Του Αποστόλη Φωτιάδη.
Η άφιξη της Frontex στα σύνορα του Έβρου, στις αρχές του Νοεμβρίου, εκτός από μια αναβάθμιση της νεόκοπης υπηρεσίας είναι, στη ουσία, μια δραστική εξέλιξη στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, όπως αυτή διαμορφώνεται εδώ και δεκαπέντε χρόνια.
Το Frontex είναι η κωδική ονομασία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο οργανισμός πρωτοεμφανίσθηκε το 2004 και άρχισε να πραγματοποιεί επιχειρήσεις ήδη από το 2005. Από το φθινόπωρο του 2009, όταν όλες οι εισροές μεταναστών προς στην Ευρώπη μετατοπίστηκαν προς το Αιγαίο, τα πληρώματά του, που αποτελούνται από μεικτές ομάδες συνοριοφυλάκων και λιμενικών όλων των χωρών-μελών της Συνθήκης του Σένγκεν, πραγματοποιούν διαρκώς αυξανόμενες περιπολίες στα ελληνοτουρκικά ναυτικά σύνορα.
Έπειτα από έκκληση του υπουργού Προστασίας του Πολίτη Χρήστου Παπουτσή, η Frontex επέκτεινε την παρουσία της στα χερσαία σύνορα κατά μήκος του ποταμού Έβρου, όπου διαδραματίζεται μια πραγματική ανθρωπιστική κρίση με την άφιξη εκατοντάδων μεταναστών καθημερινά, αναλαμβάνοντας σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχο της αστυνόμευσης των συνόρων στην περιοχή. Έτσι, για πρώτη φορά, ενεργοποιείται ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ν. 863/2007 της 11ης Ιουλίου του 2007, ο οποίος θέσπισε Ομάδες Ταχείας Επέμβασης αποτελούμενες από πολυεθνικά ευρωπαϊκά σώματα συνοριοφυλακής, τα οποία έχουν το δικαίωμα να δρουν στην επικράτεια άλλων κρατών-μελών, σε έκτακτες περιπτώσεις.
Συνολικά, εδώ και ενάμιση χρόνο, με αυστηρό επαγγελματισμό η Frontex συντονίζει θαλάσσιες περιπολίες, αναγνωριστικές πτήσεις και επιχειρήσεις στις ακτές ή την ξηρά της ελληνικής περιφέρειας. Επίσης, διατηρεί ένα δίκτυο ειδικών φυλάκων, οι οποίοι επωμίζονται το καθήκον να προσδιορίζουν την πραγματική χώρα προέλευσης των κρατουμένων μεταναστών, μία διαδικασία στην οποία η Frontex έχει δώσει την κωδική ονομασία «Screening».
Τον περασμένο Οκτώβρη εγκαινιάσθηκαν στο Λιμάνι του Πειραιά τα πρώτα περιφερειακά γραφεία της Frontex, στη Μεσόγειο. Αναπόφευκτα, λοιπόν, η χώρα μας θεωρείται από τα στελέχη της Frontex ως πειραματικό εργαστήριο στο οποίο εφαρμόζονται, πιλοτικά, πολλά από τα προγράμματα και επιχειρησιακές τακτικές της. Όμως, είναι και μια ευκαιρία για την καταξίωση και την απόδειξη της αναγκαιότητάς της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που είναι, ουσιαστικά, ο βασικός χρηματοδότης της.
Ανεξάρτητα από την αποτελεσματικότητά της η Frontex προωθείται συστηματικά εδώ και πέντε χρόνια σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης από συντηρητικούς πολικούς που, μέσω της ανάπτυξης της υπηρεσίας, επιθυμούν την ολοκλήρωση αυτού που, εύστοχα πια, ονομάζεται και «Ευρώπη-Φρούριο». Η ανάπτυξη του οργανισμού δεν αφορά αποκλειστικά ζητήματα αστυνόμευσης συνόρων, αλλά και την εξέλιξη των δυνατοτήτων της Ευρώπης να συλλέγει πληροφορίες και να επηρεάζει τις μεταναστευτικές ροές, πριν αυτές φτάσουν στα σύνορά της. Μια λογική που θα διαμορφώσει τις μεταναστευτικές πολιτικές των ευρωπαϊκών κρατών-μελών ξεχωριστά και την ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική στο σύνολό της.
Μια νέα οδηγία που συζητείται αυτόν τον καιρό στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και θα αποκτήσει νομική υπόσταση, θα ισχύσει σε λίγο καιρό και θα προσφέρει στη Frontex υπερεξουσίες στον τομέα συλλογής και διαχείρισης πληροφοριών και προσωπικών δεδομένων.
Σημαντική λεπτομέρεια είναι, επίσης, ότι ο οργανισμός θα γίνει το πρώτο ευρωπαϊκό σώμα ασφαλείας που θα μπορεί να αποσπά μέλη του σε τρίτες χώρες, όπου θα λειτουργούν ως σύνδεσμοι με της εθνικές αρχές για τον καλύτερο συντονισμό και αντιμετώπιση της άτυπης μετανάστευσης.
