Οι Ρεπουμπλικανοί εξασφάλισαν μία από τις ισχυρότερες πλειοψηφίες τους από την δεκαετία του 1920
Της Ελεάννας Ροζάκη
Νέες φοροαπαλλαγές για τις αμερικανικές πολυεθνικές επιχειρήσεις, αυστηρότερη πολιτική στο ζήτημα των μεταναστών εργατών στις ΗΠΑ, νέες επιθέσεις στο περιβάλλον μέσω της ενεργειακής πολιτικής, νέα πλήγματα στο σύστημα Yγείας Medicaid για τους άπορους και Medicare για τους συνταξιούχους, προτάσεις για περισσότερα κονδύλια για τη διεξαγωγή πολέμων στη Μέση Ανατολή και πιο δυναμική στρατιωτική στήριξη της στηριζόμενης από τις ΗΠΑ κυβέρνησης στην Ουκρανία. Αυτές είναι οι σημαντικότερες συνέπειες από τη νίκη των Ρεπουμπλικανών στις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, για την αναπλήρωση θέσεων στο Κογκρέσο και την ανάδειξη κυβερνητών σε ορισμένες πολιτείες.
Αμφότερα τα σώματα του Κογκρέσου είναι και πάλι υπό Ρεπουμπλικανικό έλεγχο, όπως επί Κλίντον στη δεκαετία του 1990 και επί Τζορτζ Μπους νεότερου στις αρχές του 2000. Στη Βουλή των Αντιπροσώπων οι ήδη κυρίαρχοι Ρεπουμπλικανοί εξασφάλισαν μία από τις ισχυρότερες πλειοψηφίες τους από την δεκαετία του 1920 και στη Γερουσία επανέκτησαν τον έλεγχο που είχαν χάσει όταν ο Μπαράκ Ομπάμα εξελέγη για πρώτη φορά το 2008.
Αν και πολλοί πολιτικοί αναλυτές υποστήριζαν ότι ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας των Δημοκρατικών κι όχι των Ρεπουμπλικανών, με την ψήφο τους οι Αμερικανοί γύρισαν πίσω το ρολόι. Με τον πληθυσμό στις ΗΠΑ να γίνεται όλο και πιο πολυεθνικός, οι εκτιμήσεις συνέκλιναν ότι οι συντηρητικοί Ρεπουμπλικανοί με τις παραδοσιακές αξίες τους που στρέφονται γύρω από το τρίπτυχο οικογένεια-πατρίδα- θρησκεία, θα έμπαιναν στη γωνία και οι πιο πραγματιστές Δημοκρατικοί θα ήταν οι κερδισμένοι. Η κάλπη, όμως, είχε άλλη γνώμη.
Ωστόσο, η νίκη του Ρεπουμπλικανικού Kόμματος δεν σηματοδοτεί κατ’ ανάγκη μία στροφή των Αμερικανών προς τα δεξιά, αλλά καταγράφει μία βαθιά απογοήτευση του κόσμου για την έλλειψη ουσιαστικής εναλλακτικής προοδευτικής λύσης που τον οδήγησε να επιλέξει την αποχή από τις εκλογές.
Στα exit polls οι ψηφοφόροι με τις απαντήσεις τους δήλωσαν, σε ποσοστό 45%, ότι η οικονομία είναι η κορυφαία τους προτεραιότητα, ενώ ένα 34% δήλωσε πως με την ψήφο του θέλησε να στείλει ένα μήνυμα διαμαρτυρίας στον Πρόεδρο Ομπάμα.
Πράγματι, η πτώση της δημοτικότητας του Ομπάμα είναι πρωτοφανής, ίσως γιατί και οι προσδοκίες από τη διακυβέρνηση του ήταν πολύ μεγάλες.
Παρά τη σαρωτική τους νίκη, οι Ρεπουμπλικανοί δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι διαθέτουν τη λαϊκή εντολή για να εφαρμόσουν το αντι-λαϊκό τους πρόγραμμα των φορολογικών απαλλαγών για τις μεγάλες επιχειρήσεις, την εκθεμελίωση των κοινωνικών προγραμμάτων και τον κλιμακούμενο μιλιταρισμό. Κι αυτό διότι η συμμετοχή των ψηφοφόρων στην εκλογική διαδικασία κινήθηκε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, με τα 2/3 αυτών που είχαν δικαίωμα ψήφου να απέχουν από τις κάλπες (η συμμετοχή ανήλθε μόνο στο 38%, νέο χαμηλό ρεκόρ). Μία αποχή που ήταν περισσότερο αισθητή μεταξύ των φτωχότερων και πιο περιθωριοποιημένων στρωμάτων της εργατικής τάξης, αυτών που δικαιολογημένα έχουν νιώσει την μεγαλύτερη διάψευση από τις υποσχέσεις του Ομπάμα στις δύο θητείες του.
Πάντως, μία πραγματικότητα είναι αναντίρρητη: Οι Ρεπουμπλικανοί διαθέτουν την πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου και άρα μπορούν να προωθήσουν νόμους που ο πρόεδρος θα πρέπει είτε να εγκρίνει ή να ασκήσει βέτο.
Στροφή προς τα έξω
Μία από τις σοβαρότερες επιπτώσεις της νίκης των Ρεπουμπλικανών είναι ότι ο Μπαράκ Ομπάμα, στο εξής, θα αφιερωθεί πολύ περισσότερο σε ζητήματα διεθνούς εμβέλειας. Με δεδομένο ότι οι Ρεπουμπλικανοί δεν προβλέπεται να υιοθετήσουν μια πιο διακομματική προσέγγιση στην εσωτερική πολιτική, το πιθανότερο είναι ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να δώσει έμφαση στην εξωτερική πολιτική κατά τα δύο τελευταία του χρόνια στον Λευκό Οίκο, όπως και πολλοί προκάτοχοί του στην τελευταία διετία της θητείας τους. Το βέβαιο είναι ότι δεν θα θελήσει η τελευταία του διετία να σημαδευτεί από αδιέξοδα και αποτυχημένες πρωτοβουλίες.
Μηνύματα αισιοδοξίας
Μπορεί η νύχτα της περασμένης Τρίτης να ήταν ζοφερή για τους Δημοκρατικούς, όμως οι κάλπες σε διάφορες πολιτείες έκρυβαν και αρκετά ελπιδοφόρα μηνύματα για όσους κινούνται από το Κέντρο προς την Αριστερά. Από την υπερψήφιση της πρότασης για την προσωπική χρήση μαριχουάνας μέχρι τη χαλάρωση των ποινών για ορισμένα αδικήματα ώστε να μειωθούν οι κρατούμενοι στις φυλακές των ΗΠΑ, οι ψηφοφόροι αγκάλιασαν μία σειρά προοδευτικά αιτήματα, ακόμα και σε πολιτείες που εξέλεξαν συντηρητικούς ηγέτες.
Ένα από τα πιο σημαντικά αιτήματα που εξασφάλισαν το «ναι» σε τέσσερις πολιτείες (Νεμπράσκα, Αλάσκα, Άρκανσο και Νότια Ντακότα) είναι η πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού πάνω από τα σημερινά επίπεδα. Επίσης, στην Πολιτεία της Ουάσιγκτον οι ψηφοφόροι ενέκριναν πολύ αυστηρούς ελέγχους στις πωλήσεις όπλων και στη Μασαχουσέτη εγκρίθηκε πρόγραμμα για την καταβολή επιδόματος αναρρωτικής άδειας.
