Ο Τραμπ εξακολουθεί να υλοποιεί την ατζέντα του, πάντα μετ’ εμποδίων βέβαια λόγω της πολύπλευρης αμφισβήτησής του και του ενδοσυστημικού εμφυλίου που τον υπονομεύει. Ακόμη κι έτσι, μέσα σε λίγες μέρες πήρε μια σειρά αποφάσεις που τον κράτησαν στο διεθνές προσκήνιο και μετά τη συνάντησή του με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ-ιλ στη Σιγκαπούρη*. Μεταξύ άλλων, ανακοίνωσε ότι θα συγκροτήσει ένα ανεξάρτητο στρατιωτικό σώμα που «θα διασφαλίσει την κυριαρχία των ΗΠΑ στο Διάστημα». Έπειτα υλοποίησε την πρότερη απειλή του, ότι η Ουάσιγκτον θα αποχωρήσει από το «μεροληπτικό Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ». Και έκλεισε την εβδομάδα αντιφατικά: από τη μια, απειλεί να επιβάλει και νέους προστατευτικούς δασμούς αν οι εμπορικοί του αντίπαλοι τολμήσουν να απαντήσουν στις αρχικές επιθετικές κινήσεις του [βλ. πλαίσιο]. Από την άλλη, υποχρεώνεται να εγκαταλείψει εν μέρει την «πολιτική πυγμής» στο μεταναστευτικό, υπαναχωρώντας από την τακτική βίαιου διαχωρισμού γονιών και παιδιών η οποία εφαρμόζεται στους μετανάστες χωρίς χαρτιά που συλλαμβάνονται στα σύνορα. Αλλά ας τα πάρουμε με τη σειρά…
Οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ διαθέτουν πέντε κλάδους (Στρατός, Ναυτικό, Αεροπορία, Πεζοναύτες και Ακτοφυλακή). Τώρα ο Αμερικανός πρόεδρος προσθέτει έναν έκτο, τη «Διαστημική Δύναμη», παραβιάζοντας έτσι ντε φάκτο άλλη μια σειρά διεθνών συνθηκών που έχει συνυπογράψει η Ουάσιγκτον και απαγορεύουν τη μετατροπή του διαστήματος σε πολεμική αρένα. Φυσικά η ιδέα δεν ήταν δική του, παρόλο που πολλοί αντίπαλοί του τη χρησιμοποιούν τώρα ως ένα ακόμη μέσο για την αποδόμησή του. Τα σχετικά σχέδια ξεκίνησαν στα τέλη του περασμένου αιώνα. Ώσπου πέρυσι η αρμόδια επιτροπή του Κογκρέσου υιοθέτησε την ιδέα, θέτοντας όμως το νέο διαστημικό σώμα υπό τις διαταγές της αεροπορικής διοίκησης. Αυτό επιθυμούσε τόσο η στρατιωτική ηγεσία όσο και ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις – όμως ο Τραμπ, που θέλει μια «δυναμική επιστροφή» στο διάστημα, τους αγνόησε.
Ποιο διεθνές δίκαιο;
Στα πλαίσια της… διαστημικής επέκτασης εντάσσονται εξάλλου κι άλλες αποφάσεις του Τραμπ – και κυρίως η εντολή στη NASA να προετοιμάσει νέες επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη και έπειτα στον Άρη. Ήδη η ιδιωτική αεροδιαστημική βιομηχανία κάνει πάρτι, αφού ο Αμερικανός πρόεδρος διευκρίνισε ότι αυτά τα πανάκριβα σχέδια θα πάρουν σάρκα και οστά μέσα από «συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα». Είναι χαρακτηριστικό από αυτήν την άποψη ότι και ο φετινός προϋπολογισμός της NASA δεν ξεπερνά τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια, παραμένοντας σε ιστορικά χαμηλά ποσοστά. Όμως αυτό που (πρέπει να) απασχολεί κυρίως την παγκόσμια κοινή γνώμη είναι πως έτσι υπονομεύονται οι σχετικές διεθνείς συμφωνίες – με πρώτη τη Συνθήκη του Εξώτερου Διαστήματος (1967), η οποία απαγορεύει ρητά την ύπαρξη πυρηνικών όπλων, την ανακήρυξη κυριαρχίας, την παρεμπόδιση άλλων κρατών κ.λπ. Επιτάσσει επίσης την «ειρηνική χρήση» του διαστήματος και απαγορεύει ρητά κάθε στρατιωτική δραστηριότητα επί της Σελήνης ή οποιουδήποτε άλλου ουράνιου σώματος. Οι διακηρυγμένες προθέσεις της βορειοαμερικανικής ηγεσίας περί κυριαρχίας στο διάστημα και συγκρότησης διαστημικού στρατιωτικού σώματος αποτελούν άλλη μια επιβεβαίωση ότι το ισχύον διεθνές δίκαιο θεωρείται «αναχρονιστικό» και ντε φάκτο άκυρο…
Στην ίδια λογική κινείται και η απόφαση για αποχώρηση από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Η ακροδεξιά Νίκι Χέιλι, πρέσβειρα των ΗΠΑ στο διεθνή οργανισμό, κατηγόρησε μάλιστα οργανώσεις όπως η… Διεθνής Αμνηστία ότι «είναι υπεύθυνες για την αποχώρηση των ΗΠΑ, αφού πήραν το μέρος της Ρωσίας και της Κίνας(!) και δεν αντιτάχθηκαν στην προκατάληψη εναντίον του Ισραήλ». Πράγματι εδώ και καιρό η Ουάσιγκτον απειλούσε να αποχωρήσει, αφού μια σειρά αποφάσεις του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ καταδίκαζαν τις δολοφονικές πρακτικές του Ισραήλ εναντίον αμάχων. Φαίνεται όμως ότι τη χαριστική βολή στη συμμετοχή των ΗΠΑ έδωσε ο νυν Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και πρόεδρος του επίμαχου Συμβουλίου, ο Ιορδανός πρίγκιπας Ζεΐντ Ραάντ αλ-Χουσεΐν, ο οποίος τόλμησε να επικρίνει τη Δευτέρα την ίδια την Ουάσιγκτον – χαρακτηρίζοντας «εξωφρενική πρακτική» το βίαιο διαχωρισμό των παιδιών από τους γονείς τους όταν συλλαμβάνονται ενώ προσπαθούν να εισέλθουν στις ΗΠΑ.
Με τις αποφάσεις που έλαβε αυτήν την εβδομάδα, ο Τραμπ έκανε σαφές ότι επιμένει στην υλοποίηση της ατζέντας του, και ταυτόχρονα επιβεβαίωσε ότι θεωρεί «αναχρονιστικό» το ισχύον διεθνές δίκαιο και ντε φάκτο άκυρες τις διεθνείς συμφωνίες που έχουν υπογράψει οι ΗΠΑ
Η μοναδική υποχώρηση
Αυτό ήταν και το μοναδικό θέμα στο οποίο ο Τραμπ αναγκάστηκε να κάνει πίσω. Αντιμέτωπος με γενική κατακραυγή (χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο κατά τα άλλα φιλοαμερικανός Ύπατος Αρμοστής), εξέδωσε την Τετάρτη μια οδηγία βάσει της οποίας τα παιδιά θα κρατούνται σε στρατόπεδα μαζί με τους γονείς τους. Άλλωστε αυτή καθαυτή η επ’ αόριστον κράτηση δεν αμφισβητείται από τους επικριτές του Τραμπ… Πάντως, ενώ επί μέρες ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος και το στενό επιτελείο του υποστήριζαν ότι το μέτρο του διαχωρισμού είναι «εύλογο, ανθρωπιστικό και αποτρεπτικό», η μαζική διαρροή φωτογραφιών με παιδιά φυλακισμένα σε μεγάλα κλουβιά δημιούργησε μια ανυπόφορη κατάσταση για το κυβερνητικό στρατόπεδο. Έτσι ο ίδιος ο Τραμπ, πραγματοποιώντας στροφή 180 μοιρών, αναγκάστηκε να δηλώσει ότι άλλαξε γνώμη λόγω της… ευαισθησίας της οικογένειάς του για το θέμα! Και ανέτρεψε την ως τώρα εφαρμοζόμενη πρακτική (αν και παραμένει αβέβαιο το τι θα απογίνουν οι χιλιάδες παιδιών που ήδη κρατούνται χωριστά…).
Οι μοναδικοί που θλίβονται είναι οι εταιρίες που είχαν αναλάβει τη μεταφορά και διαχείριση των μικρών κρατούμενων στα κακόφημα στρατόπεδα: μεταξύ αυτών η ιδιωτική εταιρία MVM, που προηγουμένως ειδικευόταν στη «φύλαξη τρομοκρατών» στο Ιράκ και αλλού για λογαριασμό της CIA! Μονάχα η MVM είχε συμβόλαιο ύψους 162 εκατομμυρίων δολαρίων για τη μεταφορά των παιδιών από τα σύνορα στα κέντρα κράτησης (όλος ο «κλάδος» πλέον έχει αφιερωθεί στη σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική, καθώς οι αλλεπάλληλες αμερικανικές αποτυχίες προκαλούν αναδουλειές στη Μέση Ανατολή…). Φυσικά, πλην Ισραήλ, σχεδόν κανένα άλλο κράτος δεν υποστήριξε την ομοβροντία των αποφάσεων του Τραμπ για το διάστημα, τον ΟΗΕ κ.λπ. Πέραν των επικριτικών, έως και ειρωνικών σχολίων της Μόσχας και του Πεκίνου, ακόμη και η Ε.Ε. επέκρινε την απόφαση αποχώρησης από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, δηλώνοντας ότι έτσι «υπονομεύεται ο ρόλος των ΗΠΑ ως διεθνούς προστάτη της δημοκρατίας». Ακόμη να καταλάβουν ότι ο Τραμπ, σε αντίθεση με τους προκατόχους του και με την ίδια την Ε.Ε., δεν νοιάζεται για τέτοιες βιτρίνες…
* Βλ. «Χειραψίες στη θέση των απειλών», φύλλο 412, σελ. 21.
Εμπορικού πολέμου συνέχεια
Ενώ οι Βρυξέλλες παριστάνουν ότι απαντούν στην επιβολή δασμών από τον Τραμπ με δασμούς σε… αμερικανικά κράνμπερι και Χάρλεϊ Ντάβιντσον, το Πεκίνο αποφάσισε πιο σοβαρά αντίποινα: την επιβολή δασμών ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων (δηλαδή ποσό ίσο με αυτό των αμερικανικών δασμών σε κινεζικά προϊόντα). Η σχετική ανακοίνωση προκάλεσε την οργή του Τραμπ, που τη Δευτέρα έδωσε οδηγίες για κλιμάκωση του διεθνούς εμπορικού πολέμου. Συγκεκριμένα, ζήτησε από τις κυβερνητικές υπηρεσίες να προετοιμάσουν νέα σειρά προστατευτικών δασμών έναντι της Κίνας, ύψους 200-400 δισεκατομμυρίων δολαρίων αυτή τη φορά! Ο εκπρόσωπος του Κινέζου ΥΠΕΞ σχολίασε ότι «δεν θέλουμε να συμμετάσχουμε σε έναν εμπορικό πόλεμο, αλλά δεν τον φοβόμαστε κιόλας», ενώ το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου «υποσχέθηκε» και νέα ισοϋψή αντίποινα σε περίπτωση υλοποίησης των απειλών του Τραμπ. Αυτή η εξέλιξη, σε συνδυασμό με την αποτυχία της Συνόδου του G7*, σκορπίζει αβεβαιότητα στο θρυμματισμένο δυτικό στρατόπεδο. Οι Financial Times επισημαίνουν ότι «οι ΗΠΑ είναι εντελώς απομονωμένες και η σχέση τους με τους συμμάχους τους έφτασε σε ιστορικό ναδίρ» και προειδοποιούν ότι τυχόν κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου θα προκαλέσει πτώση τόσο των αμερικανικών όσο και των παγκόσμιων ρυθμών ανάπτυξης. Το Bloomberg είναι ακόμη πιο… ειλικρινές όταν γράφει ότι η πολιτική του Τραμπ είναι «εχθρική προς το Χρηματιστήριο» και ότι «το ελεύθερο εμπόριο πολιορκείται». Η παλιού τύπου παγκοσμιοποίηση παίζει αμφίβολης αποτελεσματικότητας άμυνα…
