Προχθές ο Πούτιν, μετά από ένα κρεσέντο θερμοπολεμικού τύπου δηλώσεων των ηγετών της Ε.Ε. και ανακοίνωσης προετοιμασιών για την περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης είπε ότι «εμείς θέλουμε ειρήνη, αλλά αν η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει πόλεμο, είμαστε έτοιμοι». Κανείς Ευρωπαίος αξιωματούχος δεν σήκωσε το γάντι, έστω… επικοινωνιακά. Ούτε καν η κυρία Κάγια Κάλας, που μονίμως πετάει τη σκούφια της για καβγά. Σαν να μην έφταναν αυτά, ο Πούτιν αναρωτήθηκε στη συνέχεια εάν, αφού τον πολεμήσει η Ευρώπη, θα έχει απομείνει κανείς Ευρωπαίος για να διαπραγματευθεί την ειρήνη! Απορίας άξιο που δεν πετάχτηκε ο Μακρόν, ο οποίος ως γνωστόν δεν αστειεύεται, να τον απειλήσει με τις δυόμιση μπαγιάτικες πυρηνικές κεφαλές της Γαλλίας…
Πρόσφατα η Γιαπωνέζα πρωθυπουργός, που γράφει το φιλειρηνικό Σύνταγμα στα παλιά της τα παπούτσια και φαντασιώνεται ότι κραυγάζει «Μπανζάι» κραδαίνοντας το κατάνα της, δήλωσε ότι τυχόν επίθεση της Κίνας στην Ταϊβάν θα συνιστούσε υπαρξιακή απειλή για την Ιαπωνία, η οποία «αυτοαμυνόμενη» θα μπορούσε να εμπλακεί στρατιωτικά στη σύρραξη. Αφού υπέστη άμεσα μια σειρά «διακριτικά» αλλά οδυνηρά αντίποινα από το Πεκίνο, ενώ ταυτόχρονα οι γείτονες (που δεν ξεχνούν τη φρίκη της γιαπωνέζικης κατοχής) σφύραγαν αδιάφορα, η κυρία Τακαΐτσι επανήλθε διορθωτικά, διαβεβαιώνοντας ότι σέβεται τη συμφωνία Κίνας-Ιαπωνίας του 1972 – στην οποία αναγνωρίζεται ρητά ότι η Ταϊβάν αποτελεί κινεζική επαρχία. Αυτό δεν άρκεσε στους… μνησίκακους Κινέζους, που τώρα της ζητούν επιτακτικά να απαγγείλει δημοσίως και επί λέξει ό,τι γράφει η εν λόγω συμφωνία για την Ταϊβάν!
Αυτά είναι δύο από τα πολλά παραδείγματα απειλών που δεν θα εκφέρονταν τόσο ωμά από διεθνείς ηγέτες σε μια παλιότερη εποχή, αλλά και παραδείγματα υποχώρησης από πολεμοχαρείς λεονταρισμούς. Η πραγματικότητα, πέραν τέτοιων επικοινωνιακών παιχνιδιών, λέει ότι η Ε.Ε., για παράδειγμα, ήδη πολεμά κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία με πολλούς τρόπους, όλο και λιγότερο συγκεκαλυμμένους πλέον, κι ότι η στρατιωτικοποίηση είναι βασική επιλογή της – όχι για να αμυνθεί, αλλά για να αυξήσει το εύρος και τη μορφή των πολεμικών συγκρούσεων στις οποίες ήδη εμπλέκεται, και σε άλλες που θα επιλέξει να εμπλακεί. Και ταυτόχρονα για να φιμώσει τις κοινωνίες, να μετατρέψει τους πολίτες σε υπηκόους χωρίς δικαιώματα, και να τους απομυζήσει μέχρι τελευταίας ρανίδας ώστε να ανακουφιστεί κάπως η πείνα των ευρωπαϊκών ελίτ για κέρδη και επικράτηση επί των αντιπάλων ελίτ.
Στη Ν.Α. Ασία πάλι, η γιαπωνέζικη ελίτ, αν και δεν καταφέρνει να ξεφορτωθεί το μεταπολεμικό Σύνταγμα, επανεξοπλίζεται με φρενήρεις ρυθμούς. Δεν εννοεί να καταλάβει ότι αποτελεί παίκτη Β΄ διαλογής, που επιπλέον είναι αντιπαθής σε όλους (για ιστορικούς λόγους, και όχι μόνο). Αλλά το μέτωπο της Ταϊβάν –ενδεχομένως κι αυτό της κορεατικής χερσονήσου– υφίσταται. Το αν και πότε θα φυτιλιαστεί θα εξαρτηθεί από τις δυνατότητες που νομίζει ότι έχει η Ουάσιγκτον, κι από το πόσο θα δοκιμαστεί η περίφημη «στρατηγική υπομονή» του Πεκίνου. Η Μέση Ανατολή, από την άλλη, ήδη ζει αυτά που οι υπόλοιποι φοβούνται, περιλαμβανομένης μιας γενοκτονίας και του πιο θεαματικού τσαλακώματος του διεθνούς δικαίου. Αναμενόμενο, αφού για την ώρα φαίνεται να έχει εκχωρηθεί από την Κίνα και τη Ρωσία στη δικαιοδοσία των ΗΠΑ, πιθανόν με αντάλλαγμα προσωρινές έστω διευθετήσεις υπέρ τους στα άλλα δύο προαναφερθέντα μέτωπα…
Σε αναβρασμό βρίσκεται και το μέτωπο της Βενεζουέλας (για αρχή, διότι στο στόχαστρο μπαίνει κάθε απείθαρχος νοτίως των ΗΠΑ), το άνοιγμα και η διαρκής κλιμάκωση του οποίου «πιστώνεται» αποκλειστικά στην τραμπική διοίκηση. Αυτά, αν ξεχάσουμε και άλλες τρέχουσες συρράξεις με εξαψήφιους αριθμούς θυμάτων, όπως αυτές που εξελίσσονται στη Μαύρη Ήπειρο (Σουδάν κ.α.). Ή τους ακρωτηριασμούς μικρών και μεσαίων χωρών όπως η Ελλάδα, που μετατρέπονται σε προκεχωρημένα αντιρωσικά φυλάκια –δηλαδή εύκολους στόχους για αντίποινα προς παραδειγματισμό!– και ταυτόχρονα καλούνται από τους… υψηλούς προστάτες τους να κάνουν «παραχωρήσεις» προκειμένου να τραβηχτούν στη «σωστή πλευρά» οι σύγχρονοι Σουλτάνοι.
Αν δεν σας έφτανε το ένα Σένγκεν, έχουμε κι άλλο
Χωρίς να πολυδιαφημίζει τις «λεπτομέρειες», η ευρωκρατία βαθαίνει τη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης, και πιέζει ορισμένα απρόθυμα κράτη μέλη να πάψουν να επικαλούνται την «ξεπερασμένη» κυριαρχία τους. Σχεδόν όλες οι πολιτικές πτέρυγες, από τμήματα της ακροδεξιάς έως και τμήματα μιας ΝΑΤΟποιημένης αριστεράς (και στη μέση συμπαγείς οι… ογκόλιθοι του «δημοκρατικού τόξου»: Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλδημοκράτες, Φιλελεύθεροι και Πράσινοι), που παριστάνουν ότι αρπάζονται στα τριτεύοντα ζητήματα, εδώ ομονοούν. Το ενιαίο κόμμα του πολέμου, μειοψηφικό στους λαούς αλλά με συντριπτική πλειοψηφία στους «θεσμούς», ψηφίζει ασύστολα οτιδήποτε φέρνει τη Γηραιά Ήπειρο ένα βήμα κοντύτερα στον όλεθρο. Ταυτόχρονα σπρώχνει βαθύτερα τους πληβείους στο σπιράλ της φτωχοποίησης, αφού η στρατιωτικοποίηση σημαίνει ακόμη μεγαλύτερη καταλήστευση των πολλών.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα το λεγόμενο «Στρατιωτικό Σένγκεν», που προτάθηκε από την Κομισιόν και υιοθετήθηκε με ενθουσιασμό από όλες σχεδόν τις δυνάμεις της ευρωβουλής. Στόχος είναι «ένας πανευρωπαϊκός χώρος στρατιωτικής κινητικότητας όπου τα στρατεύματα, ο εξοπλισμός και τα στρατιωτικά μέσα θα μπορούν να κινούνται γρήγορα και απρόσκοπτα»*, καταργώντας ντε φάκτο τις όποιες εθνικές ρυθμίσεις ασφαλείας που «καθυστερούν απαράδεκτα» τη μετακίνηση στρατιωτικών μονάδων, βαρέως εξοπλισμού και επικίνδυνων υλικών από τη μια άκρη της Ε.Ε. στην άλλη. Πλέον όλες οι εθνικές άδειες για μετακίνηση ξένων στρατευμάτων στο έδαφος ενός κράτους μέλους πρέπει να δίνονται με… αυτόματη ψηφιακή έγκριση, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει παραβίαση των κανονισμών ασφαλείας.
Αυτό βέβαια δεν αρκεί: όλες οι υποδομές (λιμάνια, σιδηρόδρομοι, γέφυρες κ.ο.κ.) πρέπει να «σηκώνουν» υπερβαρέα οχήματα. Να και το πάρτι λοιπόν: 100 δισεκατομμύρια ευρώ ζήτησε η Κομισιόν για να προσαρμόσει τις υποδομές στις ανάγκες της στρατιωτικοποίησης, και ευχαρίστως τα ενέκριναν οι ευρωβουλευτές μας. Το «έργο» θα το αναλάβει ο ιδιωτικός τομέας, που θα χωθεί και στις στρατιωτικές μετακινήσεις! Μόνο που δεν υπάρχουν τα 100 δισεκατομμύρια. Από κάπου θα πρέπει να τα κόψουν (ιδού γιατί ανανεώνεται η πρεμούρα για συνταξιοδοτικές κ.ά. «μεταρρυθμίσεις») ή/και να τα κλέψουν. Αφού όμως τις ρωσικές καταθέσεις τις προορίζουν (αν βέβαια αποφασίσει να αυτοκτονήσει σύσσωμο το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα) για δάνειο στην Ουκρανία –δάνειο με ξένα κόλλυβα, άλλη μια ευρωπαϊκή καινοτομία!– μήπως αυτά τα 100 δισεκατομμύρια να τα κλέψουν από τους Κινέζους; Δεν μπορεί, κάτι θα σκεφτεί η Ούρσουλα, του τύπου… «αποζημίωση για την κατοχή του Θιβέτ».
Υστερόγραφο: Πανηγυρίζουν και οι εγχώριοι καραγκιόζηδες επειδή η Ελλάδα θα κατοχυρωθεί ως «κομβικός διάδρομος», θα ενισχυθούν οι υποδομές της κ.λπ. Ναι, πολύ καλό αυτό (και χρωστάμε χάρη στον επίτροπο Μεταφορών κύριο Τζιτζικώστα που το κανόνισε, μαζί με τον συναρμόδιο επίτροπο Άμυνας κύριο Κουμπίλιους), διότι αλλιώς πώς θα έστελναν γρήγορα στρατό εδώ οι Γερμανοί ή οι Ολλανδοί για να μας βοηθήσουν σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης; Πόσο γελοίοι πια…
* «Η Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής άμυνας και τη βελτίωση της στρατιωτικής κινητικότητας» (ec.europa.eu, 19/11/2025).
Αντιφάσεις
Δυστυχώς αποτελούν παρελθόν οι σαφείς αντιπαραθέσεις συμπαγών στρατοπέδων (αν ποτέ υπήρχαν τέτοιες), και οι απλοϊκές αναγνώσεις που τις συνόδευαν. Εξίσου ανεπαρκείς είναι και αναλύσεις του τύπου «η Δύση καταρρέει, ο Παγκόσμιος Νότος ανατέλλει». Διότι καταγράφουν υπαρκτές τάσεις, αλλά αφαιρούν τις σύνθετες αντιφάσεις που διαπερνούν όλες τις διεθνείς συσπειρώσεις, και το εσωτερικό της κάθε παγκόσμιας ή περιφερειακής δύναμης, διαρκώς περιπλέκοντας ή ανακόπτοντας σχεδιασμούς και εξελίξεις.
Ενισχύονται φυσικά οι τάσεις φυγής προς γενικευμένες πολεμικές συγκρούσεις, αφού πολλά τμήματα των ελίτ τις βλέπουν ως μοναδική διέξοδο μπροστά στις πολύπλευρες και δομικές κρίσεις που ταλανίζουν τα συστήματά τους. Αλλά δεν κρίνονται όλα σε στρατιωτικό επίπεδο. Υπάρχουν και πιο αθέατες, οικονομικές πλευρές, υπάρχει και το άγχος που έστω δυνητικά προκαλούν οι «από κάτω», υπάρχουν οι ενδορρήξεις, κι ακόμα περισσότερο βαραίνει το γεγονός ότι οι πάντες εμπλέκονται σε ένα παγκόσμιο και ενιαίο σύστημα οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων.
Αυτά εξηγούν, εν μέρει βέβαια, τις διαρκείς παλινωδίες (όχι μόνο του Τραμπ), τις εκ πρώτης όψεως ανεξήγητες σιωπές και ανοχές (π.χ. της Κίνας και της Ρωσίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ), τους στιγμιαίους λεονταρισμούς άλλων, όπως και τα ατελείωτα παζάρια των ισχυρών και των λιγότερο ισχυρών για τα σημαντικότερα –και αλληλοσυνδεόμενα– επίκεντρα αντιπαράθεσης: Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Ν.Α. Ασία, οσονούπω και Λατινική Αμερική;
Είναι σε αυτό το αντιφατικό και σκοτεινό φόντο ενός υπό διαμόρφωση –και διόλου «ρομαντικού»– πολυπολικού συσχετισμού, κλιμάκωσης συρράξεων, και διαρκώς αυξανόμενων κινδύνων εξανδραποδισμού και ολοκαυτώματος των λαών, που πρέπει κανείς να αναζητήσει όχι εύκολες λύσεις ή ισχυρούς σωτήρες (δεν υπάρχουν ούτε οι μεν ούτε οι δε), αλλά έναν προσανατολισμό που θα ανοίγει δρόμους απελευθέρωσης και δίκαιης ειρήνης.
