Παρά τη μεγάλη διαφορά που χωρίζει τα δύο κόμματα (περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες), γεγονός που δίνει ευχέρεια πρωτοβουλιών στη Ν.Δ., παρά την αυξημένη δημοτικότητα του Κ. Μητσοτάκη που διαχειρίστηκε και την κρίση της πανδημίας, υπάρχει νευρικότητα, διεργασίες, αμφισβητήσεις σε όλα τα συστημικά κόμματα. Η αιτία βρίσκεται στην αβεβαιότητα των εξελίξεων, στο βάθος της κρίσης και των συνεπειών της, στην αντανάκλαση των διεθνών αντιπαραθέσεων στην ελληνική πολιτική κονίστρα και στην πορεία των γεωπολιτικών ζητημάτων και ιδιαίτερα των ελληνοτουρκικών. Ας δούμε πρώτα την κατάσταση σε κάθε ξεχωριστό κόμμα και στη συνέχεια ας ανακεφαλαιώσουμε ορισμένα συμπεράσματα.
Στο χώρο της Ν.Δ.
Αντί να πνέει ούριος άνεμος με τα αποτελέσματα και την εικόνα που καταγράφεται, είναι έντονα τα σημάδια δυσφορίας εντός της Ν.Δ. και η αιτία είναι απλή: Η εδραίωση και η ισχυροποίηση του Μητσοτάκη δεν αντιμετωπίζονται με θετικό τρόπο, τόσο από τη σαμαρική όσο και από την καραμανλική πτέρυγα. Αισθάνονται πως ο Μητσοτάκης δημιουργεί μια δική του κατάσταση, με πρόσωπα και λόγο που διαφέρουν από την ακροδεξιά ρητορική στυλ Σαμαρά αλλά και από τη λαϊκή, δεξιά παράδοση του Καραμανλισμού. Ένα υβρίδιο κεντροδεξιού, τεχνοκρατικού και φιλελεύθερου λόγου, μαζί με ισχυρές δόσεις «επιχειρηματικότητας» και ιδιωτικοποιήσεων. Κι όπου χρειαστεί διαχείριση του ζητήματος ασφάλειας/καταστολής, συνοδευόμενα από μια προσαρμογή σε ό,τι θέλουν τα διεθνή κέντρα (βλ. προσφυγικό, υποβάθμιση τουρκικής απειλής, απομάκρυνση από Κυπριακό ζήτημα κ.λπ.). Όλα αυτά συνιστούν μια συνταγή που μπερδεύει την ασκούμενη από τον ΣΥΡΙΖΑ αντιπολίτευση και δυσκολεύει τις εσωτερικές ομάδες της Ν.Δ.
Οι επιθέσεις που δέχεται ο Μητσοτάκης εκ των έσω είναι ίσως μεγαλύτερες από αυτές που του ασκεί η αντιπολίτευση. Η, φιλική προς τη Ν.Δ. Καθημερινή, δια του Παπαχελά, επισημαίνει πως «καλό είναι η κυβέρνηση να προετοιμασθεί για απότομη προσγείωση τους επόμενους μήνες. Ο πρωθυπουργός και μία μικρή ομάδα υπουργών και επιτελών χειρίσθηκαν με επιτυχία δύο μεγάλες κρίσεις, την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Άγκυρα και την αποτροπή μιας καταστροφής λόγω του κορωνοϊού… Η αδρεναλίνη από τον χειρισμό δύο αλλεπάλληλων κρίσεων θα τελειώσει όμως κάποια στιγμή. Και θα έλθει η επόμενη κρίση που δεν έχει εύκολες λύσεις, ούτε προφανή ευτυχή έκβαση. Ορισμένα κυβερνητικά στελέχη έχουν κολλήσει και προσπαθούν να δημιουργήσουν μία εξωραϊσμένη εικόνα τού τι θα ακολουθήσει. Άλλοι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι ο τουρισμός δεν θα εξαλειφθεί εντελώς φέτος ή ότι ο ιός ο ίδιος θα εξανεμισθεί τον Ιούλιο. Άλλοι επιμένουν ότι η ύφεση θα είναι πολύ μικρή. Ή ζουν σε κάποιο παράλληλο σύμπαν ή επαναλαμβάνουν επικοινωνιακά λάθη που αποδείχθηκαν μοιραία στο παρελθόν. Ο τουρισμός δεν θα επανακάμψει, η ύφεση θα είναι μεγάλη».
Από τη μεριά του, ο Μανώλης Κοττάκης στέλνει διαρκώς μηνύματα εκφράζοντας την καραμανλική πτέρυγα, εκμεταλλευόμενος το κραυγαλέο λάθος του υφυπουργού κ. Σκέτζου (στενού συνεργάτη του Μητσοτάκη) να παρέμβει στη δίκη Τοπαλούδη. Γράφει λοιπόν: «Όταν κάποτε αποχωρήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης από την πρωθυπουργία θα αποχωρήσει και ο κ. Σκέρτσος από τη Ν.Δ. όπως και τόσοι άλλοι που πέρασαν από αυτή την παράταξη, η οποία υπήρξε γι’ αυτούς απλώς σημαία ευκαιρίας». Η πρόταση είναι καμουφλαρισμένη: Κάνει λόγο για όσους χρησιμοποίησαν το «όχημα Ν.Δ.» ενώ επί ουσίας ήταν ξένο σώμα προς την «παράταξη». Πολλοί κλασικοί δεξιοί δεν αποδέχθηκαν ποτέ το Μητσοτακέικο στην οικογένεια της Δεξιάς…
Ένας ακόμη λόγος για εκνευρισμούς και προστριβές στο στρατόπεδο της Ν.Δ. είναι ο αναμενόμενος ανασχηματισμός και οι αλλαγές που θα κάνει ο Μητσοτάκης. Ο σχεδιασμός για εκλογές που βρίσκεται στο τραπέζι –αν μάλιστα αυτές επισπευθούν θα γίνουν με λίστα– οδηγεί σε πιο φιλομητσοτακική κοινοβουλευτική ομάδα στην επόμενη βουλή.
Αβεβαιότητα των εξελίξεων, βάθος της κρίσης και των συνεπειών της, πορεία των γεωπολιτικών ζητημάτων. Όλο το πολιτικό φάσμα νιώθει ότι έρχεται ένα μεγάλο κύμα. Αυτά όμως δε μεταφράζονται σε μια πολιτική και σε μια προσπάθεια διεξόδου της χώρας
Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι πονοκέφαλοί του
Η εσωτερική γκρίνια σχετίζεται άμεσα με τις χαμηλότατες επιδόσεις του σχήματος στην περίοδο της καραντίνας. Για ένα μήνα, τον πρώτο και δυσκολότερο, σιώπησε και δεν έδωσε καμία κατεύθυνση να στηριχθεί η προσπάθεια όλου του δημόσιου συστήματος υγείας, των υγειονομικών και της κοινωνίας. Αφέθηκε ο Μητσοτάκης να χειριστεί την υπόθεση ως κεντρικός ηγέτης και ο ΣΥΡΙΖΑ περιορίστηκε σε μικροπολιτικές ενστάσεις. Ανευθυνότητα, σιωπή, μικροπολιτική, απομάκρυνση από την κοινωνία.
Η εσωτερική κρίση στο ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζεται στο πώς θα γίνει ένας ενιαίος κεντροαριστερός χώρος. Υπό την κυριαρχία τίνος όμως; Των προεδρικών και του Τσίπρα; Με την ισχυροποίηση ενός άλλου πόλου, πασοκοφερμένου, που διαρκώς κριτικάρει τον νεοαυριανισμό των προεδρικών; Των «βασικών μετόχων» του κόμματος και της συσπείρωσης που δημιουργείται γύρω τους (Βούτσης, 53, Σκουρλέτης, Φίλης); Και αν πάμε σε πρόωρες εκλογές, ποιος θα φέρει καλά νούμερα ή ποιος θα χρεωθεί μια μεγάλη διαφορά με την Ν.Δ.;
Ο σχεδιασμός για μια μεγάλη δημοκρατική συμπαράταξη «ΣΥΡΙΖΑ και πασοκογενείς φίλοι» δεν πολυτραβά, δε δημιουργεί κανένα ρεύμα. Επομένως η γκρίνια και η διαπάλη φραξιών θα είναι μόνιμο μοτίβο για καιρό.
Υπαρξιακό πρόβλημα στο ΚΙΝΑΛ
Στην ουσία υπάρχουν δύο πτέρυγες σε ένα σχήμα, με κραυγαλέα απουσία πολιτικής πλεύσης και πολιτικού λόγου. Η μία πλευρά θέλει συμπόρευση με το ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η άλλη επιμένει για μια πορεία μαζί με τη Ν.Δ. Ως εκ τούτου υπονομεύεται η αυτόνομη πορεία του σχήματος, τα πράγματα μπλοκάρουν και αυτό είναι εμφανές σε όλους. Έτσι τα ενδεχόμενα που υπάρχουν είναι: Μια επιλογή να κινηθούν προς ΣΥΡΙΖΑ/Κεντροαριστερά και άρα αντιδεξιά, και μια δεύτερη να προσπαθήσουν να ενισχύσουν μια κεντρώα πορεία της Ν.Δ. και του Μητσοτάκη. Επομένως, με ελάχιστα περιθώρια για αυτόνομη πορεία αλλά και με ένα εκλογικό αποτέλεσμα καθήλωσης, γύρω στο 4%, θα ανοίξει διάπλατα η πορεία αποσύνθεσης του χώρου.
Στον χώρο της Αριστεράς
Βασικά ακινησία. Ικανοποίηση από την απλή ύπαρξη με όποιο τρόπο και για το ΚΚΕ ικανοποίηση από τη στασιμότητα στο 5% (πάνω-κάτω).
Το ΜέΡΑ25 προσπαθεί να νοικοκυρευτεί, να παρεμβαίνει, να έχει μια στοιχειώδη πολιτική παρουσία. Κανένα ρεύμα, τίποτα καινούργιο, καμιά σοβαρή σχέση με κοινωνικές διεργασίες.
Συμπερασματικά
Όλο το πολιτικό φάσμα νιώθει ότι έρχεται ένα μεγάλο κύμα. Όχι μόνο από την πανδημία αλλά και από δύο άλλους παράγοντες, την οικονομική κρίση και την τουρκική επιθετικότητα. Αυτά όμως δε μεταφράζονται σε μια πολιτική και σε μια προσπάθεια διεξόδου της χώρας. Κανένας πολιτικός χώρος δε μοιάζει να έχει πάρει μαθήματα από την δεκαετία που πέρασε. Κινούνται στις ράγες που υπήρχαν, δε βλέπουν καν την ανάγκη να χαραχθούν καινούργιες.
***
Η κοινωνία τούς γυρίζει την πλάτη. Δεν περιμένει πολλά από όλους αυτούς. Αλλά δε βλέπει και κάποιο φως, μια ελπίδα, μια εναλλακτική πρόταση. Η κυοφορία συνεχίζεται…
Εξελίξεις στον ακροδεξιό και φασιστικό χώρο
Η ενδοτική στάση των ελληνικών ελίτ σε όλα τα μέτωπα και ιδιαίτερα στα ελληνοτουρκικά αφήνουν έδαφος στην πολιτική έκφραση του ακροδεξιού και φασιστικού χώρου. Όμως και αυτός μαστίζεται από κρίση προσανατολισμού και συμμαχιών, από έντονες αρχηγικές και προσωπικές στοχεύσεις, από εκκρεμότητες με τη δικαιοσύνη για τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει αλλά και από την ιδιοτέλεια που χαρακτηρίζει πολλούς φωνακλάδες–παλληκαράδες του χώρου. Η αποχώρηση Κασιδιάρη από την Χ.Α. και η αναγγελία νέου εθνικιστικού αντι-ισλαμικού σχήματος θα δημιουργήσει αναταράξεις και στο χώρο αυτό. Αναμένεται όμως η απόφαση του δικαστηρίου για τη Χ.Α., οι κινήσεις της Ν.Δ. για να απορροφήσει ακροδεξιούς ψηφοφόρους και η πορεία του κόμματος του Βελόπουλου. Αρκετά θα κριθούν και από τη στήριξη που θα λάβουν από πρεσβείες και διάφορα κέντρα.
