Γαλλία, είναι διατεθειμένες να στηρίξουν Ελλάδα και Κύπρο πέραν των φραστικών τοποθετήσεων.
Την ίδια ώρα στο εσωτερικό μέτωπο το σκηνικό είναι διαφορετικό. Στην Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει τους χειρισμούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που ακόμη δεν έχουν βρει τους βηματισμούς της. Σπεύδει μετά τα γεγονότα να κάνει διαχείριση και κυριαρχείται από φοβικά σύνδρομα έναντι της Τουρκίας. Είναι προφανές πως αυτή η κατάσταση βολεύει κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση καθώς σε κάποιο σημείο συναντώνται οι προσεγγίσεις τους έναντι της Τουρκίας.
Στην Κύπρο, οι κρίσιμες εξελίξεις με την τουρκική επιθετικότητα προσφέρεται ως φαίνεται για πολιτικές αντιπαραθέσεις, κυρίως μεταξύ κυβέρνησης και ΑΚΕΛ. Η λεγόμενη κυπριακή αριστερά, προτάσσει την πολιτική του κατευνασμού. Προσφάτως ο γ.γ. του κόμματος έχει προτάξει την επιλογή της μεταφοράς του φυσικού αερίου με αγωγό μέσω Τουρκίας, μετά τη λύση του Κυπριακού. Αυτό γίνεται ενώ η Τουρκία προελαύνει και μερικές εβδομάδες μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τον EastMed. Το ΑΚΕΛ εκτιμά πως η τουρκική επιθετικότητα θα σταματήσει εάν λυθεί το Κυπριακό, την ώρα κατά την οποία η κατοχική Τουρκία έχει άλλες προτεραιότητες και δεν συζητά για συμφωνία αλλά για υποταγή στα σχέδια της. Το μείζον είναι να αντιμετωπιστεί η συμπεριφορά της Άγκυρας.
