Aπό τον Δημήτρη Ουλή
Ευτυχώς που ο κύριος υπουργός Παιδείας ζήτησε τις προτάσεις μας για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που ετοιμάζει. Εξαρχής γνωρίζαμε, βέβαια, πόσο σοβαρά αυτές θα ληφθούν υπ’ όψιν. Έτσι, άλλωστε, δεν συμβαίνει πάντα; Η μεγάλη ιδεολογική «συζήτηση» πραγματοποιείται σε αμφιθέατρα και forum, αλλά οι οργανωτικές αποφάσεις λαμβάνονται σε κομματικά επιτελεία και ειδικές «επιτροπές» (κεκλεισμένων των θυρών). Όσον καιρό πάντως αναμένουμε το μεταρρυθμιστικό θαύμα το οποίο θα φέρει τα πάνω-κάτω στο χώρο της Παιδείας, οι μαθητές του λυκείου θα εξακολουθήσουν να μετέχουν στον πανελλαδικό οδοστρωτήρα: σ’ αυτόν τον άθλιο μαραθώνιο της παπαγαλίας και του άγχους, σε αυτό το εκβιαστικό παιχνίδι της παραπαιδείας και της μικροαστικής παραμύθας. «Μπες παιδί μου στο πανεπιστήμιο, για να βρεις δουλειά, να αποκατασταθείς». Χωρίς καν μία τύψη για το ψέμα. Χωρίς μία υποτυπώδη συστολή για τον εμπαιγμό.
Έδωσα Πανελλήνιες το καλοκαίρι του «βρώμικου» 1989. Κι ακόμα βλέπω εφιάλτες (όπως είμαι σίγουρος ότι θα βλέπουν και οι φετινοί υποψήφιοι). Θυμάμαι τους μετριότατους καθηγητές μου, να τα έχουν φορτώσει στον κόκορα ήδη από την αρχή της χρονιάς, γνωρίζοντας ότι όλοι μας πηγαίνουμε φροντιστήριο. Θυμάμαι αργότερα, στα ιδιωτικά «εκπαιδευτήρια» όπου εργάστηκα, τη θεσμοποιημένη «φροντιστηριοποίηση» των σχολικών τάξεων του λυκείου και τη συντονισμένη μετατροπή των καθηγητών σε μηχανές προετοιμασίας για τις εξετάσεις. Και με πιάνει σύγκρυο, καθώς διαπιστώνω πόσο ίδια και απαράλλαχτη έχει παραμείνει εδώ και τριάντα χρόνια η γραφειοκρατία και η βιοπολιτική των πανελληνίων: οι πακτωλοί των «καλών» σημειώσεων, οι καταιγισμοί των «επαναληπτικών» τεστ, οι μικροτεχνικές και τα κόλπα της ψυχολογικής ετοιμότητας, οι συμβουλές της μαμάς και τα ευχολόγια της θείας-Κατίνας. Για να μη θιγεί στο ελάχιστο το ψυχωσικό παραλήρημα της αποστήθισης, ως θεμελιώδες πεδίο της σχολικής αλλοτρίωσης. Για να εκτονωθούν οι ασυνείδητες σαδιστικές τάσεις των μεγαλύτερων ηλικιών, απέναντι στις μικρότερες. Μα πάνω απ’ όλα, για να διατηρηθεί αλώβητος ο μηχανισμός ρομποτοποίησης και έλεγχου τόσο της μαθητικής κοινότητας, όσο και της κοινότητας των εκπαιδευτικών. Διότι εδώ είναι πανελλήνιες, δεν είναι παίξε-γέλασε. Εδώ «παίζεται το μέλλον των παιδιών μας». Σιωπή, λοιπόν. Μη διαμαρτύρεστε, μη θορυβείτε, μην απεργείτε. Ευταξία και ευπρέπεια, über alles.
Το σύστημα των Πανελληνίων δεν συνοψίζει μονάχα την παταγώδη πολιτική αποτυχία ενός συγκεκριμένου εκπαιδευτικού προγράμματος, αλλά σαρκώνει επίσης και μια ηθική αποτυχία: τη μετατροπή των μαθητών σε παπαγάλους. Την ίδια στιγμή, λειτουργεί ως μηχανισμός εκβιασμού και ενοχοποίησης ολόκληρης της εκπαιδευτικής κοινότητας, στην περίπτωση που αυτή θα ήθελε να διεκδικήσει τα δικαιώματά της. Γι’ αυτό και θεωρώ την κατάργηση του εκπαιδευτικού αυτού μορμολυκείου επιτακτικό αίτημα των καιρών μας. Όχι για να αντικατασταθεί από ένα «εκσυγχρονισμένο» σύστημα εισαγωγικών εξετάσεων με «καλύτερη» (ή «λιγότερη») αποστήθιση. Αλλά για να συντελεστεί το πρώτο βήμα ενός ουσιαστικού μετασχηματισμού της κοινωνικής λειτουργίας του πανεπιστημίου. Και να πάψουν οι υποψήφιοι φοιτητές του πανεπιστημίου να είναι οι εν ενεργεία φοιτητές του λυκείου.
