Αδειανό πουκάμισο η πολυδιαφημισμένη «πολυδιάστατη» εξωτερική πολιτική
Του Τάσου Βαρούνη
«Το Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης καταγγέλλει την εξελισσόμενη προσέγγιση μεταξύ του σιωνιστικού κράτους και της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία ισχυριζόταν ότι έρχεται με αριστερό και σοσιαλιστικό πρόγραμμα και τώρα είμαστε μάρτυρες αδικαιολόγητων υποχωρήσεων.[…]. Η συντρόφισσα Λάιλα Χάλεντ εξέφρασε κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο τη δυσαρέσκεια του Λαϊκού Μετώπου για αυτή την προσέγγιση, η οποία πραγματοποιείται τη χρονική περίοδο που δυναμώνει η απομόνωση του σιωνιστικού κράτους και μεγαλώνει το διεθνές κίνημα για μποϊκοτάζ κατά του κράτους και των προϊόντων του.[…]. Καταδικάζει επίσης τις επίσημες ελληνικές πολιτικές που δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά αισθήματα του φίλου ελληνικού λαού και στην ιστορική του στάση, που ήταν πάντα στο πλευρό του παλαιστινιακού λαού».
«Ανεπίσημη συνάντηση είχε στη Βουλή ο Αλέξης Τσίπρας με τον συμπρόεδρο του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, Σελαχαντίν Ντεμιρτάς. Στη συνάντηση συμμετείχε και ο Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτης Ρήγας, καθώς το HDP συμμετέχει ως παρατηρητής στο κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, συζητήθηκαν οι εξελίξεις στην Τουρκία καθώς και οι εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή (το κουρδικό ζήτημα, οι συγκρούσεις στη Συρία και η προσφυγική κρίση). Στη συγκεκριμένη συνάντηση αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία, όπως και σε κάθε συνάντηση με συνομιλητές που προέρχονται από περιοχές στις οποίες έχουν εκδηλωθεί εντάσεις και από περιοχές από τις οποίες προέρχονται οι προσφυγικές ροές. Κατά τη συζήτηση που έγινε, ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε την ανάγκη να τερματιστεί η τρομοκρατία και κάθε μορφή βίας και καταπίεσης. Τονίστηκε επίσης η ανάγκη για επανέναρξη της ειρηνευτικής διαδικασίας για το Κουρδικό ζήτημα.
Στο εσωτερικό της χώρας, η φθορά της κυβέρνησης είναι μεγάλη και δύσκολα διαχειρίσιμη. Ένα, όμως, καινούριο στοιχείο είναι η διαφαινόμενη φθορά του «φαινομένου ΣΥΡΙΖΑ-αριστερή κυβέρνηση» στο διεθνές περιβάλλον. Εδώ, δεν αναφερόμαστε στα «συγχαρητήρια» -συνοδεία φιλικών σφαλιαρών στον ώμο- από τους εκπρόσωπους του διεθνούς, χρηματοπιστωτικού συστήματος και των ιμπεριαλιστικών κέντρων, αλλά σε κάτι άλλο.
Την τελευταία πενταετία, η ματιά των αγωνιζόμενων ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη στράφηκε στη χώρα μας. Ελπίδα για μια αλλαγή στην Ευρώπη, προσδοκία για μια πολιτική που θα άνοιγε ρωγμές στο νεοφιλελεύθερο μονόδρομο, παράδειγμα συνάντησης ενός λαϊκού ρεύματος με μια δύναμη της αριστεράς. Αλλά και δυνατότητα για μια πολιτική σε πλανητικό επίπεδο που θα έδινε ανάσες σε κινήματα και καταπιεζόμενες χώρες. Πράγματα εξαιρετικά δύσκολα, αλλά όχι και ουτοπικά, όπως σήμερα θέλει να τα βαφτίζει η σκέψη-ΤΙΝΑ. Η Ελλάδα έγινε επίκεντρο μιας διεθνούς αλληλεγγύης. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, «απλοί», ριζοσπάστες διανοούμενοι και ηγέτες, δήλωσαν την υποστήριξή τους. Δεν ήταν λίγες οι στιγμές που νιώσαμε συγκινημένοι και περήφανοι απ’ αυτές τις εκδηλώσεις. Δυστυχώς, τίποτα απ’ αυτά δεν προχώρησε. Για την ακρίβεια, υποτιμήθηκαν ή σπαταλήθηκαν. Όπως στο εσωτερικό της χώρας, ο παράγοντας «λαός» υπήρξε πάντα συμπληρωματικός, έτσι και στην εξωτερική πολιτική τα διεθνή κινήματα ή πιο γενικά τα προοδευτικά μπλοκ ήταν κυρίως για φιγούρα. Εκ των υστέρων πια φαίνεται ότι από νωρίς οι συμφωνίες με τους «ισχυρούς παίκτες» του πλανήτη ήταν ρητές και αδιαπραγμάτευτες και τα περί «πολυδιάστατου» της εξωτερικής πολιτικής ήταν κούφια λόγια. Και μη βιαστούν κάποιοι «ειδικοί» να δηλώσουν με περισπούδαστο ύφος ότι «οι διεθνείς σχέσεις έχουν τους δικούς τους κανόνες». Σωστό. Κανείς δεν λέει ότι το «κράτος Ελλάδα» θα μετατρέπονταν σε φάρο της προλεταριακής επανάστασης και θα προμήθευε όπλα τους μαχητές όπου γης. Από αυτό όμως μέχρι το «στηρίζω μέχρι κεραίας τον ευρωατλαντισμό» υπάρχει τεράστια απόσταση. Ούτε πάλι μπορούν οι διακρατικές σχέσεις να χωρούν τα πάντα, αλλά όχι τον διεθνισμό ανάμεσα σε αγωνιζόμενους λαούς, κινήματα και χώρες. Δεν είναι από κάποια ρομαντική διάθεση αλλά από έναν ουσιώδη ρεαλισμό που όμως θα διατηρούσε την ικανότητα βασικών διακρίσεων. Διακρίσεων για παράδειγμα του τι συνιστά σήμερα το τουρκικό κράτος και τι ο κουρδικός λαός. Τι ρόλο παίζει το κράτος του Ισραήλ και τι η παλαιστινιακή αντίσταση. Διακρίσεων που θα έβλεπαν το τι σημαίνει η περαιτέρω ενίσχυση του ISIS σε μια περιοχή μεγάλων μεταναστευτικών ροών. Αλλά και διακρίσεων που θα ενέτασσαν κάπου τη λαϊκή αντίσταση, τα διεθνή κινήματα, τη μαζική διεθνή αλληλεγγύη σε δυναμικούς παράγοντες «ισχύος» σε μια υπόθεση αλλαγής και ανατροπών. Σήμερα, τα πράγματα έχουν προχωρήσει και τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν στην αρχή του άρθρου είναι ενδεικτικά.
Η ανακοίνωση του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης δε χρειάζεται σχολιασμό. Η πολιτική ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ εκδηλώνει απέναντι στον Νετανιάχου τις προθέσεις της για να «ενώσουμε τις δυνάμεις μας», για «ανάπτυξη κοινών στόχων και αξιών» (βλ. δηλώσεις του πρωθυπουργού μετά την Τριμερή Σύνοδο Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, 28 Γενάρη), ενώ απέναντι στο παλαιστινιακό λαό εκφράζει… «αμέριστη συμπαράσταση» (βλ. δηλώσεις Παπαδημούλη μετά τη συνάντηση με Λέιλα Χάλεντ, 16 Φλεβάρη).
Αλλά και στο άλλο μέτωπο, η ανακοίνωση, μετά τη συνάντηση Τσίπρα-Ντεμιρτάς είναι ενδεικτική. Στον εκπρόσωπο του κουρδικού κινήματος που χτυπιέται βάναυσα από το τουρκικό κράτος, αντιστοιχούσε μια… «ανεπίσημη συνάντηση». (Λίγες μέρες πριν ο «Πρωθυπουργός Τσίπρας» δέχτηκε στο Μέγαρο Μαξίμου τον δήμαρχο Πειραιά Γ. Μώραλη). Και μάλιστα με την παρουσία κομματικών στελεχών λες και το θέμα ήταν οι εξελίξεις στο Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Είναι προφανής η προσπάθεια του Μαξίμου να υποβαθμιστεί η συνάντηση σ’ ένα χαλαρό καφεδάκι στη Βουλή. Μπορεί πάλι το HDP να λογαριάζεται απλά σαν ένας συνομιλητής από περιοχές που υπάρχουν εντάσεις…
