Του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη. Η συνθετική πρόταση για μια μεγάλη αριστερή παράταξη αποτελεί το υγιέστερο πεδίο πολιτικού ανακαθορισμού και του εσωτερικού της Αριστεράς και του ευρύτερου πολιτικού πεδίου της Ελλάδας.
Η πρόταση ευρύχωρης σύνθεσης της Αριστεράς έχει μια εσωτερική πολιτική ταχύτητα, απροσδόκητη για την περίσταση, προσδιορίζει μια ισχυρή αριστερή ατζέντα και αποτελεί για τη μαύρη ψυχή, ελπιδοφόρα κοινωνική διαύγαση. Η πρόταση που χαρακτήριζε τις παρεμβάσεις πολλών αριστερών φωνών και εκφωνήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, ανασυγκροτήθηκε ιδίως τους τελευταίους μήνες ως ανάδραση σε μια τεραστίων διαστάσεων θεολογική, δεισιδαιμονική κατασκευή. Το αφήγημα και η πολιτική «σύλληψη» Παπανδρέου, Παπακωνσταντίνου κ.λπ. που προσπάθησαν να ξεκοκαλίσουν κάθε μορφή αντίστασης, να απαλλοτριώσουν κάθε ίχνος αξιοπρέπειας, να αφανίσουν κάθε συλλογική ποιότητα, που οδήγησαν στην παραγωγή του νεοφασιστικού προτύπου, κατέστρεψε μεν αλλά δεν πέρασε -τουλάχιστον για την ώρα. Γίνεται, βέβαια (εντατικά το τελευταίο 24ωρο) μια προσπάθεια συγκολλητικής νεκρανάστασης αυτού που ηττήθηκε, αλλά σε επίπεδο συλλογικής συνείδησης, δεν έχει περάσει.
Στο διαρκές και εκκρεμές ενωτικό εγχείρημα, νομίζω, συμπυκνώνεται η αγαθή αίσθηση, ότι δεν είμαστε χαμένοι, ότι έστω και ανακόλουθα μπορούμε να ζήσουμε ως αριστεροί και κυρίως ως ακέραιοι άνθρωποι, μέσα στην κοινωνία, κι όχι σεχταριστικά πάνω της. Αυτή βέβαια η πολιτική αίσθηση του νοήμονα και κριτικού πολίτη, που ανεβάζει και διασυνδέει την Αριστερά, βυθίζει πολλούς σε ένα δυσώδη και συνωμοτικό θρήνο. Τα «πουλέν» μιας παρακρατικής εναλλακτικότητας – τους παράγοντες που ανέβασε η χυδαία παπανδρεϊκή μοντερνιτέ στον αφρό και που κινδυνεύουν να χάσουν το κρατικό ψωμί. Επίσης, τους παλιούς κακομαθημένους πασόκους που τόσα χρόνια στην εξουσία, δεν μπορούν να συμφιλιωθούν με το περιθώριο ή την τσαλακωμένη πολιτική ωραιοπάθεια. Τους πολυπληθείς παραπολιτικούς, δικηγορικούς και τεχνοκρατικούς παράγοντες, τις εταιρίες κρατικών «συμβούλων», τους αυλικούς διεκπεραιωτές, όλα τα ακατοίκητα και αναίσθητα όντα που συστήνουν τους πραιτοριανούς της καταστροφής. Φυσικά, αυτή η κινητικότητα έχει ανοίξει και τις απέραντες ενδοαριστερές αγωνίες περί ηγεμονίας, οι οποίες αποκαλύπτουν ότι συχνά, πείσματα όρια μεταμφιέζονται σε πολιτικές διαφορές.
Πολλοί λόγοι οδηγούν στην αισιοδοξία, ακόμα πιο πολλοί στην σκέψη. Άλματα ιδεολογικά, συμπιλήματα σοσιαλδημοκρατικής και κομμουνιστικής συνθεώρησης μπερδεύουν. Αύριο θα τα βρούμε μπροστά μας, αν δεν δουλέψουμε πάνω στις αντιφάσεις και τις διαφορετικές σχολές σκέψης. Φυσικά αν κάνεις πολιτικό μάρκετινγκ (αν πασοκοποιηθείς, δηλαδή) θα βάλεις τους αριστερούς σοσιαλδημοκράτες να ησυχάζουν τους μικροαστούς, τους κομμουνιστές να μιλούν με τους ριζοσπαστικοποιημένους εργάτες, τους αριστερούς θρησκευόμενους να κρατούν το χέρι των απελπισμένων κ.λπ. Θα μοιράζεις δίκιο και μερίδια σε όλους τους καημούς. Μπορείς, δηλαδή, να τακτοποιείς το κοινό και τα βλέμματα και τις γλώσσες και τις πολιτικές παραδόσεις. Όμως αυτό δεν θα είναι ενότητα, δεν θα είναι πολιτικό συγκρότημα, δεν είναι το όνειρο. Και πρέπει να πούμε ότι αυτή η πυκνή ιστορική στιγμή έχει μια ειδική συλλογική χημεία. Ο κόσμος περιμένει να υπερασπιστεί η Αριστερά τη συνέπεια, την κριτική της ποιότητα αλλά και το τεράστιο ψυχικό φορτίο που επωμίστηκε.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία λέει ότι αν αγγίξεις την εξουσία με τους όρους της εξουσίας, παθαίνεις εσύ μόνο το αφροδίσιο. Επειδή η νέα συνθήκη ορίζει μια Αριστερά με μυαλό, αυτό από το οποίο κινδυνεύει είναι η βλακεία προθύμων αριστερών που περιμένουν.
Στο διαρκές και εκκρεμές ενωτικό εγχείρημα, νομίζω, συμπυκνώνεται η αγαθή αίσθηση, ότι δεν είμαστε χαμένοι, ότι έστω και ανακόλουθα μπορούμε να ζήσουμε ως αριστεροί και κυρίως ως ακέραιοι άνθρωποι, μέσα στην κοινωνία, κι όχι σεχταριστικά πάνω της. Αυτή βέβαια η πολιτική αίσθηση του νοήμονα και κριτικού πολίτη, που ανεβάζει και διασυνδέει την Αριστερά, βυθίζει πολλούς σε ένα δυσώδη και συνωμοτικό θρήνο. Τα «πουλέν» μιας παρακρατικής εναλλακτικότητας – τους παράγοντες που ανέβασε η χυδαία παπανδρεϊκή μοντερνιτέ στον αφρό και που κινδυνεύουν να χάσουν το κρατικό ψωμί. Επίσης, τους παλιούς κακομαθημένους πασόκους που τόσα χρόνια στην εξουσία, δεν μπορούν να συμφιλιωθούν με το περιθώριο ή την τσαλακωμένη πολιτική ωραιοπάθεια. Τους πολυπληθείς παραπολιτικούς, δικηγορικούς και τεχνοκρατικούς παράγοντες, τις εταιρίες κρατικών «συμβούλων», τους αυλικούς διεκπεραιωτές, όλα τα ακατοίκητα και αναίσθητα όντα που συστήνουν τους πραιτοριανούς της καταστροφής. Φυσικά, αυτή η κινητικότητα έχει ανοίξει και τις απέραντες ενδοαριστερές αγωνίες περί ηγεμονίας, οι οποίες αποκαλύπτουν ότι συχνά, πείσματα όρια μεταμφιέζονται σε πολιτικές διαφορές.
Πολλοί λόγοι οδηγούν στην αισιοδοξία, ακόμα πιο πολλοί στην σκέψη. Άλματα ιδεολογικά, συμπιλήματα σοσιαλδημοκρατικής και κομμουνιστικής συνθεώρησης μπερδεύουν. Αύριο θα τα βρούμε μπροστά μας, αν δεν δουλέψουμε πάνω στις αντιφάσεις και τις διαφορετικές σχολές σκέψης. Φυσικά αν κάνεις πολιτικό μάρκετινγκ (αν πασοκοποιηθείς, δηλαδή) θα βάλεις τους αριστερούς σοσιαλδημοκράτες να ησυχάζουν τους μικροαστούς, τους κομμουνιστές να μιλούν με τους ριζοσπαστικοποιημένους εργάτες, τους αριστερούς θρησκευόμενους να κρατούν το χέρι των απελπισμένων κ.λπ. Θα μοιράζεις δίκιο και μερίδια σε όλους τους καημούς. Μπορείς, δηλαδή, να τακτοποιείς το κοινό και τα βλέμματα και τις γλώσσες και τις πολιτικές παραδόσεις. Όμως αυτό δεν θα είναι ενότητα, δεν θα είναι πολιτικό συγκρότημα, δεν είναι το όνειρο. Και πρέπει να πούμε ότι αυτή η πυκνή ιστορική στιγμή έχει μια ειδική συλλογική χημεία. Ο κόσμος περιμένει να υπερασπιστεί η Αριστερά τη συνέπεια, την κριτική της ποιότητα αλλά και το τεράστιο ψυχικό φορτίο που επωμίστηκε.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία λέει ότι αν αγγίξεις την εξουσία με τους όρους της εξουσίας, παθαίνεις εσύ μόνο το αφροδίσιο. Επειδή η νέα συνθήκη ορίζει μια Αριστερά με μυαλό, αυτό από το οποίο κινδυνεύει είναι η βλακεία προθύμων αριστερών που περιμένουν.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος,
επ. καθηγητής ΕΜΠ ([email protected])
επ. καθηγητής ΕΜΠ ([email protected])
Σχόλια