Η διαδικασία
Με μια πρώτη ματιά σε μια κατάληψη, πλακάτ, σκηνές και σταθμοί εργασίας γεμίζουν τη θέα. Όμως το πραγματικό πρόσωπο του OWS είναι η Γενική Συνέλευση. Μέσω κανόνων και μιας ομάδας εναλλασσόμενων μεσολαβητών, η Γενική Συνέλευση επαναδιεκδικεί ένα από τα πιο στερημένα στοιχεία της κοινωνίας μας – τη φωνή! Αντί για χρήματα ή αντικείμενα, η φωνή είναι η απόλυτη μορφή ανταλλαγής. Είναι η αφετηρία που μας συνδέει σε έναν χωρίς τέλος ιστό. Η δύναμή της βρίσκεται στην ποικιλία της.
Η μακρά κληρονομιά προσαρμοσμένων μορφών άμεσης δημοκρατίας, ιδιαίτερα στον Παγκόσμιο Νότο, έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή στο OWS. Ένα σημαντικό δίδαγμα από αυτά τα κινήματα είναι ότι ασχέτως του πόσο ριζοσπάστες ή ειλικρινείς σύμμαχοι είναι οι πολιτικοί ή οι διανοούμενοι, η συνεισφορά τους είναι ανάλογη με το βαθμό εμπλοκής τους ως ίσων μέσα στη συνέλευση. Πρέπει να εμποδίσουμε την απειλή του σφετερισμού ζητώντας από όσους συμμετέχουν να αποκαλύψουν συνεργασίες με εξωτερικές οργανώσεις οι οποίες μπορεί να χρησιμοποιήσουν με οποιονδήποτε τρόπο τη συνέλευση προς όφελος μιας κλειστής ατζέντας.
Είναι παράλογο να περιμένουμε ότι ειδικοί από έξω μπορούν να βρουν «γρήγορες λύσεις» στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει μία συνέλευση. Σε τέτοιες περιπτώσεις το βάρος να αυτομορφωθούμε, να δημιουργήσουμε ομάδες εργασίας και να αναθεωρήσουμε τις πρακτικές μας πέφτει σε μας. Καθώς δημιουργούμε ένα διεθνές δίκτυο συνελεύσεων οι οποίες είναι οριζόντιες και υπεύθυνες πρέπει να συνεχίσουμε να αναρωτιόμαστε: Πώς ενθαρρύνουμε νέους συμμετέχοντες να βγουν μπροστά και να αναλάβουν πρωτοβουλίες; Πώς μπορούμε να περιφρουρηθούμε απέναντι στην εσωτερική σύγκρουση, τον σφετερισμό και τους προβοκάτορες;
Ο χώρος
Η αναζωπύρωση λαϊκών εξεγέρσεων έδωσε έμφαση και πάλι στην αποφασιστική αντιπαράθεση ανάμεσα στην ελίτ, η οποία έχει ωφεληθεί από την ιστορική στροφή προς τον διαρκώς αυξανόμενο πλούτο και την εδραίωση της εξουσίας, και τη χαμηλότερη τάξη της πόλης, η οποία έχει περιθωριοποιηθεί χωροταξικά, οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά από την κυριαρχία της δομικής βίας εδώ και δεκαετίες. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές και οι παραδοσιακές δομές εξουσίας έχουν διαβρώσει βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και έχουν αφήσει πολύ μεγάλες περιοχές των σημερινών πόλεων ερείπια και υπό επιτήρηση. Ακόμη και προηγούμενα ριζοσπαστικοί χώροι έχουν διεκδικηθεί, εξαλειφθεί ή επανεγγραφεί με καταπιεστικές ιεραρχικές σχέσεις. Η προαστιακή εξάπλωση και η οικιακή ιδιοκτησία μας έχουν εξαπατήσει και οδηγήσει στο χρέος και σε μια διεστραμμένη αντίληψη ελέγχου, επιτυχίας και ταυτότητας. Κάτω από διαρκή επίθεση, εγκαταλείψαμε την ιστορική μας υποχρέωση στην συλλογική ιδιοκτησία των κοινών. Αν και διεθνείς εξεγέρσεις όπως της πλατείας Ταχρίρ έδωσαν έμπνευση, οι Αμερικανοί έχουν επίσης μια μακρά κληρονομιά εγχώριων καταλήψεων. Οι καταλήψεις του Hooverville, της Resurrection City, της Rosa Parks, του SNCC, οι καταλήψεις επιχειρήσεων που εφάρμοζαν φυλετικούς διαχωρισμούς, καθώς και η πρόσφατη κατάληψη του κτιρίου του Καπιτωλίου στην πόλη Madison από δημόσιους υπαλλήλους, όλες αποδεικνύουν την μακρά μας πάλη ενάντια στην αδικία.
Σήμερα, η Wall Street αποτελεί το κρίσιμο σημείο παρέμβασης γιατί ερχόμαστε τώρα αντιμέτωποι με τους θεσμούς του παγκόσμιου κεφαλαίου. Το Λονδίνο, η Φρανκφούρτη, η Σαγκάη και άλλες οικονομικές πρωτεύουσες αποτελούν τις βάσεις της παγκόσμιας ελίτ που εδραιώνει αδίστακτα την εξουσία της με νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές. Δεν είναι παράξενο το ότι στην πλατεία Liberty ο χώρος που αρχικά είχε οριστεί ως χώρος διαμαρτυρίας κατέληξε να στεγάζει τόσο πολλά ζωντανά θύματα του νεοφιλελευθερισμού. Η κατάληψη απευθύνεται στο δικαίωμα των ανθρώπων σε ασφαλή στέγη, τροφή, υγεία, χώρο, εκπαίδευση και υγιεινή. Οι άστεγοι και οι ψυχικά ασθενείς, δύο ομάδες οι οποίες έχουν υποστεί τις χειρότερες μορφές αποκλεισμού, καλωσορίζονται από ομάδες εργασίας που είναι εκπαιδευμένες να υποδεχτούν τα παράπονα με τρόπο που είναι αμοιβαίος και ενδυναμωτικός. Η κατάληψή μας είναι ένας χώρος τόσο συμβολικός όσο και λειτουργικός, ο οποίος, όπως λέει και το σύνθημα, υπηρετεί τις ανθρώπινες ανάγκες και όχι την απληστία των εταιρειών.
Φανταστείτε τη στιγμή
Αυτή η στιγμή δεν ξεκίνησε με ακαδημαϊκούς, ακτιβιστές ή πολιτικούς ηγέτες και δεν συνέβη στην επικράτειά τους. Αντιθέτως, ένα δίκτυο ανήσυχων ατόμων σε ένα δημόσιο πάρκο ξεκίνησε αυτόν τον παγκόσμιο πλέον διάλογο. Απορρίψαμε τις αρχικές συζητήσεις για γρήγορες ρυθμίσεις και για υποστήριξη υποψηφίων εκτός του δικομματισμού, γιατί τέτοιες διεκδικήσεις αποτελούν τα μακρόχρονα απομεινάρια των λόγων που μας άφησαν αδύναμους, άφωνους και θλιμμένους. Σε αυτό το αδειανό παραμύθι είναι που οι «ειδικοί» μας προσδιορίζουν το πρόβλημα, μας προσφέρουν λάθος εναλλακτικές και μας καθησυχάζουν ακόμα περισσότερο απ’ ό,τι πριν. Μας λένε να εκλέγουμε πολιτικούς, να σώσουμε τα παιδιά που πεινάνε με Starbucks, να τρώμε βιολογικά, να μποϋκοτάρουμε μια πολυεθνική για μια άλλη, να αγοράσουμε ένα στρέμμα στον Αμαζόνιο, οτιδήποτε. Το να ασχολούμαστε με αυτές τις «νόμιμες» εναλλακτικές μάς κάνει ακόμα πιο αδύναμους ενώ ισχυροποιεί τη νομιμότητα και την εξουσία του κεφαλαίου.
Έτσι, πώς μπορούν οι ομάδες εργασίας μας και οι συνελεύσεις μας να φανταστούν τη στιγμή της πραγματικής εναλλακτικής λύσης; Καταρχήν, μία επιτυχής δράση είναι τόσο αποτελεσματική όσο η ριζοσπαστική φαντασία που προηγείται αυτής. Πρέπει διαρκώς να θυμόμαστε τα απαιτούμενα συστατικά της επανάστασης και να φανταζόμαστε πώς αυτά αλληλοσυνδέονται σαν ένας συνεχώς εξελισσόμενος ιστός-μήτρα. Παραδείγματος χάρη, ακολουθεί η ομάδα μας μια προοδευτική ανάπτυξη, βήμα μπρος – βήμα πίσω και ενθαρρύνει τον καθένα να έχει φωνή; Έρχεται ο (προσωρινά ή επ’ αόριστο) κατειλημμένος μας χώρος αντιμέτωπος με, και μετασχηματίζει, την ιδιωτική περιουσία σε έναν μη-ιεραρχικό χώρο που ενθαρρύνει την αλληλεγγύη, τη μάθηση και την αμοιβαία εξάρτηση;
Όταν ορίζουμε την ατζέντα της ομάδας πρέπει διαρκώς να εξετάζουμε προσεκτικά το ρόλο που παίζουν οι δομές εξουσίας στη διαμόρφωση των υφιστάμενων αδικιών και να ξεκαθαρίζουμε τι επιλογές υπάρχουν (ή θα έπρεπε να υπάρχουν) ώστε να ανακουφίσουμε αυτές τις αδικίες. Τότε το πρόβλημα γίνεται κατανοητό αξιολογώντας την ανισότητα μεταξύ των αναγκών της κοινότητας και των ιδιαίτερων συμφερόντων του κράτους/κεφαλαίου προκειμένου να ικανοποιηθούν αυτές οι επιλογές. Για παράδειγμα, αν το συμβούλιο στέγασης μιας πόλης συνεργάζεται με ιδιώτες επιχειρηματίες για να μετατρέψουν επιδοτούμενες κατοικίες σε σπίτια για τη μεσαία τάξη, η διεκδίκηση δεν πρέπει να είναι η αύξηση της αποζημίωσης στους κατοίκους που ξεσπιτώθηκαν. Μάλλον πρέπει να διερευνήσουμε πώς οι κάτοικοι θα μπορέσουν να συγκροτήσουν μία συνέλευση η οποία θα αντικαταστήσει το συμβούλιο στέγασης και τους επιχειρηματίες ώστε να αντιμετωπίσει τις δικές τους λειτουργικές ανάγκες. Όσον αφορά τις ανάγκες υγείας στο χώρο, το πρώτο βήμα θα ήταν να παρέχεται φιλανθρωπική φροντίδα. Ωστόσο, η πραγματική εναλλακτική είναι να οργανωθούν οι καταληψίες φορείς HIV, οι εξαρτημένοι και οι άστεγοι ώστε να φτιάξουν τις δικές τους ομάδες εργασίας. Τότε ως μια αυτόνομη και ενισχυμένη φωνή αυτές οι ομάδες θα μπορούσαν να πλησιάσουν το νοσηλευτικό προσωπικό με τις ανάγκες τους με έναν αμοιβαίο τρόπο, να πάνε στη ΓΣ για να χρησιμοποιήσουν πόρους που θα βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους και να ασχοληθούν με δράσεις που θα επαναδιεκδικούν την εξουσία από υπάρχοντες οργανισμούς που κερδοφορούν από τον αποκλεισμό τους. Άσχετα από το πόσο τέλεια είναι η διαδικασία της συνέλευσης, η αληθινή κοινωνική δικαιοσύνη αποκαθίσταται μέσα από την ανθρώπινη πράξη και τη συλλογική ιδιοκτησία. Αυτό εξασφαλίζει ότι σε έναν τέτοιο χώρο ακόμη και στους πιο περιθωριοποιημένους δίνεται ένα βασικό μέσο παραγωγής (δηλαδή η συμμετοχή τους) το οποίο αναπόφευκτα καταλήγει σε μια δικαιότερη κατανομή της εξουσίας.
Το τρίτο βήμα είναι να φανταστούμε τη στιγμή ή την κατάσταση που μπορεί να διασχίσει ή όχι τα νόμιμα-ηγεμονικά όρια ώστε να απελευθερώσει την εξουσία. Αξίζει να τονιστεί η αξία του εξαιρετικού γεγονότος ή του σοκ ενάντια στη συνέχεια της ζωής, τον κοινωνικό συντηρητισμό και όλα τα εργαλεία δομικής βίας που έχει στη διάθεσή του το σύστημα. Αυτό είναι η κριτική ρήξη, η αναδιατύπωση και η προώθηση εναλλακτικών προτύπων που θα μεταμορφώσουν τα υπάρχοντα «συστήματα/ τεχνολογίες» σε άλλα μοντέλα που θα αναδιανείμουν την εξουσία στη συνέλευση με σκοπό να υπηρετήσει τις ανθρώπινες ανάγκες. Το κίνημα Καταλάβετε το Υπουργείο Παιδείας έχει ήδη ενώσει εκπαιδευτικούς, φοιτητές και γονείς στο να προκαλέσουν τους θεσμούς της πόλης με τη δική τους συνέλευση που διατυπώνει αποτελεσματικότερες εκπαιδευτικές εναλλακτικές.
Η ιστορική μας σημασία εξαρτάται από το πώς αυτό το δίκτυο μεταμορφώνεται καθώς οι σφαίρες της άμεσης δημοκρατίας, της συμμετοχικής οικονομίας, της ριζοσπαστικής εκπαίδευσης και άλλων τομέων παρέμβασης τέμνονται ως λειτουργικές οριζόντιες μορφές ανθρώπινων σχέσεων. Πρέπει να εξελίσσεται διαρκώς πέρα από την κατάληψη ώστε να δημιουργεί χώρους διαμαρτυρίας μέσα σε όλους τους υπάρχοντες θεσμούς μας.
Δεν πρέπει να εμμένουμε σε συγκεκριμένους χώρους ή δράσεις. Αντίθετα, πρέπει να ξεδιπλώσουμε μια ριζοσπαστική φαντασία που θα απελευθερώσει τη συλλογική συνείδηση κάθε τομέα της κοινωνίας προκειμένου να προκαλέσει τους κυρίαρχους θεσμούς και να τους αντικαταστήσει με πολιτισμένες, οριζόντιες και ανθρώπινες εναλλακτικές.
