Δεν είναι Ντε Γκολ ή Λουδοβίκος 14ος, αλλά συμπεριφέρεται σαν να είναι!
του Ερρίκου Φινάλη
Ο Μακρόν έχει μια άνετη, απόλυτη πλειοψηφία στη νέα γαλλική βουλή: χάρη σε έναν εκτρωματικό εκλογικό νόμο κι ενώ ο συνασπισμός του απέσπασε μόλις 15% του εκλογικού σώματος, διαθέτει μαζί με το σύμμαχό του Φρανσουά Μπαϊρού πάνω από το 60% των κοινοβουλευτικών εδρών*. Αυτό δεν του φτάνει, όμως. Μια σειρά κινήσεών του αυτήν την εβδομάδα επιβεβαιώνουν ότι σκοπεύει να φτάσει στα όριά τους τις έτσι κι αλλιώς τεράστιες εξουσίες που δίνει το καθεστώς της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας στον πρόεδρο της χώρας. Αλλά και ότι, ταυτόχρονα, το περιφρονεί ανοιχτά – όπως αρμόζει εξάλλου σε έναν εκλεκτό εκπρόσωπο των ελίτ, ένα «χρυσό παιδί» που βγήκε μέσα από τα σπλάχνα της χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας.
Έτσι λοιπόν, καταρχήν παρέτεινε για μια ακόμη φορά την «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», που αναστέλλει την ισχύ βασικών συνταγματικών εγγυήσεων και έχει αποδειχθεί πολύ χρήσιμη – όχι στην καταπολέμηση της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας, βέβαια, αλλά στην καταστολή λαϊκών κινητοποιήσεων και στην επιβολή ενός θεσμοθετημένου πλέον αυταρχισμού, ιδίως εναντίον της περιθωριοποιημένης νεολαίας των γαλλικών γκέτο. Δεν περιορίστηκε όμως στην παράταση αυτού του ανώμαλου καθεστώτος. Εξήγγειλε, επιπλέον, ότι σκοπεύει να εντάξει στην «κανονική» νομοθεσία μια σειρά έκτακτα μέτρα που κανονικά απαιτούν εισαγγελική εντολή, αλλά θα μπορούν πλέον να εφαρμόζονται με «αιτιολογημένη απόφαση των αστυνομικών αρχών»: μεταξύ άλλων, την προληπτική(!) κατ’ οίκον κράτηση, τις έρευνες σε σπίτια και την καθιέρωση ζωνών σε «ευαίσθητες περιοχές» στις οποίες η αστυνομία θα διαθέτει πρόσθετες εξουσίες. Η Λεπέν, ενάντια στην οποία συσπειρώθηκε το λεγόμενο δημοκρατικό τόξο περιλαμβανομένης της Αριστεράς (άμεσα στην περίπτωση του Γαλλικού Κ.Κ., έμμεσα όσον αφορά την Ανυπότακτη Γαλλία), δεν θα τα κατάφερνε και πολύ καλύτερα από τον «εκσυγχρονιστή» Μακρόν!
Διακυβέρνηση χωρίς… κοινοβουλευτική γραφειοκρατία
Δεύτερον, επιβεβαίωσε ότι δεν τον ενδιαφέρει η έστω και για τους τύπους συζήτηση και έγκριση της πολιτικής του σε ένα κοινοβούλιο που ούτως ή άλλως ελέγχει. Αντίθετα, θα κυβερνήσει «αντιγραφειοκρατικά» και… fast-track με διατάγματα (τα οποία μπορεί να επιβάλει σύμφωνα με το άρθρο 49.3 του Συντάγματος – το ίδιο που χρησιμοποίησε και η κυβέρνηση του προκατόχου του, του «σοσιαλιστή» Ολάντ, για να επιβάλει την «εργασιακή μεταρρύθμιση»). Επιπλέον, μην αφήνοντας καμιά ψευδαίσθηση περί του ποιος κυβερνά, ανακοίνωσε ότι μεθαύριο Δευτέρα, δηλαδή την παραμονή των προγραμματικών δηλώσεων του νέου πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ στη βουλή, θα μιλήσει στους βουλευτές και στους γερουσιαστές στο… ανάκτορο των Βερσαλλιών. Ο εξευτελισμός του Φιλίπ, που μια μέρα μετά θα αναγκαστεί να επαναλάβει στη βουλή όσα θα εξαγγείλει ο Μακρόν ως… νέος βασιλιάς στις Βερσαλλίες, είναι χαρακτηριστικός της νοοτροπίας του.
Το τρίτο κατόρθωμα αυτής της εβδομάδας είναι η υποδαύλιση από τον Μακρόν του σχηματισμού μιας νέας κοινοβουλευτικής ομάδας από 35 βουλευτές που είχαν εκλεγεί με το συνασπισμό της παραδοσιακής Κεντροδεξιάς και τυπικά ανήκαν στην αντιπολίτευση! Οι «Εποικοδομητικοί», όπως ονομάστηκαν, σκοπεύουν είτε να παράσχουν ψήφο εμπιστοσύνης στον Μακρόν είτε να απέχουν, ελπίζοντας αργά ή γρήγορα να υπουργοποιηθούν ή τέλος πάντων να τακτοποιηθούν… εποικοδομητικά σε κάποιο πόστο της νέας κυβέρνησης. Ήδη ένα εξέχον στέλεχός τους, ο Τιερί Σολέρ, εκλέχθηκε προχθές με τις ψήφους του προεδρικού μπλοκ κοσμήτορας της γαλλικής βουλής, υπεύθυνος για τα οικονομικά του κοινοβουλίου – μια θέση που παραδοσιακά παίρνει η αξιωματική αντιπολίτευση.
Η αντίδραση των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικανών περιείχε όλα τα στοιχεία μιας ανήμπορης οργής: «Πρόκειται για παραβίαση της ισορροπίας των εξουσιών, για ληστεία που πρώτη φορά συμβαίνει επί Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας», εξερράγη ο εκπρόσωπος της Κεντροδεξιάς Ερίκ Τσιοτί, που προοριζόταν για το πόστο, προσθέτοντας: «Ο κύριος Σολέρ πληρώθηκε καλά για την αποστασία του». Μικρή πικάντικη λεπτομέρεια: ο νέος κοσμήτορας οικονομικών ερευνάται επίσημα από τη γαλλική Δικαιοσύνη για την ανάμιξή του σε υπόθεση διαφθοράς! Άλλο ένα κατόρθωμα του «νέου ήθους» που φέρνει ο εξυμνούμενος από το σύστημα Μακρόν – είχε προηγηθεί η παραίτηση την περασμένη εβδομάδα, πριν καλά-καλά αναλάβουν τα πόστα τους, τεσσάρων υπουργών του αναμεμιγμένων σε σκάνδαλα…
Απονομιμοποιημένος πρόεδρος, μεγάλες φιλοδοξίες
Η αστάθεια χρωματίζει κιόλας, λοιπόν, την κατ’ επίφαση πανίσχυρη προεδρία του Μακρόν – μια προεδρία και μια κυβέρνηση που είναι ήδη απονομιμοποιημένες εξαιτίας της άνευ προηγουμένου εκλογικής απεργίας της πλειοψηφίας των Γάλλων, αλλά και της… διακομματικής διαφθοράς. Εκμεταλλευόμενος βέβαια και τις καταφανέστατες αδυναμίες όλων των πτερύγων της αντιπολίτευσης, και με την ενεργητική υποστήριξη των μεγάλων ΜΜΕ και των ελίτ, ο Μακρόν δείχνει ικανότητες πολυσυλλεκτικής συσπείρωσης «αριστερών» και δεξιών πολιτικών (και, φυσικά, φερέλπιδων και δήθεν «απολίτικων» τεχνοκρατών). Χωλαίνει όμως στην επιχείρηση σαγήνευσης της κοινωνικής βάσης. Οι επιδόσεις του σ’ αυτόν τον τομέα θα χειροτερεύουν κι άλλο όσο γίνεται εμφανές ότι καταφεύγει στις συνήθεις πρακτικές του παλιού πολιτικού συστήματος. Πόσο μάλλον όταν βάλει μπροστά την εφαρμογή του ακραία αντιδραστικού προγράμματός του για «λιγότερο κράτος». Εξαιρούνται βέβαια οι μηχανισμοί εσωτερικής καταστολής και οι ένοπλες δυνάμεις, καθώς αναμένεται να ενταθούν οι στρατιωτικές επεμβάσεις στις γαλλικές νεοαποικίες, και όχι μόνο.
Και οπωσδήποτε, ιδίως μετά τις δηλώσεις του για μια «Ευρώπη που θα είναι ισχυρή και ταυτόχρονα θα προστατεύει» (ποιον και από ποιον, είναι άλλο ζήτημα), μένει να αποδειχθεί πόσο… υποτακτικό βάθος θα έχει η συνεργασία του Μακρόν με το Βερολίνο. Όπως φαίνεται, οι φιλοδοξίες του ξεπερνούν μια «απλή» στρατιωτική και οικονομική ολοκλήρωση του σκληρού πυρήνα της Ε.Ε., με ευρωπαϊκό στρατό, ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και Ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών. Αυτά είναι, κατά τον Μακρόν, τα πρώτα μόνο βήματα για μια «νέα Ε.Ε.» ικανή να καταπολεμήσει τους λαϊκισμούς! Ίσως νομίζει ότι θα ξεπεράσει εύκολα τον κάβο της ευρωσκεπτικιστικής αντίθεσης όχι μόνο ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων, αλλά και τμημάτων της γαλλικής άρχουσας τάξης που προκρίνουν μια διαφορετική διαχείριση της παγκοσμιοποίησης. Όμως η αλαζονεία που τροφοδοτείται από μια εικονική παντοδυναμία μπορεί τελικά να παράξει, και σ’ αυτό το πεδίο, αποτελέσματα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα.
«Σύμπτωμα και αιτία της πολιτικής κρίσης»
Το πρόβλημα του Μακρόν είναι ότι δεν είναι ούτε ο Ντε Γκολ (από τον οποίο και στα μέτρα του οποίου φτιάχτηκε η Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία με τις απεριόριστες προεδρικές εξουσίες) ούτε ο… Λουδοβίκος ο 14ος – προσωνύμιο που του αποδίδουν ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές και φαίνεται να του αρέσει. Όπως έγραψε πρόσφατα ο πανεπιστημιακός Στέφαν Κίπφερ, «ο Μακρόν είναι ταυτόχρονα σύμπτωμα και αιτία της τρέχουσας πολιτικής κρίσης στη Γαλλία – δηλαδή της αποσύνθεσης του κομματικού συστήματος εναλλαγής μεταξύ της Δεξιάς και μιας κατ’ όνομα Αριστεράς, η οποία ενισχύεται λόγω της συστημικής αβεβαιότητας για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού». Ή, με άλλα λόγια, ο νέος Γάλλος πρόεδρος είναι κατασκεύασμα (επιτυχημένο, αλλά κατασκεύασμα) των δυναμικών συστημικών κέντρων εντός και εκτός Γαλλίας, που στο πρόσωπό του είδαν μια προσωρινή έστω ανάσα από την πολύμορφη κρίση που τα ταλανίζει και από την απέχθεια πλατιών λαϊκών στρωμάτων για τις γαλλικές και ευρωπαϊκές ελίτ.
