Φωτ: Μεγάλη η συμμετοχή στην παρουσίαση του νέου βιβλίου της Νάντιας Βαλαβάνη «Τρίτο Μνημόνιο: η ανατροπή μιας ανατροπής» που τροφοδότησε αρκετές συζητήσεις για τις εξελίξεις στον χώρο της Αριστεράς
Άνευ ουσιαστικού ενδιαφέροντος οι νέες αναζητήσεις αριστερής εκλογικής ενότητας
του Γιώργου Παπαϊωάννου
Κανείς δεν θα αμφισβητούσε ότι το σχετικό «τέλμα» στο οποίο οι κινήσεις αμφισβήτησης έχουν περιέλθει τα τελευταία χρόνια, πρέπει να ξεπεραστεί και καθένας να συμβάλλει όπως μπορεί σε αυτό. Δεν υπάρχει όμως μία μόνο άποψη για το πώς αυτό μπορεί να επιτευχθεί, ούτε είναι «αγνωστικιστής» όποιος δεν αποδέχεται την σχεδόν μοναδική ως τώρα προσφερόμενη «λύση». Το σχήμα που υποστηρίζει ότι οι υπαρκτές οργανωμένες δυνάμεις της «πέραν του ΣΥΡΙΖΑ» Αριστεράς θα ενωθούν πάνω σε μια πλατφόρμα, θα μπουν «κουτσά-στραβά» στη Βουλή και μετά βλέπουμε για τα υπόλοιπα, «μπάζει» από παντού.
Σημειώνονται όλα αυτά γιατί, με αφορμή μια πρόσφατη εκδήλωση παρουσίασης του νέου βιβλίου της Νάντιας Βαλαβάνη, η συζήτηση πυροδοτήθηκε ξανά. Δυστυχώς όμως, χωρίς να θέλουμε να αδικήσουμε κανέναν (βλ. για παράδειγμα σημεία της τοποθέτησης της Ελ. Πορτάλιου στο τέλος του άρθρου), αυτή διεξάγεται με τους ίδιους όρους που έχει ξαναγίνει το 2015.
Τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο του 2015, υπήρχε βέβαια το επιχείρημα ότι τίποτα σοβαρό από άποψη διαδικασίας και πολιτικής ουσίας δεν προλαβαίνει να γίνει λόγω του εκλογικού αιφνιδιασμού του Τσίπρα. Έτσι, οδηγηθήκαμε στην ίδρυση της ΛΑΕ με τα χαρακτηριστικά που όλοι σήμερα γνωρίζουν. Τώρα, πριν καν εκδηλωθεί κάποιος νέος αιφνιδιασμός, τι καινούριο προτείνεται;
«Μεγάλη εκδήλωση με ενωτικές προεκτάσεις» και «μήνυμα ριζοσπαστικής, αντιμνημονιακής συσπείρωσης» διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Αριστερού Ρεύματος της ΛΑΕ (iskra.gr). «Αυτό εδώ το πάνελ, το διαπερνά ένα κοινό νήμα, που δεν αφορά μόνο το κοινό παρελθόν μας, αλλά, θέλω να ελπίζω, και το κοινό μας μέλλον» δηλώνει ο Π. Λαφαζάνης.
Στην πραγματικότητα, όμως, αν δει κανείς το πάνελ της συζήτησης, πρόκειται για μια προτεινόμενη «επανένωση» όσων βρέθηκαν μαζί στα ψηφοδέλτια του προπερασμένου Σεπτεμβρίου. Αρκετοί ακολούθησαν στη συνέχεια, ρητά ή σιωπηλά, διαφορετικές πορείες, χωρίς καν, από όσα έχουν γίνει γνωστά, οι περισσότεροι να προβούν σε μια αξιολόγηση του κοινού έως τότε εγχειρήματος.
Ο Στάθης Σταυρόπουλος, σε άρθρο του στο Enikos, θέτει το θέμα με έναν –ως συνήθως- πιο «πλατύ» και διεξοδικό τρόπο, για να καταλήξει όμως στην πρόταση ενότητας της Αριστεράς (μαζί με το ΚΚΕ) και, επειδή αυτό είναι μάλλον ανέφικτο, να ενωθούν έστω «η ΛΑΕ, η Πλεύση Ελευθερίας, το Σχέδιο Β’, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, οι υπόλοιπες οργανώσεις και τα πρόσωπα (…) Με πρώτο στόχο την είσοδο στη Βουλή, ώστε να υπάρξει εκεί μέσα κατ’ αρχάς λαϊκή αντιπολίτευση και άμποτες λαϊκή εξουσία».
Όμως, στου μεν Στάθη το μυαλό, όπως και στου Μανώλη Γλέζου, μπορεί να είναι το «άμποτες», αλλά από τον τρόπο που τοποθετούνται τα περισσότερα «πολιτικά στελέχη», από όσα λένε και όσα δεν λένε, βγαίνει ένα όχι και τόσο ελπιδοφόρο συμπέρασμα: Ο «πρώτος στόχος», η είσοδος στη Βουλή, είναι τόσο καθοριστικός, τόσο «φλέγων» που κάνει τον δεύτερο και τον τρίτο να ξεχνιούνται. Γιατί αν βασικοί στόχοι ήταν πράγματι ένα κίνημα λαϊκής αντιπολίτευσης και η λαϊκή εξουσία, τότε θα αναπτύσσονταν πλούσιος προβληματισμός, θα υπήρχαν προτάσεις και διάλογος για το τι σημαίνουν αυτά και πώς οικοδομούνται. Αυτό, αντίθετα, που παρατηρούμε είναι όλες οι συζητήσεις να περιστρέφονται γύρω από μια εκλογική συνεργασία για να αθροιστούν ποσοστά και να επιτευχθεί ο «πρώτος στόχος» ξεχνώντας τους υπόλοιπους.
Όχι μόνο αυτό. Αν σκοπός ήταν να χτιστεί κάτι καινούριο και στέρεο, θα υπήρχε έντονη διεργασία απολογισμού για όσα έγιναν την προηγούμενη περίοδο. Το «έχω κι εγώ τις ευθύνες μου» ή «έφταιξα κάπου κι εγώ» δεν αποτελεί αυτοκριτική ή απολογισμό, αλλά μάλλον αυτοδιαφήμιση όποιου το εκφέρει, όταν δεν προχωρά σε βαθύτερα συμπεράσματα. Σήμερα μοιάζει να προτείνεται μια «ανάσταση» ενός αντιμνημονιακού μετώπου ή ενός «ΣΥΡΙΖΑ Β» που απλά αυτή τη φορά για κάποιο λόγο «δεν θα πουλήσει τον αγώνα». Για να μην πούμε για τις γέφυρες με τον κυβερνητισμό που δεν έχουν κοπεί σε πεδία όπως η αυτοδιοίκηση ή ο συνδικαλισμός και αλλού. Σαν να μην πέρασε μια μέρα, δηλαδή, σαν να μην έχουν μεσολαβήσει σημαντικά γεγονότα τα τελευταία χρόνια που απαιτούν σοβαρή επανεξέταση.
Βέβαια, δεν είναι δεδομένο πώς θα προχωρήσει αυτή η ιστορία. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου ήταν λιγότερο θερμή στα καλέσματα συμπόρευσης. Προτιμά ένα σχήμα προσωποκεντρικό με δικές της όλες τις επιλογές σε πρόσωπα και πράγματα, αντί να τα διαπραγματευτεί όλα με μια δημοσκοπικά μικρότερη δύναμη με πληθώρα στελεχών και πρώην (και μελλοντικών υποψήφιων) βουλευτών; Σκέφτεται λιγότερο «αριθμητικά» και αντιλαμβάνεται ότι στην «πολιτική» μπορεί 3+1 να μην κάνει 4 αλλά 2; Θα δείξει.
Είναι, πάντως, δεδομένο ότι διαφορετικά πράγματα χρειάζονται. Οι διεργασίες που έχουν συμβεί στο σώμα του κοινωνικού ριζοσπαστισμού και την κοινωνία ευρύτερα είναι πολύ σημαντικές, οι αλλαγές σε κάθε πεδίο καθοριστικές. Η «Αριστερά» που βρίσκεται στην κυβέρνηση κάνει τέτοια ζημιά που σχεδόν τα πάντα να χρειάζονται πραγματική επαναθεμελίωση και λιγότερο μεγάλα λόγια. Επιβάλλονται από τα πράγματα, πολύ πιο ουσιαστικές διεργασίες, απαλλαγμένες από τα φαινόμενα του παραγοντισμού και της «πολιτικής» με τον τρόπο που ασκείται ως τώρα.
«Το κακό έρχεται από πιο μακριά»
Από όσα ειπώθηκαν αυτές τις μέρες θα ξεχωρίσουμε την τοποθέτηση της Ελένης Πορτάλιου στην εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου της Ν. Βαλαβάνη. Γιατί έθεσε ουσιαστικά ζητήματα που συνήθως προσπερνιούνται ή υποτιμούνται. Δημοσιεύουμε εδώ ένα μικρό μόνο απόσπασμα.
«Σε κάθε περίπτωση ο απολογισμός της εποχής ΣΥΡΙΖΑ εκκρεμεί τόσο για τις οργανωμένες τάσεις και ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ όσο και για κάθε ένα και κάθε μια από εμάς προσωπικά. Κυρίως εκκρεμεί για όσους και όσες δεν ακολούθησαν τον μνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ. Διαφορετικά προσχωρούμε, εκόντες άκοντες, στην εκδοχή της προδοσίας που εκδηλώθηκε την τελευταία στιγμή και χρεώνεται στον πρόεδρο, το άτυπο προεδρικό κέντρο και μια ευρύτερη ομάδα πρόθυμων στελεχών, που στήριζε άκριτα το σύστημα εξουσίας στο ΣΥΡΙΖΑ.
(…) Και δύο λόγια για το μετά, στο οποίο αναφέρεται επίσης η Νάντια Βαλαβάνη. Υπήρχε η ελπίδα ότι σ’ αυτό το λαϊκό ΟΧΙ θα χτιζόταν από τα κάτω ένα κίνημα αντίστασης και ότι όσες πολιτικές οργανώσεις, ομάδες και άτομα δεν πέρασαν στην αντιπέρα όχθη θα στήριζαν μια τέτοια προσπάθεια. Αυτό δεν έχει συμβεί και δυστυχώς φαίνεται ότι δεν είναι δυνατόν οι κατακερματισμένοι μικρόκοσμοι να οραματιστούν μια νέα αρχή.
Σε κάθε περίπτωση, όπως έχω ήδη σημειώσει, εκκρεμούν οι απολογισμοί που σκύβουν βαθιά στα πρωταρχικά υπαρξιακά ερωτήματα τα οποία αφορούν στην υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στη δραματική συρρίκνωση της παγκόσμιας αριστεράς. “Το κακό έρχεται από πιο μακριά”. Η αναγέννηση των ιδεών και των αγώνων για την κοινωνική απελευθέρωση προϋποθέτουν ριζικές αλλαγές και νέες ιστορικά συλλήψεις στο τρόπο πρόσληψης του σημερινού κόσμου, της συμμετοχής των πολλών, της οργάνωσης των λαϊκών τάξεων, της απεριόριστης λειτουργίας της δημοκρατίας, της πρωταρχικότητας των κοινωνικών κινημάτων, της επαναθεμελίωσης των αριστερών κομμάτων.»
