της Άννας Παπασταύρου*
Άλλη μια χρονιά τέλειωσε.
Πολλοί έφυγαν μέσα στη χρονιά που πέρασε. Άνθρωποι γνωστοί και άγνωστοι, άνθρωποι σημαντικοί για τους πολλούς ή σημαντικοί για τους λίγους, δικούς τους αγαπημένους ανθρώπους. Κι εγώ είμαι εδώ, με το μεγάλο προνόμιο, το προνόμιο της ζωής, το προνόμιο να κάνω άλλον έναν απολογισμό.
Και να γυρίσω πίσω. Να κοιτάξω τη χρονιά που πέρασε, τις χρονιές που πέρασαν και μ’ έφεραν ως εδώ.
Αδύνατο να μπω σ’ αυτή τη διαδικασία, κοιτάζοντας ψυχρά αριθμούς, γεγονότα, συμβάντα, φυσικές καταστροφές, πολιτικές αναταράξεις. Όλος ο πλανήτης είναι πια ένα και μοναδικό καζάνι που βράζει, όχι πολλά μικρά, όπως φαίνεται από μια αφελή, γεωγραφική εκτίμηση. Όλοι επιδίδονται σε απολογισμούς, συναγωνίζονται σε μεγαλόστομες δηλώσεις, για να κερδίσουν είτε τα λίγα λεπτά μιας ανούσιας δημοσιότητας είτε τα περισσότερα (πολύ περισσότερα) μιας προβεβλημένης θέσης.
Με αφήνουν παγερά αδιάφορη όλα αυτά. Η μόνη ειλικρινής διαπίστωση είναι πως δεν πάμε καλά. Και δε φταίει η οικονομική κρίση. Η κοινωνική κρίση έχει ενσκήψει πολύ νωρίτερα. Η διάλυση του κοινωνικού ιστού, είτε μέσα από τον πυρήνα του, την οικογένεια, είτε μέσα από τις ευρύτερες δομές του, ως αποτέλεσμα μιας επίπλαστης ευμάρειας και ασύδοτης, απάνθρωπης πολιτικής, με κάνει όλο και πιο απαισιόδοξη.
Ο απολογισμός έχει πάψει προ πολλού να είναι μια υπόθεση για τον καθέναν. Αν και έτσι θα έπρεπε να είναι. Αισθάνομαι την ανάγκη να κάνω τον δικό μου απολογισμό, να απολογηθώ για ό,τι έκανα εγώ. Δεν ξέρω πόσοι από μας θα αντέχαμε σε μια αντιπαράθεση με τον εαυτό μας. Έτσι μόνο αξίζει ο απολογισμός. Γιατί είναι πανεύκολο να ταμπουρωνόμαστε πίσω από νούμερα και στατιστικές. Να λέμε τα γνωστά: οι άλλοι τα έκαναν χειρότερα, εμείς θα τα φτιάξουμε όλα
Αν θέλω να γυρίσω πίσω, για τον περίφημο απολογισμό, είναι γιατί θέλω να γυρίσω «πολύ πίσω». Θέλω να ξαναβρεθώ σε μια αυλή, με πόρτες ανοιχτές. Θέλω να τριγυρίσω στην πόλη μου τη νύχτα. Θέλω να έρθουν τα παιδιά να μου πουν τα κάλαντα, χωρίς να συνοδεύονται από «φρουρούς». Ονειρεύομαι ν’ ανοίξω την τηλεόραση και να μη δω να «διαφημίζονται» οι καταστροφές, μόνο και μόνο γιατί είναι το θέμα που πουλάει.
Δεν είμαι κατάλληλη γι’ αυτόν τον απολογισμό. Κοιτάζοντας πίσω, βλέπω άστεγους, πρόσφυγες, άνεργους. Κοιτάζοντας πίσω, ακούω τον αντίλαλο από υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν, από ευχές που δεν πραγματοποιήθηκαν, από προγράμματα που δεν υλοποιήθηκαν.
Με ενδιαφέρουν οι λέξεις. Μεταφράστρια είμαι, εξάλλου. Σύμφωνα με το Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, απολογισμός σημαίνει : «αναλυτική παρουσίαση των ενεργειών που έχει κάνει κάποιος, ως απόδοση λογαριασμού και ευθυνών για το χρονικό διάστημα κατά το οποίο έχει διαχειριστεί κάτι». Και μεταφορικά, βέβαια, σημαίνει το τελικό αποτέλεσμα.
Ωστόσο ο απολογισμός έχει πάψει προ πολλού να είναι μια υπόθεση για τον καθέναν. Αν και έτσι θα έπρεπε να είναι. Αισθάνομαι την ανάγκη να κάνω τον δικό μου απολογισμό, να απολογηθώ για ό,τι έκανα εγώ. Δεν ξέρω πόσοι από μας θα αντέχαμε σε μια αντιπαράθεση με τον εαυτό μας. Έτσι μόνο αξίζει ο απολογισμός. Γιατί είναι πανεύκολο να ταμπουρωνόμαστε πίσω από νούμερα και στατιστικές. Να λέμε τα γνωστά: οι άλλοι τα έκαναν χειρότερα, εμείς θα τα φτιάξουμε όλα. Ακούγονται τόσο ανούσια όλα αυτά.
Θέλω να γυρίσω πίσω. Θέλω να προχωρήσω μπροστά.
Καλή Χρονιά σε όλους! Κι όπως έλεγε ο παππούς μου: «…και καλά μυαλά!»
*Η Άννα Παπασταύρου είναι μεταφράστρια
