Ανατολίτικα παζάρια με τη χώρα απέραντο hot spot
Του Σπύρου Παναγιώτου
Πανηγυρίζει η Ευρώπη των 28 γιατί μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις και αναβολές κατέληξε σε συμφωνία με την Τουρκία για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών. Μέχρι την ώρα που έκλεισε η ύλη της εφημερίδας δεν είχαν γίνει γνωστές οι λεπτομέρειες της συμφωνίας. Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν, η Τουρκία, πέρα από 3 δισ. ευρώ οικονομική βοήθεια, κατάφερε να αποσπάσει το άνοιγμα του Kεφαλαίου 33 για τις ενταξιακές της διαδικασίες όπως και μια γενικόλογη αναφορά για την άρση των περιορισμών διακίνησης των πολιτών της στις χώρες της Ε.Ε.
Κατάφερε, ακόμα, να εγκριθεί η παρουσία Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά, ενώ δεν έγινε καμιά αναφορά στις παράνομες απαιτήσεις της στο Αιγαίο. Αποφεύχθηκε, όπως φαίνεται, το άνοιγμα κεφαλαίων που είχε μπλοκάρει η Κύπρος και απειλούσε με veto. Έναντι αυτών, γενικόλογες ήταν και οι δεσμεύσεις της Τουρκίας τόσο για την αποδοχή των παράτυπων μεταναστών στο έδαφος μετά την έναρξη της συμφωνίας όσο και για τον έλεγχο των προσφυγικών ροών μέσω του δικτύου των λαθρεμπόρων.
Πανηγύρισε και ο Έλληνας πρωθυπουργός επισημαίνοντας ότι πρόκειται για μια «δύσκολη συμφωνία» που θα κριθεί στη πράξη. Και συμπλήρωσε ότι αν δεν υπήρχε έστω και αυτή η συμφωνία τα πράγματα θα ήταν χειρότερα. Αδιευκρίνιστα, όμως, από τους Ευρωπαίους ιθύνοντες και τον Α. Τσίπρα έμειναν πολλά σημεία της συμφωνίας. Δεν βρήκε τίποτα να δηλώσει για το γεγονός ότι τα σύνορα της Ευρώπης παραμένουν κλειστά και άρα το δράμα όσων έχουν ήδη εγκλωβιστεί και όσων έρθουν μέχρι την έναρξη της συμφωνίας θα συνεχίζεται. Το ίδιο σκοτεινό παραμένει πότε και ποιες χώρες θα υποδεχθούν τους 160.000 πρόσφυγες και άλλους 72.000 από την Τουρκία που δικαιούνται άσυλο. Η συμφωνία δεν προβλέπει τίποτα σχετικά. «Δημιουργική ασάφεια» υπάρχει και για το χρονοδιάγραμμα χαλάρωσης της βίζας αλλά και για τις πιθανές αντιδράσεις της Τουρκίας όταν το αίτημα της δεν ικανοποιηθεί.
Έτσι, πίσω από τα «πανηγύρια» δεν μπορούν να καλυφθούν οι πραγματικές διαστάσεις του προσφυγικού και μεταναστευτικού προβλήματος.
Ομολογημένη θέληση
Το πραγματικά νέο είναι η ομολογημένη θέληση της Ε.Ε. να μετατρέψουν τη χώρα σε ένα απέραντο hot spot, αδιαφορώντας πλήρως για τις συνέπειες οικονομικές, κοινωνικές, ανθρωπιστικές, εθνολογικές που έχει και θα αποκτήσει ακόμα πιο δραματικά αυτή η απόφαση.
Τώρα γίνεται φανερό ότι ο σχεδιασμός αυτός υπήρχε από την αρχή, μεθοδεύτηκε συστηματικά και παρουσιάζεται τώρα σαν αναπόδραστη κατάσταση. Οι ιθύνοντες της Ε.Ε. δεν χρησιμοποίησαν απλώς, αλλά καλλιέργησαν και ενδυνάμωναν τις αντιδράσεις της Αυστρίας και των 4 χωρών του Βίσεγκραντ για να προστατευθούν οι ίδιοι από τις συνέπειες μιας μεγάλης συγκέντρωσης προσφύγων. Οι αντιδράσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας ήταν απόλυτα προσχηματικές. Άφησαν άλλους να κάνουν τη βρόμικη δουλειά για λογαριασμό τους χωρίς, παράλληλα, να αποφύγουν τις συνέπειες. Η ενδυνάμωση των ξενοφοβικών, ρατσιστικών, αντιπροσφυγικών φωνών στην Ευρώπη δεν αντιμετωπίζονται με έλλειψη σχεδιασμού και μισόλογα που επιχειρούν να ικανοποιήσουν όλες τις πλευρές. Οι πρόσφατες εκλογές στα τρία κρατίδια της Ομοσπονδιακής Γερμανίας το απέδειξαν.
Κατά τον ίδιο τρόπο κουρελιάστηκε και η στρατηγική της κυβέρνησης Τσίπρα. Η ανάδειξη της χώρας στη μοναδική δύναμη που διασώζει τα «ευρωπαϊκά ιδεώδη» οδηγεί σήμερα στη επίσημη μετατροπή της χώρας σε ένα απέραντο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η φιλοξενία που σήμερα προσφέρεται γοργά θα μετατραπεί σε εφιάλτη, καθώς γίνεται όλο και πιο φανερό ότι είναι αδύνατον να αντιμετωπιστούν πολύπλευρα τα προβλήματα εγκλωβισμού δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων χωρίς στοιχειώδεις υποδομές και πόρους.
Μια χώρα στα πρόθυρα χρεοκοπίας αντικειμενικά δεν μπορεί να προσφέρει φιλοξενία τέτοιας κλίμακας. Για να μπορέσει να βοηθήσει πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει τη δυνατότητα να υπάρξει η ίδια και να υπερασπιστεί τη δυνατότητα του λαού και της κοινωνίας να επιβιώσει με συνοχή. Και εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η άλλη διάσταση της κυβερνητικής χρεοκοπίας. Η έντεχνα καλλιεργούμενη βεβαιότητα ότι έναντι της ελληνικής στάσης στο Προσφυγικό θα υπάρξει χαλάρωση στις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας, αποδείχτηκε ψευδαίσθηση. Τι και αν το είχε πει καθαρά ο Σόιμπλε; Τι και αν δεν άφηνε κανένα περιθώριο το ΔΝΤ. Τώρα όλοι συνειδητοποιούν ότι οι νέες τάχα «κόκκινες γραμμές» έναντι των δανειστών αποδείχθηκαν αέρας κοπανιστός.
Οι ηγέτες μιας καταρρέουσας Ευρώπη προτιμούν να δώσουν ψίχουλα για τη διατροφή και τη λειτουργία των «δομών φιλοξενίας» των προσφύγων και μεταναστών, αποκλείοντας κάθε συζήτηση για χαλάρωση του προγράμματος. Ψίχουλα που και αυτά θα διαχειριστούν οι εκλεκτοί τους οργανισμοί, προϊδεάζοντας για ένα νέο όργιο κερδοσκοπίας σε βάρος των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Και δίπλα σε αυτό, δεσπόζει η αποδοχή από την ελληνική πλευρά της παρουσίας του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο και το άνοιγμα της διελκυστίνδας των επίσημων πια αμφισβητήσεων κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο.
Τα προμηνύματα αποτυχίας επιβεβαιώθηκαν
Η πρόταση των οκτώ σημείων που κατέληξαν χτες οι ηγέτες των 28 της Ε.Ε. είναι μνημόνιο ασάφειας που προδίκαζε την αδυναμία οποιασδήποτε ουσιαστικής κατάληξης. Βέβαια, τίποτα δεν ήταν άγνωστο πριν από 10 μέρες, από τη προηγούμενη δηλαδή Συνάντηση Κορυφής. Ακόμα και αν όλοι έδιναν την εντύπωση ότι θα αποδεχθούν τη συνολική εκταμίευση 6 δισ. ευρώ για τη φιλοξενία των προσφύγων στα παράλια της Τουρκίας, ακόμα και αν ήταν πρόθυμοι να καταπιούν τις απαιτήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο, ακόμα και δέχονταν τη δημιουργία ελεύθερης ζώνης υπό το έλεγχο της Τουρκίας εντός του συριακού εδάφους γνώριζαν ότι αυτά δεν είναι αρκετά.
Η απαίτηση της Τουρκίας να επιταχυνθούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να ικανοποιηθούν. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός ο όρος να αποκτήσουν βίζα, δηλαδή δυνατότητα ελεύθερης κίνησης στη επικράτεια της Ε.Ε. τα παραπάνω από 75 εκατομμύρια πολίτες της Τουρκίας και μάλιστα μέχρι τον προσεχή Ιούνιο.
Το είχε δηλώσει καθαρά η Βρετανία, η οποία, μάλιστα, βρίσκεται στις παραμονές δημοψηφίσματος για το αν θα παραμείνει στην Ε.Ε. ή όχι. Δεν είχε αφήσει κανένα περιθώριο η Ιταλία, που αισθάνεται να κινδυνεύει και παίρνει από τώρα μέτρα, από το ενδεχόμενο να υπάρξει δίοδος διαφυγής των εγκλωβισμένων στην Ελλάδα προς τη χώρα μέσω Αλβανίας ή Ιονίου, καθώς ετοιμάζεται κέντρο φιλοξενίας στην Πρέβεζα. Το είχε δηλώσει χωρίς περιστροφές ο Ολάντ, θεωρώντας ότι η Γαλλία έχει πληρώσει αρκετά εξαιτίας της πολιτικής της Γερμανίας μέχρι τώρα. Ακόμα και ο Αναστασιάδης δήλωσε ότι δεν θα μπορούσε να επιστρέψει στην Κύπρο αν αποδεχόταν τις τουρκικές προτάσεις, αφήνοντας ανοιχτό το θέμα προβολής βέτο. Παγερά αδιάφορες ήταν οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που έχουν ήδη κλείσει τα σύνορά τους, χωρίς κανένας να τολμά να πει το παραμικρό.
Έτσι, μόνο σαν κακόγουστο αστείο, σαν τρολάρισμα, μοιάζουν οι δηλώσεις Νταβούτογλου πριν από την επίσημη συνάντηση Ε.Ε. Τουρκίας που δήλωσε ότι «για την Τουρκία το προσφυγικό ζήτημα δεν είναι υπόθεση παζαριού, αλλά ζήτημα ανθρώπινων και ευρωπαϊκών αξιών».
Ήταν πια μόνος του, με μοναδικό συμπαραστάτη τον Έλληνα πρωθυπουργό που, σύμφωνα με το Euro2day, ζητούσε επιπλέον βοήθεια για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών συνόρων μέσω Frontex, χρήση όλων των δυνατών μέσων για άμεση επιστροφή των παράτυπων μεταναστών στην Τουρκία, έκτακτη βοήθεια για να αντιμετωπιστεί η ανθρωπιστική κρίση, αύξηση του ρυθμού επανεγκατάστασης προσφύγων στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. από την Ελλάδα σε 6.000 το μήνα, αλλά και νομική κάλυψη από την Κομισιόν για την επικύρωση της Τουρκίας ως «ασφαλούς χώρας».
Μοιάζει σαν να μην καταλαβαίνει, όχι το μόνο το μεθοδικό σχεδιασμό της ευρωπαϊκής ηγεσίας, αλλά και αυτές τις δηλώσεις του Ερντογάν που έδωσε τη χαρακτηριστική βολή, προϊδεάζοντας για τη στάση της χώρας του και μετά τη «συμφωνία». Ο Τούρκος πρόεδρος σε ομιλία που μεταδόθηκε ζωντανά από όλα τα τουρκικά ΜΜΕ, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων Ε.Ε. Τουρκίας, δήλωνε ότι «η Ευρώπη πρέπει να κοιτάζει τις δικές της επιδόσεις στο μεταναστευτικό ζήτημα, πριν πει στην Τουρκία τι να κάνει με τους πρόσφυγες». Συνέχισε λέγοντας ότι η Τουρκία θα συζητά με την Ε.Ε. και θα ακολουθεί τη δική της πολιτική στο Μεταναστευτικό, για να καταλήξει ότι η Ευρώπη «χορεύει σε ναρκοπέδιο», υποστηρίζοντας άμεσα ή έμμεσα «τρομοκρατικές» οργανώσεις στην Τουρκία που έχουν ενωθεί εναντίον του κράτους. Χαρακτήρισε, τέλος, «ανέντιμη και ανειλικρινή» τη στάση της Ευρώπης έναντι των τρομοκρατικών οργανώσεων, εκμεταλλευόμενος πλήρως την πρόσφατη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα και δικαιολογώντας τον ακήρυκτο πόλεμο κατά των Κούρδων – μέσα και έξω από τη χώρα.
Τεράστιες οι ευθύνες
Ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός ξεδιπλώνεται χωρίς προσχήματα, σε όλα τα επίπεδα, μετατρέποντας τη χώρα σε μια αποικία-γκέτο χωρίς υπόσταση, χωρίς προοπτική. Την ίδια στιγμή ο επίσημος πολιτικός κόσμος της χώρας χωρίς σχέδιο, χωρίς καν συναίσθηση των κινδύνων, συνυπογράφει «γκρίζες συμφωνίες», υποκύπτοντας σε όλες τις απαιτήσεις, ελπίζοντας ότι θα διαφύγει χειρότερα αδιέξοδα που συσσωρεύονται από παντού. Στέκεται αμήχανος μπροστά στην παντελή έλλειψη του επίσημου κράτους στην Ειδομένη. Ορισμένοι (ο υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλας) υποστηρίζουν ότι γίνεται επίτηδες ώστε να απομακρυνθούν λόγω ελλείψεων οι άνθρωποι από την περιοχή. Αμήχανοι στέκονται ακόμα και μπροστά σε προβοκάτσιες υποκίνησης των προσφύγων να περάσουν με δική τους ευθύνη τα σύνορα. Σιωπηλοί μπροστά στο θάνατο των τριών Αφγανών που πνίγηκαν σε ποτάμι της περιοχής. Σιωπηλοί μπροστά στην παράνομη και βίαιη επιστροφή τους από την αστυνομία της πΓΔΜ. Το ίδιο σιωπηλοί μπροστά στη πρόταση της Ε.Ε. για πλήρη έλεγχο και των χερσαίων συνόρων της χώρας.
Τι χειρότερο θα μπορούσε να περιμένει κανείς από αυτή την επικίνδυνη συνάντηση των κοινωνικών επιπτώσεων από τη εφαρμογή των μνημονίων με τα κρίσιμα θέματα της αμφισβήτησης Διεθνών Συμφωνιών και του Διεθνούς Δικαίου από τη Τουρκία σε Αιγαίο, Θράκη και Κύπρο; Και όλα αυτά υπό την πίεση των τεράστιων μεταναστευτικών ροών και του εγκλωβισμού στη χώρα;
Αυτή είναι η επιτυχία της αστικής πολιτικής στη χώρα.
Είναι, παράλληλα, και το θεμελιώδες ερώτημα με το οποίο πρέπει να αναμετρηθεί ένα κίνημα διεξόδου για τη χώρα που η έλλειψη του είναι παραπάνω από φανερή.
Η Ευρωπαϊκή υποκρισία σε αριθμούς
Οι 160.000 πρόσφυγες που είχε συμφωνηθεί αρχικά να φιλοξενηθούν, αναλογικά, στις χώρες της Ε.Ε. στάθηκαν αρκετοί για να κλείσουν τα σύνορα, να «καταργηθεί» η Συνθήκη Σένγκεν, να τορπιλιστεί κάθε δυνατότητα σχεδιασμού αντιμετώπισης της προσφυγικής κρίσης.
Δεν είχαν την ίδια τύχη, βέβαια, όσοι έκαναν αίτηση και έγιναν δεκτοί να εγκατασταθούν στις χώρες της Ε.Ε. που δεν κατάγονταν από τις χώρες-παρίες που από κοινού η Ευρωατλαντική Συμμαχία καταστρέφει συστηματικά.
Οι Financial Times, αρχές του Φλεβάρη, παρουσίασαν στοιχεία της Eurostat σχετικά με όσους έλαβαν άδειες παραμονής στην Ε.Ε. το 2014. Από αυτούς, 302.772 είναι Ουκρανοί, 199.244 Αμερικανοί, 169.657 Κινέζοι, 134.881 Ινδοί. Ακολουθούν οι πολίτες από το Μαρόκο, τη Συρία, τη Λευκορωσία, την Βραζιλία και την Τουρκία.
Ενδιαφέρον έχει ακόμα το ποιοι έδωσαν αυτές τις άδειες.
Η Πολωνία έδωσε συνολικά 355.000 άδειες∙ τις 250.000 άδειες σε Ουκρανούς.
Η Βρετανία έδωσε 568.000 άδειες εκ των οποίων 136.000 σε πολίτες των ΗΠΑ και πάνω από 70.000 σε Κινέζους και Ινδούς.
Η Γερμανία έδωσε 238.000 άδειες και η Γαλλία 218.000.
Όπως προκύπτει από την έκθεση της Eurostat, από το 2008 ώς το 2014 οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. έχουν εκδώσει άδειες παραμονής σε 2-2,5 εκατομμυρίων, με την προϋπόθεση να μην κατάγονται από τις χώρες που (η ίδια η Ε.Ε) καταστρέφει
