«Επιχείρηση» επιβολής νέων τετελεσμένων στην Κύπρο βρίσκεται σε εξέλιξη από την κατοχική Τουρκία. Παρά το γεγονός ότι ο «μήνας του μέλιτος» με την Αθήνα συνεχίζεται και ετοιμάζονται νέες συναντήσεις σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών και Μητσοτάκη- Ερντογάν και οι σχέσεις της Άγκυρας με τις Βρυξέλλες αναθερμαίνονται, στην Κύπρο η κατοχική δύναμη συνεχίζει στον ίδιο αμανέ. Όχι μόνο δεν κάνει πίσω στην Κύπρο, αλλά επιλέγει την ένταση και την πολιτική της επιβολής.
Συνεπώς, το «καλό κλίμα», το «νέο προσωπείο» Ερντογάν δεν αντέχει στο χρόνο και προδήλως δεν αφορά την Κύπρο. Στην Κύπρο, είναι ξεκάθαρο, ότι η κατοχική πλευρά δεν εγκαταλείπει τις επεκτατικές της βλέψεις κι αυτό το βιώνουμε συνεχώς.
Οι τελευταίες εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η Άγκυρα στοχεύει να επεκτείνει την κατεχόμενη περιοχή, υλοποιώντας ένα σχεδιασμό, που έχει διαμορφώσει με δυο άξονες πολιτικής: Την κατάληψη εδαφών και την άσκηση κυριαρχίας στη νεκρή ζώνη. Αυτό επιχειρεί να πράξει στην περιοχή Άρσους-Πύλας εδώ και καιρό, δείχνοντας προ ημερών τις προθέσεις της. Οι δυο αυτοί άξονες, οι οποίοι αποτελούν βασικό εργαλείο για την προώθηση των στρατηγικών στόχων της κατοχικής δύναμης συνδέονται με την επιμονή της Άγκυρας για αναγνώριση «κυριαρχικής ισότητας» και «ίσου διεθνούς καθεστώτος». Δηλαδή, ζητά αναγνώριση των αποτελεσμάτων της εισβολής και της κατοχής και μάλιστα εκ προοιμίου. Πριν ξεκινήσουν οι όποιες συζητήσεις.
Την ίδια ώρα, η επέκταση της κατεχόμενης περιοχής σε όλη την νεκρή ζώνη, σε ό,τι αφορά στη συγκεκριμένη περιοχή, Άρσους-Πύλας, προσφέρει στρατιωτικό πλεονέκτημα καθώς, εκτός των άλλων, οι δυνάμεις της Τουρκίας θα βρίσκονται πολύ κοντά στον αυτοκινητόδρομο Λάρνακας-Αμμοχώστου και στη θάλασσα. Παλαιότερα γινόταν λόγος ότι οι κατοχικές δυνάμεις στόχευαν να αποκόψουν τις δυο επαρχίες.
Η πρώτη προσπάθεια για την κατασκευή του δρόμου έγινε στις 18 Αυγούστου, πλην όμως, αυτή οδήγησε σε συμπλοκές μεταξύ τραμπούκων του κατοχικού καθεστώτος και μελών της Ειρηνευτικής Δύναμης, της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ως αποτέλεσμα των επεισοδίων, εκσκαφείς μετακίνησαν με βίαιο τρόπο οχήματα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ ενώ τρεις Ειρηνευτές τραυματίσθηκαν και μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο. Το γεγονός, πάντως, ότι η ομάδα του ΟΗΕ που βρέθηκε στην περιοχή ήταν Βρετανοί τούτο προκάλεσε εντονότερες αντιδράσεις. Πραγματοποιήθηκε δε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο εξέδωσε καταδικαστική ανακοίνωση για τις τουρκικές ενέργειες.
Τα επεισόδια και το σκηνικό που εν πολλοίς στήθηκε στην περιοχή ήταν έργο του κατοχικού στρατού. Με βάση και τα όσα αναφέρθηκε από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην περιοχή υπήρχε κατοχικός στρατός ενώ κάποιοι από τους τραμπούκους, οι οποίοι με καθοδήγηση του στρατού προκάλεσαν τα επεισόδια, ήταν ένοπλοι.
Η Άγκυρα στοχεύει να επεκτείνει την κατεχόμενη περιοχή, υλοποιώντας ένα σχεδιασμό με δυο άξονες πολιτικής: Την κατάληψη εδαφών και την άσκηση κυριαρχίας στη νεκρή ζώνη. Αυτά συνδέονται με την επιμονή της Άγκυρας για αναγνώριση «κυριαρχικής ισότητας» και «ίσου διεθνούς καθεστώτος». Δηλαδή, ζητά αναγνώριση των αποτελεσμάτων της εισβολής και της κατοχής
Η αντιμετώπιση της κρίσης
Μετά τα επεισόδια, τα Ηνωμένα Έθνη ανέλαβαν διά της διπλωματίας να εκτονώσουν την κρίση. Δεν απέφυγαν δε την πεπατημένη, την προσπάθεια δηλαδή να εξεύρουν έναν συμβιβασμό, στον οποίο θα κληθεί και η Λευκωσία να δώσει «δώρα». Σημειώνεται, πάντως, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία επιμένει πως η όποια φόρμουλα εξευρεθεί θα πρέπει να διασφαλίζει τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός, τα όρια της νεκρής ζώνης και τα Ηνωμένα Έθνη να ασκούν την αποστολή τους εντός των όρων εντολής τους. Περαιτέρω, όπως έγινε γνωστό, στις ιδέες που διαμορφώθηκαν από τη Λευκωσία ξεκαθαρίζεται ότι υπάρχουν δυνατότητες για κοινές αναπτύξεις εντός της νεκρής ζώνης, που δεν επηρεάζουν το καθεστώς της περιοχής. Όπως γίνεται και αλλού σε μια συμφωνημένη βάση. Αυτή η προσέγγιση, σύμφωνα με τη Λευκωσία, αποτρέπει τις όποιες επιδιώξεις έχει η κατοχική Τουρκία, οι οποίες είναι ξεκάθαρες και φαίνονται επί του εδάφους.
Την ίδια ώρα, τη Λευκωσία επισκέφθηκε την περασμένη Δευτέρα και Τρίτη ο βοηθός γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Μίροσλαβ Γιέτζια. Ο αξιωματούχος του διεθνούς οργανισμού πέραν από το βασικό θέμα, αυτό της κρίσης που προκάλεσε η κατοχική δύναμη, βολιδοσκόπησε για το ενδεχόμενο ο Αντόνιο Γκουτέρες να ξεκινήσει μια νέα πρωτοβουλία στο Κυπριακό. Κι όλα αυτά ενόψει της συνάντησης που θα έχει ο γ.γ. του ΟΗΕ με τον πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών.
Υπό αυτές τις συνθήκες, με τα δεδομένα που διαμορφώνονται η επανέναρξη συνομιλιών φαντάζει απομακρυσμένη, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει πως τίποτα, στο τέλος, δεν θα γίνει. Η μόνη φόρμουλα, που φαίνεται να εξετάζεται είναι αυτή, που βασικά οι δυο πλευρές χωρίς να κάνουν πίσω από τις θέσεις τους, να «κλείσουν τα μάτια» και τα… αυτιά και να αρχίσουν συζητήσεις. Η Λευκωσία δεν αποδέχεται, πάντως, τις προϋποθέσεις, που θέτει η κατοχική πλευρά για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Δηλαδή την εκ προοιμίου αναγνώριση του ψευδοκράτους. Στην αντίπερα όχθη, η τουρκική πλευρά, ενδέχεται να αποδεχθεί –και να φανεί και σαν «υποχώρηση»– την επανέναρξη των συζητήσεων στο Κυπριακό, δηλώνοντας πως ο στόχος είναι η αναγνώριση της «κυριαρχικής ισότητας» και του «ίσου διεθνούς καθεστώτος». Η Άγκυρα και ο εγκάθετός της στα κατεχόμενα, Ερσίν Τατάρ, ενδέχεται να δηλώσουν ετοιμότητα για να βρεθεί «κοινό έδαφος». Δεν θα είναι σημείο εκκίνησης η αναγνώριση, αλλά το τέλος της διαδρομής. Χωρίς να επιτυγχάνεται αυτός ο στόχος, κατάληξη, κατά τους Τούρκους, δεν θα υπάρξει. Παράλληλα, επαναφέρουν τη γνωστή θέση, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να καθοριστεί εκ προοιμίου, ποιο καθεστώς θα έχουν οι δυο πλευρές σε περίπτωση αποτυχίας.
Η στάση της Άγκυρας
Το ερώτημα που εγείρεται είναι γιατί η κατοχική Τουρκία επιλέγει να δημιουργήσει μια κρίση, την ώρα που βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις στα ελληνοτουρκικά και τα ευρωτουρκικά; Ο Ερντογάν δεν αρνείται –αν και δεν έδωσε δείγματα γραφής ότι αλλάζει συμπεριφορά– να ξεκινήσει συζητήσεις με Αθήνα και Βρυξέλλες. Καθιστά, ωστόσο, σαφές προς όλους τους συνομιλητές του ότι στο πακέτο των συζητήσεων, σε αυτή τη φάση, δεν είναι η Κύπρος για την οποία έχει «έντονες απόψεις». Είναι σαφές πως οι τουρκικοί σχεδιασμοί στο νησί δεν διαφοροποιούνται. Αντίθετα, βρίσκονται σε διαδικασία υλοποίησης.
Παράλληλα, οι τελευταίες εξελίξεις, θεωρούνται ως κίνηση από τουρκικής πλευράς για «επίδειξη δύναμης». Ιδιαίτερα σε μια χρονική φάση, που ο Ερντογάν επιχειρεί να επιβάλλει τη χώρα του ως μεγάλο παίκτη στην ευρύτερη περιοχή. Επιλέγει εκεί που θεωρεί ότι υπάρχει πρόσφορο πεδίο και προχωρά. Εκείνο, που δεν υπολόγισε ήταν πως υπήρξαν τόσες πολλές αντιδράσεις. Καθώς στο παρελθόν προχωρούσε ανενόχλητος.
Οι κινήσεις επί του εδάφους δεν είναι τωρινές
Συστηματικά και μεθοδικά προωθούν τις θέσεις τους εντός της νεκρής ζώνης οι τουρκικές κατοχικές δυνάμεις. Οι εξελίξεις αυτές σημειώνονται στα πλαίσια ενός ευρύτερου σχεδιασμού για προέλαση σε θάλασσα και ξηρά και είναι προφανές πως η κατοχική Τουρκία δεν επηρεάζεται από διαβήματα και διαμαρτυρίες, που είναι, ως φαίνεται, ανώφελα μέτρα άσκησης πολιτικής. Στόχος είναι, λοιπόν, η επιβολή νέων τετελεσμένων. Σημειώνεται συναφώς ότι η νεκρή ζώνη καλύπτει το 2,7% του συνόλου της επικράτειας της Κύπρου. Δεν είναι έδαφος που έχει καταληφθεί από τις τουρκικές κατοχικές δυνάμεις τον Ιούλιο και Αύγουστο του 1974. Είναι έδαφος που έχει παραχωρηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία στην Ειρηνευτική Δύναμη ως ζώνη ασφαλείας μεταξύ των εκατέρωθεν στρατιωτικών δυνάμεων.
