Του Χρήστου Πραμαντιώτη
Ξεκίνησαν «αισίως» οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, που τώρα πια δεν είναι τρεις αλλά τέσσερις (Ε.Ε.-ΕΚΤ-ΔΝΤ-ΕΜΣ), με στόχο να καταληχθεί η νέα φαρμακερή συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και πιστωτών και να «ξεκλειδώσει» η χρηματοδότηση. Δεν έχει και πολλή σημασία που αυτή η χρηματοδότηση δεν θα λύσει τίποτε άλλο πέρα από τα χρήματα που θα μας δώσουν οι δανειστές για να τους ξεπληρώσουμε προηγούμενα δάνεια και να φορτώσουμε ακόμη περισσότερο το δημόσιο χρέος. Δεν έχει, επίσης, σημασία ότι οι δανειστές φαίνεται να ζητάνε κι άλλα προαπαιτούμενα μέτρα, παραβιάζοντας και αυτή τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου. Τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία για την κυβέρνηση Τσίπρα που επιδιώκει πλέον να κινηθεί αποφασιστικά στη ρότα των προηγούμενων. Αρκεί να κλείσει η συμφωνία…
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, όμως, φτάνουμε να μιλάμε για την κυβέρνηση της Αριστεράς, που σκέφτεται, συμπεριφέρεται και δείχνει τον ίδιο κυνισμό με όλες τις προηγούμενες μνημονιακές. Όχι μόνο για λόγους αξιοπρέπειας (αυτή έχει χαθεί στο κυβερνητικό επιτελείο), αλλά ούτε και για λόγους κοινής λογικής δεν φαίνεται να αμφιβάλλει το Μαξίμου για την ολοκλήρωση της καταστροφής που επιφέρουν για το λαό και τον τόπο οι αποφάσεις του. Ήδη οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περαιτέρω μείωση του ΑΕΠ η οποία σωρευτικά για την τελευταία εξαετία θα ξεπεράσει γρήγορα το 30%, για περαιτέρω αύξηση του δημόσιου χρέους στο 200%, για νέα εκτίναξη της επίσημης ανεργίας στο 30%. Κι όλα αυτά, ενώ παράλληλα θα ξεπουλιούνται δημόσιες υποδομές και πλούτος.
Με κοινωνική δικαιοσύνη
Περιμένοντας τη συμφωνία, λοιπόν… Η οποία θα περιλαμβάνει τουλάχιστον όσα συνομολόγησαν ο πρωθυπουργός με τους δανειστές και όσα νομοθέτησαν στις 16 Ιουλίου 229 βουλευτές προερχόμενοι από τους ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι: βάρβαρη εφαρμογή νεοφιλελεύθερων μέτρων, ξεπουλήματα υποδομών και εθνικού πλούτου, και βεβαίως ξένη επιτροπεία και ασφυκτικός έλεγχος: σχεδόν όλοι οι νόμοι θα ψηφίζονται μόνο με την έγκριση των τεσσάρων «θεσμών».
Αν κάποιος δεν αναγνωρίζει καμία διαφορά στη μέθοδο, ανάμεσα στα παραπάνω και σε όσα συνέβαιναν τα προηγούμενα μνημονιακά χρόνια, αυτό συμβαίνει επειδή ακριβώς το μοντέλο είναι ίδιο. Η διαφορά είναι ότι στην παρούσα συγκυρία έχει τεθεί επί τάπητος και με κάθε επισημότητα η πιθανότητα του GRexit, που καθόλου δεν αντιδιαστέλλεται προς το Μνημόνιο Τσίπρα, όπως έχει και άλλοτε επισημανθεί από τις σελίδες του Δρόμου («και μνημόνιο και GRexit»).
Ωστόσο, μία ακόμη υποσημείωση είναι αναγκαία. Για τις ανάγκες της μυθολογίας που θέλει να χτίσει, η κυβέρνηση Τσίπρα ισχυρίζεται ότι θα εφαρμόσει με όσο το δυνατόν πιο κοινωνικά δίκαιο τρόπο το μνημόνιο που φέρνει. Είναι αστείο. Είναι σαν να μην έχει καταλάβει ότι στόχος των μνημονίων ήταν η διάλυση της κοινωνίας, των εργαζόμενων και των μικρομεσαίων στρωμάτων, το ξεπούλημα της χώρας και η πειραματική κατάργηση της δημοκρατίας. Είναι σαν να μην έχει καταλάβει ότι ακόμη κι αν έχει την ιδιοκτησία του προγράμματος, την πλήρη διεύθυνση θα την έχει το κουαρτέτο των θεσμών. Είναι σαν να μην έχει βγάλει η κυβέρνηση κανένα συμπέρασμα από την εξάμηνη διαπραγμάτευση, όταν διά στόματος πρωθυπουργού ομολογήθηκε από τον Ιούνιο ότι οι «εταίροι» δεν αποδέχονταν καν τα ισοδύναμα μέτρα που πρότεινε η ελληνική πλευρά.
Υπάρχει, βέβαια, πάντα η πιθανότητα η επιστήμη να εξεύρει έναν καινούργιο τρόπο να ξεπουλάς κομμάτια της χώρας, να μειώνεις το διαθέσιμο εισόδημα των λαϊκών στρωμάτων, να σπρώχνεις στην εξαθλίωση ανθρώπους, να τους οδηγείς στην αυτοκτονία, κι όλα αυτά με κοινωνικά δίκαιο τρόπο…
Το μνημόνιο… σέρνει καράβι
Η κυβέρνηση ελπίζει σήμερα ότι αυτό που θα έχει να κάνει είναι να εφαρμόσει μερικά σκληρά μνημονιακά μέτρα (εφευρίσκοντας και φιλολαϊκά αντισταθμίσματα) και θα αφεθεί απερίσπαστη να κυβερνήσει στους… άλλους τομείς πολιτικής (ποιους άλλους όμως;). Είναι προφανές ότι δεν έχει καλή μνήμη. Ειδάλλως, θα θυμόταν ότι τα δύο προηγούμενα μνημόνια, εκτός από την ολοσχερή καθίζηση της χώρας και της κοινωνίας, έσερναν μαζί πολλές ακόμη παράπλευρες… απώλειες.
Δεν θα είναι, λοιπόν, μόνο οι παραβιάσεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής που έγιναν προκειμένου να ψηφιστούν τα προαπαιτούμενα. Είναι και πολλά ακόμη που θα βρει μπροστά της η κυβέρνηση. Αν φρεσκάρει τη μνήμη του το επιτελείο του Μαξίμου, θα θυμηθεί ότι επί μνημονιακών ετών (και για να εφαρμοστούν απρόσκοπτα τα μνημόνια), το Κοινοβούλιο μετατράπηκε σε πλυντήριο σκανδάλων. Δόθηκαν προκαταβολικά ασυλίες για πρόσωπα που είχαν ή επρόκειτο να διαχειριστούν «κρίσιμα» ζητήματα, όπως οι ιδιωτικοποιήσεις. Πόσα από αυτά θα βρεθεί να νομιμοποιεί η «πρώτη φορά Αριστερά» για να προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις; Θα συνεχίσει, επίσης, να κρατά σε ισχύ την τροπολογία της κυβέρνησης Σαμαρά που υποχρεώνει τις υπό αποκρατικοποίηση επιχειρήσεις να δίνουν κάθε απαραίτητη πληροφορία σε υποψήφιους επενδυτές, ακόμη και τις πληροφορίες που θεωρούνται εμπιστευτικές;
Κι ακόμη, για να προχωρήσουν οι πρόνοιες του νέου μνημονίου, πόσο σκληρά θα πρέπει να συμπεριφερθούν τα ΜΑΤ και οι δυνάμεις καταστολής σε διαδηλωτές και αντιστεκόμενους; Ή μήπως ελπίζει ότι το Ελληνικό θα ξεπουληθεί χωρίς να ανοίξει μύτη; Ότι οι Σκουριές θα καταστραφούν ολοκληρωτικά χωρίς να ανοίξει μύτη; Ότι η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας μπορεί να προχωρήσει χωρίς σκανδαλώδεις μεθοδεύσεις – εκτός κι αν αρκεί να στηριχθεί στις μεθοδεύσεις που ήδη έχουν γίνει επί κυβερνήσεως Σαμαρά-Βενιζέλου…
Ας σημειωθεί τέλος ότι για την απρόσκοπτη εφαρμογή των μνημονίων χρειάστηκαν πολλά ακόμη πολιτικά επεισόδια. Άλλαξαν εκλογικά ποσοστά και επιρροή κομμάτων στην κοινωνία. Η χώρα συγκλονίστηκε από τεράστια κινήματα. Επιβλήθηκαν συγκυβερνήσεις και πρωθυπουργοί ειδικού σκοπού. Η Ελλάδα έμεινε για μία μέρα χωρίς πρωθυπουργό, όταν η κυβέρνηση Παπανδρέου ήταν στα πρόθυρα κατάρρευσης υπό το βάρος του κινήματος των πλατειών. Έγινε ένα εσωκομματικό πραξικόπημα στο ΠΑΣΟΚ για να ανατρέψει τον Γ. Παπανδρέου. Εξαγγέλθηκε ένα δημοψήφισμα που απαγορεύτηκε από τους εταίρους. Η ναζιστική Ακροδεξιά απέκτησε κοινοβουλευτική έκφραση. Δοκιμάστηκαν πρόθυμες εφεδρείες (ΛΑΟΣ, ΔΗΜΑΡ) και εξακολουθούν να δοκιμάζονται (Ποτάμι). Η κυβέρνηση Τσίπρα έχει την εντύπωση ότι υλοποιώντας την ίδια καταστροφή θα κινηθεί σε πιο ήρεμα νερά;
***
Μνημόνια, Μεσοπρόθεσμα και πάλι από την αρχή
«Το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής (ΠΟΠ) που συνόδευε το Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (Μάιος 2010) απέτυχε στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που έθετε και είχε ως αποτέλεσμα να αντικατασταθεί από το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Προσαρμογής (Ιούνιος 2011), του οποίου οι στόχοι αναθεωρήθηκαν εκ νέου με το κείμενο του Κρατικού Προϋπολογισμού (Δεκέμβριος 2011). Τελικά, αφενός, η στοχοθέτηση μη ρεαλιστικών δημοσιονομικών αποτελεσμάτων και αφετέρου η προσήλωση σε μέτρα και παρεμβάσεις που εμβαθύνουν την ύφεση οδήγησαν στην ανάγκη νέας δανειακής σύμβασης (Μνημόνιο 2 – Μάρτιος 2012) και στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Προσαρμογής 2013-2016 (Οκτώβριος 2012). Με τη νέα αυτή δανειακή σύμβαση ύψους 130 δισ. ευρώ αναδιαρθρώθηκε το δημόσιο χρέος διαμέσου της ανταλλαγής ομολόγων, η οποία έγινε με βάση τους όρους συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα (διαδικασία PSI). Προϋπόθεση για την έγκριση και της νέας δανειακής σύμβασης ήταν επιπλέον μέτρα και παρεμβάσεις που χαρακτηρίζονται και αυτά από την υφεσιακή προσήλωση των προηγούμενων και οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο»
(Έκθεση για την Οικονομία και την Απασχόληση 2014, ΙΝΕ/ΓΣΕΕ)
