Ο δικηγόρος Κώστας Παπαδάκης, συνήγορος Πολιτικής Αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής μιλά στον Δρόμο και τον Ζαχαρία Ρουστάνη για τη μεγάλη δίκη που αναμένεται να μεταβάλει, ούτως ή άλλως, το πολιτικό σκηνικό, ανεξάρτητα από την έκβασή της.
Ποιο είναι το βασικό διακύβευμα σε αυτήν την υπόθεση;
Επιδίωξη της κοινωνίας είναι να απαλλαγεί από τη δολοφονική δράση των μελών και των οπαδών της Χ.Α. και την αναβίωση του ναζισμού στην Ελλάδα. Η κοινωνία, προφανώς, δεν έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει από μόνη της στρατιωτικά τους ναζιστές, αλλά ζητούσε πάντα την τιμωρία των δολοφόνων (θυμίζω τους δολοφόνους του Λαμπράκη και του Τεμπονέρα) και αυτό κάνει και τώρα. Δεν τρέφω καμία αυταπάτη σε σχέση με τους θεσμούς, αλλά θα πρέπει να προσπαθούμε και μέσα από αυτούς, στα όρια των δυνατοτήτων. Η δίκη της Χ.Α. γίνεται μετά από μια μακρόχρονη ανοχή και συγκάλυψη της δράσης της από την αστυνομία και τη διοίκηση, ωστόσο ο λαϊκός ξεσηκωμός μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα ανέτρεψε τη ροή των πραγμάτων αυτών, και δίνουμε τώρα τη μάχη μέσα και έξω από τα δικαστήρια για να ανακοπεί η δολοφονική της δράση.
Είναι ικανοποιητικό το νομικό πλαίσιο για την ουσιαστική αντιμετώπισή τους;
Η δίωξη της Χ.Α., παρά το άφθονο αποδεικτικό υλικό το οποίο ρέει, γίνεται με δύο σοβαρούς περιορισμούς υπέρ της. Ο ένας είναι ότι δεν εφαρμόζεται το άρθρο 187Α του Ποινικού Κώδικα, το οποίο προβλέπει τη δίωξη και τιμωρία τρομοκρατικών οργανώσεων και την πρόβλεψη αυξημένων ποινών για πράξεις που τελούνται με τρομοκρατικό σκοπό, να εκφοβίσουν δηλαδή σοβαρά έναν πληθυσμό. Είναι γνωστό ότι η δράση των ταγμάτων εφόδου είχε προκαλέσει σοβαρό, καθημερινό, μαζικό εκφοβισμό ανθρώπων που ζούσαν σε περιοχές όπως ο Άγ. Παντελεήμονας, η Κυψέλη, η Νίκαια, το Κερατσίνι κ.λπ., οι οποίοι στο άκουσμα της Χ.Α. πραγματικά τρομοκρατούνταν. Δυστυχώς, το άρθρο αυτό δεν εφαρμόστηκε στην περίπτωση της Χ.Α., ενώ είχε εφαρμοστεί για τη Συνωμοσία την Πυρήνων της Φωτιάς και όλους όσοι διώκονται για ένοπλη αντικαπιταλιστική πάλη, παρά το γεγονός ότι όσες πράξεις τούς έχουν αποδοθεί ήταν πολύ μικρότερης έκτασης αυτές καθαυτές και, δεύτερον, δεν είχαν προκαλέσει τέτοια αποτελέσματα. Δεύτερος παράγοντας για τον οποίο η Χ.Α. δεν διώκεται με επάρκεια είναι το γεγονός ότι πέρα από το ότι διώκονται με βάση τη διάταξη του άρθρου 187, που είναι διάταξη συλλογικής ευθύνης και άρα διάταξη που τους ηρωοποιεί, η διάταξη αυτή περιορίζει σε «εγκληματική οργάνωση» τα όρια της τρομοκρατικής δράσης τους, παρά το γεγονός ότι πραγματική τρομοκρατία ασκήθηκε στην Ελλάδα μόνο από τη δράση της Χ.Α. Επιπλέον, δεν εξαντλεί τα όρια της ατομικής ευθύνης των κατηγορουμένων και ιδίως των υψηλά ισταμένων. Δεν υπάρχει, για παράδειγμα, καμιά ηθική αυτουργία για διάφορες εγκληματικές πράξεις που να αποδίδεται στους περιφερειάρχες, στους πυρηνάρχες ή στον αρχηγό της οργάνωσης, αν και -όπως αναφέρει η εισαγγελική πρόταση- καμία ενέργεια δεν γινόταν χωρίς την καθοδήγηση του αρχηγού και στα κατώτερα επίπεδα του περιφερειάρχη και των πυρηναρχών. Αποτέλεσμα είναι ότι όλοι αυτοί οι υψηλά ιστάμενοι μένουν στο απυρόβλητο.
Η Αριστερά ζητά την κατάργηση και των δύο αυτών άρθρων…
Όλοι οι αριστεροί δικηγόροι ζητάμε την κατάργηση και του 187 και του 187Α. Τα μέλη της Χ.Α. δεν το λένε, πόσο μάλλον εφόσον πρόκειται να δικαστούν με βάση τις ευνοϊκότερες διατάξεις. Το γεγονός ότι εμείς είμαστε αντίθετοι με τους τρομονόμους δεν σημαίνει ότι κλείνουμε τα μάτια στους τρόπους με τους οποίους η εξουσία τους χρησιμοποιεί. Οι αντιρρήσεις της Χ.Α. για το άρθρο 187 είναι διαδικαστικές, δεν είναι ουσιαστικές. Επικαλούνται τη Σύμβαση του Παλέρμο, βάσει της οποίας η ύπαρξη εγκληματικής οργάνωσης μπορεί να τεκμηριωθεί μόνο με την ύπαρξη οικονομικού κινήτρου. Το καλοκαίρι του 2014 αποκαλύφθηκε μάλιστα ότι η νομοπαρασκευαστική επιτροπή προετοίμασε την τροπολογία που θα απάλλασσε οποιαδήποτε εγκληματική οργάνωση κατάφερνε να απαρνηθεί ή να συγκαλύψει τα οικονομικά της κίνητρα. Ήξεραν καλά οι τότε ασκούντες την εξουσία ότι αργά ή γρήγορα θα κατέφευγαν εκ νέου στην «πολύτιμη αποσταθεροποίηση» για την οποία αναπτύχθηκε και πριμοδοτήθηκε ρητορικά και πολιτικά από τον Σαμαρά και τον Βενιζέλο η Χ.Α. τα πρώτα χρόνια του Μνημονίου. Αλλά ο αντιμνημονιακός λόγος κρίνεται στην πράξη. Δεν είδαμε, δηλαδή, ποτέ τη Χ.Α. στο πλευρό των συνδικάτων, των εργαζομένων που αγωνίζονταν ενάντια στη μνημονιακή πολιτική. Την είδαμε μόνο να χτυπάει τα θύματά της, να εκμεταλλεύεται τη δυσαρέσκεια δημιουργώντας αντιθέσεις στο εσωτερικό του λαού και της εργατικής τάξης, διαιρέσεις, αποπροσανατολισμό, σύγχυση και ψεύτικους εχθρούς. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η ένταξή της στο αντιμνημονιακό στρατόπεδο έγινε για να εμποδίσει τη ροή της λαϊκής δυσαρέσκειας προς τα αριστερά.
Μπορεί κατά τη διάρκεια της δίκης να αρθούν αυτές οι ελαφρυντικές διατάξεις ή η υπόθεση θεωρείται τελειωμένη;
Το ζήτημα παραμένει ανοιχτό, είναι το ζήτημα ατομικών ευθυνών και της εμπλοκής κατηγορουμένων σε περισσότερες υποθέσεις. Έτσι κι αλλιώς, η μεγαλύτερη μάχη της δίκης είναι η μάχη της δημοσιότητας. Να αποκαλυφθούν οι τρόποι δράσης, οι μηχανισμοί συγκάλυψης, τα πρόσωπα, οι μεθοδεύσεις τους κ.λπ. Και σε αυτό η πολιτική αγωγή θα ρίξει το κύριο βάρος της. Παρεμβαίνουμε μέσα από τους θεσμούς, θέλουμε το κίνημα να έχει τον πρώτο λόγο, μας ενδιαφέρει η δημοσιότητα και η διαφάνεια της δίκης, γι’ αυτό και διατυπώσαμε από την πρώτη στιγμή την αντίρρησή μας στην απόφαση να γίνει η δίκη στον Κορυδαλλό. Πιστεύω ότι δίκαια έχει ξεσηκωθεί η τοπική κοινωνία γι’ αυτό το θέμα. Μια μεγάλη αίθουσα του Εφετείου Αθηνών θα εξασφάλιζε καλύτερη δημοσιότητα, προσβασιμότητα, ασφάλεια, χωρίς να επιβαρύνεται καμιά τοπική κοινωνία. Εξάλλου, οι δίκες μέσα στις φυλακές χαμηλώνουν τον δείκτη του νομικού μας πολιτισμού.
Πιστεύετε ότι η όποια απόφαση της δίκης θα αξιοποιηθεί, πολιτικά, από τους αντιπάλους της κυβέρνησης και προς ποιες κατευθύνσεις;
Είναι αναμφισβήτητο ότι πρόκειται για πρωτίστως πολιτική δίκη, αλλά είναι επίσης βέβαιο ότι εάν σε συνθήκες αριστερής διακυβέρνησης δεν είναι δυνατή η αποκάλυψη των παρακρατικών μηχανισμών, η απελευθέρωση της Δικαιοσύνης για να κάνει το καθήκον της, η δίωξη και η τιμωρία των φασιστών, αν δεν φυσήξει ένας αέρας που να δείχνει ότι κάτι κλονίζεται, τότε δεν έχει αλλάξει τίποτα στη χώρα αυτή. Είναι γεγονός ότι και τα προηγούμενα χρόνια δεν έλειπε το νομοθετικό πλαίσιο, αλλά έλειπε η πολιτική βούληση. Η δε Χ.Α. χρησιμοποιήθηκε ως ανάχωμα της μνημονιακής κυβέρνησης για να μην εκτραπεί η κοινωνία προς τα αριστερά. Είναι επίσης γεγονός ότι η Χ.Α. αποσκοπεί σε μια ηρωική αθώωση, ώστε να διεκδικήσει τον ρόλο της εναλλακτικής λύσης σε ένα σενάριο αριστερής παρένθεσης. Παρ’ όλα αυτά, η δική μας στόχευση είναι να βοηθηθεί η κοινωνία και το λαϊκό κίνημα να προστατευτούν από τη δολοφονική δράση της Χ.Α. και την αναβίωση του ναζισμού. Δεν συμβάλλουμε στη δίωξη κανενός για τις ιδέες του και δεν αναγνωρίζουμε σε κανένα δικαστήριο να απαγορεύει ή να εγκρίνει ιδέες. Ιδίως όσοι είμαστε από την Αριστερά και έχουμε βιωμένη αυτήν την καταστολή. Στο δικαστήριο ζητάμε τη νόμιμη δίωξη των εγκληματικών πράξεων.
Μπορεί, κατά τη γνώμη σας, να αποδομηθεί εν τη γενέσει της, να αποσοβηθεί, η αναβίωση, με αφορμή αυτήν τη δίκη, της θεωρίας των δύο άκρων;
Η βία της Αριστεράς είναι βία απελευθερωτική και αμυντική. Η βία των φασιστών και των ναζιστών είναι βία καταπιεστική, εξουσιαστική και επιθετική. Η πρώτη σκοπεύει στην απελευθέρωση και στην εξίσωση, η δεύτερη των φασιστών σκοπεύει στην υποταγή, την κυριαρχία, τον εθνικισμό και τη διάκριση. Γι’ αυτό και στρέφεται εναντίον των διαφορετικών. Η βία της Αριστεράς είναι μαζική και λαϊκή, η βία της Ακροδεξιάς είναι πάντα παρακρατική. Εξού και η μηδενική κινηματική δράση των μελών της Χ.Α. μετά τη σύλληψη της ηγετικής της ομάδας.
