Η τρόικα δοκιμάζει και πάλι τα όρια αντοχής της κυβέρνησης, απορρίπτοντας ακόμη και τεχνικού χαρακτήρα ρυθμίσεις και υπενθυμίζει «ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο». Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Για πολλοστή φορά και διαψεύδοντας όλες τις μεγάλες προσδοκίες, οι εκπρόσωποι των πιστωτών οδηγούν την κυβέρνηση των τριών εταίρων στα πολιτικά της όρια, πιθανώς και έξω απ’ αυτά. Ένας έλεγχος από την τρόικα που περιγραφόταν ως υγιεινός περίπατος εξελίσσεται σε πονοκέφαλο και το Μέγαρο Μαξίμου, που μέχρι πρότινος πάσχιζε να κρατήσει την αυτοκυριαρχία του, μοιάζει να έχει χάσει τον έλεγχο σε τουλάχιστον τρία μέτωπα: στην ένταση της «διαπραγμάτευσης» με τους εκπροσώπους της τρόικας, στις εσωτερικές σχέσεις με τους εταίρους (ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) που στηρίζουν την κυβέρνηση, αλλά και στις σχέσεις με τους βουλευτές που απαρτίζουν την κυβερνητική πλειοψηφία, οι οποίοι τρέμουν στην ιδέα ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να τους απαιτηθεί να υπερψηφίσουν νέα μέτρα.
Σημεία τριβής
Η τρόικα εμφανίζεται ασφυκτικά πιεστική σε όλα τα ζητήματα της ατζέντας που ελέγχουν για τη δόση των 2,8 δισ. Ζητεί πιστή τήρηση του «γράμματος» του Μνημονίου, ροκανίζει το χρόνο παρατείνοντας την παραμονή της και την ερχόμενη εβδομάδα, ενώ ταυτόχρονα δηλώνει άκαμπτη ακόμη και σε ζητήματα που προκύπτουν από την κοινή λογική. Τα βασικά σημεία τριβής στις συζητήσεις με τους υπουργούς είναι τα εξής:
1. Το θέμα της κινητικότητας και των απολύσεων των δημοσίων υπαλλήλων. Παρ’ ότι το να φύγουν 2.000, 7.000, ή 27.000 δημόσιοι υπάλληλοι («επίορκοι» κατά το δημοσιογραφικό κλισέ, αν και δεν έχουν τελεσιδικήσει οι υποθέσεις τους) δεν έχει κανένα ουσιαστικό δημοσιονομικό όφελος, η τρόικα το έχει αναγάγει σε πολιτικά μείζον θέμα. Επιδιώκει μια συμβολική «νίκη» κατά του δημοσίου τομέα και θεωρεί ότι μ’ αυτήν μπορεί να αντισταθμίσει ηθικά τη συμβολή της στους 1,5 εκατ. ανέργους.
2. Το θέμα της ρύθμισης των οφειλών σε φόρους και εισφορές. Η τρόικα απορρίπτει ως «γενναιόδωρες» τις κυβερνητικές προτάσεις για όσο το δυνατόν περισσότερες δόσεις, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση χαϊδεύει τους «μπαταχτσήδες». Πρόκειται για κλασική συμπεριφορά «διύλισης κώνωπος και κατάποσης καμήλας». Τα ασφαλιστικά ταμεία χάνουν 6,5 δισ. το χρόνο από τη θηριώδη ανεργία, ενώ μια πολύ σφιχτή ρύθμιση οφειλών μάλλον θα ενθαρρύνει την εισφοροκλοπή και την ανασφάλιστη εργασία, παρά την είσπραξή τους.
Όσο για τη ρύθμιση των φορολογικών οφειλών, η τρόικα υποκρίνεται προκλητικά ότι αγνοεί την κατάρρευση των εσόδων που τροφοδοτείται κυρίως από αντικειμενική αδυναμία των νοικοκυριών να εξοφλήσουν και ζητεί περιορισμό των δόσεων ακόμη και στο 1/3 της ήδη ισχύουσας ρύθμισης!
3. Παρόμοια είναι η εικόνα με την προτεινόμενη ρύθμιση των δανειακών χρεών προς τις τράπεζες. Η τρόικα θεωρεί υψηλού κόστους την πρόταση κυβέρνησης και τραπεζιτών για τετραετές πάγωμα της πληρωμής του κεφαλαίου των δανείων και αντιπροτείνει το πολύ διετές πάγωμα. Αντιθέτως, αντιμετωπίζει με κατανόηση τη σιωπηρή παράταση στο χρονοδιάγραμμα ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
4. Απορριπτική είναι η τρόικα και στο δειλό κυβερνητικό αίτημα για μείωση του ΦΠΑ 23% στην εστίαση (που έχει ήδη κοστίσει 6.500 λουκέτα και τουλάχιστον 35.000 θέσεις εργασίας), αλλά και για μείωση του ειδικού φόρου στο πετρέλαιο, παρά την παταγώδη αποτυχία του και τη σύνδεσή του με τραγωδίες σαν αυτή με τους νεκρούς φοιτητές στη Λάρισα.
5. Ακόμη και στις αποκρατικοποιήσεις, στις οποίες η κυβέρνηση έχει μπλέξει με διλήμματα για τη νομή της πίτας στους κολλητούς της διαπλοκής (ΟΠΑΠ), ή σε γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς που αδυνατεί να ελέγξει (περίπτωση ΔΕΠΑ), η τρόικα αρνείται πίστωση χρόνου, ρισκάροντας να οδηγήσει σε φιάσκο τον πολυπόθητο στόχο για έσοδα 2,8 δισ. φέτος από το γενικό πωλητήριο.
6. Κι εκτός απ’ αυτά, οι εκπρόσωποι των πιστωτών δεν χάνουν ευκαιρίες να βάζουν και νέα θέματα στο τραπέζι, ακόμη και εκτός ύλης Μνημονίου. Όπως, για παράδειγμα, η πώληση μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων από τα σούπερ μάρκετ.
Υποδείξεις ανασχηματισμού
Σε γενικές γραμμές η συμπεριφορά των εκπροσώπων των πιστωτών -στην οποία συνυπάρχουν ιδεοληψίες, εμμονές αλλά και εξυπηρετήσεις συγκεκριμένων επιχειρηματικών λόμπι- θυμίζει στην κυβέρνηση «ποιος είναι τ’ αφεντικό» ή «ποιος κυβερνά αυτό τον τόπο», για να θυμηθούμε τον διακομματικά τιμώμενο ιδρυτή της Ν.Δ. Ο διασυρμός των κυβερνητικών στελεχών στη διαδικασία «επιθεώρησης λόχου» και η βαθμολόγηση της «μνημονιακής προόδου» τους αποτελεί και μια έμμεση υπόδειξη για αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα και για απαλλαγή από μη συνεργάσιμους υπουργούς.
Εν ολίγοις, η τρόικα κάνει και τον ανασχηματισμό με τον οποίο ο Α. Σαμαράς θα ήθελε να διαφύγει και να πάρει μια χρονική ανάσα.
Βεβαίως, ένας ανασχηματισμός θα ήταν κατάλληλο τρικ υπό κανονικές συνθήκες, κι όχι στις συνθήκες έκτακτης ανάγκης που βρίσκεται η κυβέρνηση. Το πρόγραμμα «προσαρμογής» τρέχει ιλιγγιωδώς προς τα βράχια, οι κυβερνητικοί εταίροι εκλιπαρούν για ένα -έστω- συμβολικό βήμα χαλάρωσης, αρκετό για τους δίνει άλλοθι παραμονής στην κυβέρνηση, και η κοινωνία παραμένει ο «άγνωστος x» της μεγάλης εξίσωσης, αναζητώντας το σημείο βρασμού που θα τινάξει το καπάκι.
