Περιοδικό “Πανοπτικόν”
Η λέξη «Σαμιζντάτ» είναι ρωσικής προελεύσεως. Δημιουργήθηκε για να ονοματίσει τα αντικαθεστωτικά έντυπα που διακινούνταν χέρι με χέρι στην προεπαναστατική Ρωσία τα οποία όμως συνέχισαν το βίο τους και στη μετέπειτα Σοβιετική Ενωση. Αυτή την «έννοια» που συντίθεται από τις λέξεις (σαμ)= από μόνος μου ( ιζ)= προς τα έξω και ( ντατ)= να τολμώ δίνω, επέλεξε ο Κώστας Δεσποινιάδης για να τιτλοφορήσει κείμενό του στο νέο τεύχος του περιοδικού που ο ίδιος εκδίδει στη Θεσσαλονίκη και κυκλοφόρησε μόλις.
Το «ερώτημα», που από γενέσεως του περιοδικού θέτει ο Δεσποινιάδης είναι το αν υπάρχουν περιθώρια να επιβιώσουν στο χώρο του βιβλίου και των εντύπων θύλακες δημιουργίας οι οποίοι δεν θα εκτιμώνται απο το εμπορικό ισοδύναμο της αγοραίας λογικής που μεταφράζεται στο «ό,τι δεν πουλάει, δεν ζει»… Είναι αλήθεια ότι «στον καπιταλισμό κάθε τι, «μολύνεται» και επηρεάζεται από τους όρους της κερδώας λειτουργίας του. Από την απλή αρχή της προσφοράς και της ζήτησης, από τους κανόνες της διαφήμισης και προβολής, από τα δίκτυα διανομής, από τη σκληρή φορολογία, όλα δείχνουν να υπακούουν στους σκληρούς νόμους του που ναρκοθετούν το τοπίο. Τα βιβλία μπορεί να έχουν καταστεί, προ πολλού, ένα εμπόρευμα σαν όλα τα άλλα, αλλά παρ’ όλα αυτά υπάρχει κάτι στην ίδια τους τη λογική, στην ίδια τους τη φύση και στις ανάγκες που καλούνται να καλύψουν, που ακόμα αντιστέκεται. Αν κρίνουμε από τη «συμπεριφορά» του Δεσποινιάδη στον χώρο που δεν περιορίζεται στο περιοδικό αλλά και σε εκδόσεις «δυσπώλητων» βιβλίων, τα σύγχρονα «σαμιζντάτ», είναι ακόμη εδώ και αντιστέκονται αρκετά σθεναρά. «Ανεξάρτητες εκδοτικές πρωτοβουλίες ομάδων ή μεμονωμένων ανθρώπων, οικοτεχνίες με ανύπαρκτα μέσα αλλά περίσσια επιμονής προσπαθούν να υπάρξουν δίπλα σε γιγαντωμένα μεγαθήρια. Η μοίρα τους δεν είναι ξεκομμένη από τη μοίρα όλων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που πασχίζουν να μείνουν αλώβητες από την αγοραία λαίλαπα». Τακτικό στην περιοδική εμφάνισή του, χειροπιαστό παράδειγμα το Πανοπτικόν, εγχείρημα που συνεχίζει να μας τροφοδοτεί με εξαίρετα κείμενα παρέμβασης και στοχασμού. Στις σελίδες του τεύχους 16 -το οποίο προτείνουμε να αναζητήσετε σε «ψαγμένα» βιβλιοπωλεία- θα βρείτε μια «εντυπωσιακή» αντιπαραθετική αλληλογραφία που αντάλλαξαν στα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του ’70 ο Τέοντορ Αντόρνο και ο Χέρμπερτ Μαρκούζε που τιτλοφορείται Διαμάχη για το γερμανικό φοιτητικό κίνημα. Μια αλληλογραφία όπου ο Αντόρνο μας ξαφνιάζει δυσάρεστα με τη ματιά και τις συντηρητικές θέσεις που υποστηρίζει.
Στο τεύχος θα βρείτε ακόμη κείμενο της Χάννα ΄Αρεντ με τίτλο Η φιλοσοφία της ισχύος και η πολιτική χειραφέτηση της αστικής ταξης, άλλο του Ζαν Μποντριγιάρ με τίτλο: Η ιογενής οικονομία και τέλος δύο κείμενα για το επίκαιρο θέμα που έθεσε το κίνημα των Πλατειών και αφορά στο αίτημα για «άμεση δημοκρατία». Τα κείμενα υπογράφονται από τον Φώτη Τερζάκη και τον Γιώργο Οικονόμου.
Το «ερώτημα», που από γενέσεως του περιοδικού θέτει ο Δεσποινιάδης είναι το αν υπάρχουν περιθώρια να επιβιώσουν στο χώρο του βιβλίου και των εντύπων θύλακες δημιουργίας οι οποίοι δεν θα εκτιμώνται απο το εμπορικό ισοδύναμο της αγοραίας λογικής που μεταφράζεται στο «ό,τι δεν πουλάει, δεν ζει»… Είναι αλήθεια ότι «στον καπιταλισμό κάθε τι, «μολύνεται» και επηρεάζεται από τους όρους της κερδώας λειτουργίας του. Από την απλή αρχή της προσφοράς και της ζήτησης, από τους κανόνες της διαφήμισης και προβολής, από τα δίκτυα διανομής, από τη σκληρή φορολογία, όλα δείχνουν να υπακούουν στους σκληρούς νόμους του που ναρκοθετούν το τοπίο. Τα βιβλία μπορεί να έχουν καταστεί, προ πολλού, ένα εμπόρευμα σαν όλα τα άλλα, αλλά παρ’ όλα αυτά υπάρχει κάτι στην ίδια τους τη λογική, στην ίδια τους τη φύση και στις ανάγκες που καλούνται να καλύψουν, που ακόμα αντιστέκεται. Αν κρίνουμε από τη «συμπεριφορά» του Δεσποινιάδη στον χώρο που δεν περιορίζεται στο περιοδικό αλλά και σε εκδόσεις «δυσπώλητων» βιβλίων, τα σύγχρονα «σαμιζντάτ», είναι ακόμη εδώ και αντιστέκονται αρκετά σθεναρά. «Ανεξάρτητες εκδοτικές πρωτοβουλίες ομάδων ή μεμονωμένων ανθρώπων, οικοτεχνίες με ανύπαρκτα μέσα αλλά περίσσια επιμονής προσπαθούν να υπάρξουν δίπλα σε γιγαντωμένα μεγαθήρια. Η μοίρα τους δεν είναι ξεκομμένη από τη μοίρα όλων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που πασχίζουν να μείνουν αλώβητες από την αγοραία λαίλαπα». Τακτικό στην περιοδική εμφάνισή του, χειροπιαστό παράδειγμα το Πανοπτικόν, εγχείρημα που συνεχίζει να μας τροφοδοτεί με εξαίρετα κείμενα παρέμβασης και στοχασμού. Στις σελίδες του τεύχους 16 -το οποίο προτείνουμε να αναζητήσετε σε «ψαγμένα» βιβλιοπωλεία- θα βρείτε μια «εντυπωσιακή» αντιπαραθετική αλληλογραφία που αντάλλαξαν στα ταραγμένα χρόνια της δεκαετίας του ’70 ο Τέοντορ Αντόρνο και ο Χέρμπερτ Μαρκούζε που τιτλοφορείται Διαμάχη για το γερμανικό φοιτητικό κίνημα. Μια αλληλογραφία όπου ο Αντόρνο μας ξαφνιάζει δυσάρεστα με τη ματιά και τις συντηρητικές θέσεις που υποστηρίζει.
Στο τεύχος θα βρείτε ακόμη κείμενο της Χάννα ΄Αρεντ με τίτλο Η φιλοσοφία της ισχύος και η πολιτική χειραφέτηση της αστικής ταξης, άλλο του Ζαν Μποντριγιάρ με τίτλο: Η ιογενής οικονομία και τέλος δύο κείμενα για το επίκαιρο θέμα που έθεσε το κίνημα των Πλατειών και αφορά στο αίτημα για «άμεση δημοκρατία». Τα κείμενα υπογράφονται από τον Φώτη Τερζάκη και τον Γιώργο Οικονόμου.
Στ. Μαυροειδής
Σχόλια
