του Κώστα Βενιζέλου
Η νίκη του Νίκου Χριστοδουλίδη στις προεδρικές εκλογές της περασμένης Κυριακής στην Κύπρο, διαμορφώνει ένα νέο πολιτικό σκηνικό. Στην εκλογική αναμέτρηση ο Νίκος Χριστοδουλίδης κατάφερε σε μια εβδομάδα να κερδίσει και τα δυο μεγάλα κόμματα, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ. Έθεσε εκτός δεύτερου γύρου τον υποψήφιο του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου και κέρδισε τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, τον οποίον υποστήριζε το ΑΚΕΛ, στην τελική αναμέτρηση. Η επικράτηση του τέως υπουργού Εξωτερικών έγινε παρά το γεγονός ότι μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου των εκλογών, σημειώθηκαν διάφορες εξελίξεις, που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τη δυναμική του αλλά και το αποτέλεσμα.
Η απόφαση του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ) σε μια θυελλώδη συνεδρίαση του διευρυμένου Πολιτικού Γραφείου για ψήφο κατά βούληση στο δεύτερο γύρο προκάλεσε αναταράξεις. Στελέχη του Δημοκρατικού Συναγερμού, περιλαμβανομένου και του προέδρου του κόμματος, Αβέρωφ Νεοφύτου, παρουσιάσθηκαν να στηρίζουν εμπράκτως τον Ανδρέα Μαυρογιάννη. Γιατί; Για λόγους εκδίκησης προς τον Χριστοδουλίδη, ο οποίος ως γνωστό προέρχεται από το κόμμα αυτό, αλλά αποφάσισε να κατέλθει αυτόνομα και ανεξάρτητος. Παράλληλα, όμως, η άτυπη αυτή στήριξη έγινε για ένα ακόμη, σημαντικό, πολιτικό λόγο. Ήταν αποτέλεσμα της ανάγκης διατήρησης των δυο μεγάλων πόλων, μέσα από υπόγειες συνεννοήσεις. Η συμπεριφορά μερίδας της ηγεσίας του ΔΗΣΥ, δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο της πίκρας, αλλά και μια πολιτική στρατηγική, για να στηριχθεί ο άλλος μεγάλος πόλος, το ΑΚΕΛ. Ο διπολισμός ευνοεί και τα δυο κόμματα και συντηρείται ένα κλίμα, που συσπειρώνει δυνάμεις. Ένα ποσοστό 30% των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ, οι οποίοι ψήφισαν Αβέρωφ Νεοφύτου, στο δεύτερο γύρο στήριξαν Ανδρέα Μαυρογιάννη. Σημαντικό ποσοστό, όχι όμως αρκετό, πλειοψηφικό για να φέρει ανατροπές. Παλιά στελέχη, υπουργοί της απερχόμενης κυβέρνησης στήριξαν ανοικτά τον κ. Μαυρογιάννη. Είναι σαφές πως μια τέτοια εκλογική συμπεριφορά, στέλνει μηνύματα πως δεν υπάρχουν ιδεολογικά ταμπού, ενδεχομένως να έχουν ξεθωριάσει πάλαι ποτέ κόκκινες γραμμές. Η όσμωση μεταξύ των ηγεσιών των δυο κομμάτων ήταν γνωστή. Τώρα υπάρχει και μεταξύ των ψηφοφόρων.
Την ίδια ώρα, η είσοδος του Ανδρέα Μαυρογιάννη στο δεύτερο γύρο των προεδρικών, έδωσε ανάσες στο ΑΚΕΛ και δεν οδήγησε σε αναταράξεις, όπως αυτές που βιώνει ο ΔΗΣΥ. Το ψηλό ποσοστό του δεύτερου γύρου ( 48%) επιβεβαιώνει από την μια ότι ήταν μια επιλογή, η οποία κατάφερε να συγκεντρώσει ποσοστά πολύ ψηλότερα από τα κομματικά( στον πρώτο γύρο 29% συν την ώρα που το ΑΚΕΛ στις βουλευτικές του 2021 εξασφάλισε 22%). Είναι προφανές πως το τελικό αποτέλεσμα είναι πρόσκαιρο γιατί επί της ουσίας, ήταν η τρίτη διαδοχικά εκλογική αναμέτρηση, την οποία δεν κερδίζει το ΑΚΕΛ. Η ήττα δεν αλλάζει είτε είναι οριακή είτε όχι. Η λογική του ΑΚΕΛ για επιλογή «καλών δεξιών» δεν αποδίδει. Όπως δεν αποδίδει το γεγονός ότι δεν καταφέρνει να συνεργασθεί με άλλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης.
Ο νέος πρόεδρος
Ο νέος πρόεδρος θα κριθεί εκ του αποτελέσματος. Από τις πολιτικές του. Θα δώσει δείγματα γραφής στα θέματα της οικονομίας, αλλά και στο μείζον ζήτημα, που είναι το Κυπριακό. Στο εθνικό ζήτημα δεν φαίνεται πως θα ακολουθήσει την πεπατημένη, αλλά θα επιχειρήσει να θέσει σε μια άλλη βάση το Κυπριακό. Θα επιχειρήσει, όπως ο ίδιος ανέφερε, να εμπλέξει στις προσπάθειες λύσης και τα ευρωτουρκικά. Θα εργαλειοποιήσει το πεδίο των σχέσεων Τουρκίας-Ε.Ε. με στόχο να οδηγήσει την κατοχική Τουρκία να αλλάξει στάση. Δύσκολο ομολογουμένων εγχείρημα.
Το πρώτο επίσημο ταξίδι του εκτός Κύπρου, μετά την 1η Μαρτίου, που θα αναλάβει τα καθήκοντά του θα είναι στην Αθήνα. Αυτό είθισται να γίνεται πάντα. Όπως πράττει και ο εκάστοτε Έλληνας πρωθυπουργός, που επισκέπτεται την Κύπρο.
Σημειώνεται συναφώς, ότι προεκλογικά ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης τάχθηκε αναφανδόν υπέρ του Αβέρωφ Νεοφύτου και όπως είναι γνωστό επισκέφθηκε την Κύπρο επί τούτου. Τώρα είναι «καταδικασμένος» να συνεργασθεί με τον νέο πρόεδρο, ο οποίος έθεσε ένα ζήτημα, προεκλογικά και μετεκλογικά: Την ανασύσταση του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος, Ελλάδος και Κύπρου. Πρόκειται για ένα ζήτημα, το οποίο συζητείται διαχρονικά στη Λευκωσία, πλην όμως, φαίνεται πως στην Αθήνα προτιμούν να το προσπερνούν για να μην συζητηθεί και πρωτίστως να μην επανασυσταθεί το Δόγμα.
Εσωκομματικές αναταράξεις στον ΔΗΣΥ και εκλογές για ηγεσία
Το τι έφταιξε, για το γεγονός ότι ο υποψήφιος του ΔΗΣΥ για την προεδρία της Δημοκρατίας έμεινε εκτός δεύτερου γύρου ακόμη δεν συζητήθηκε στο κόμμα της δεξιάς. Τα φορτώνουν προς το παρόν στον Χριστοδουλίδη, στον Αναστασιάδη και όχι στην επιλογή του υποψηφίου, Αβέρωφ Νεοφύτου και στις πολιτικές τους επιλογές. Ένα «φάντασμα» πλανάται πάνω από το κόμμα, αυτό της ήττας, αλλά κανείς δεν το… βλέπει κι αυτό επειδή δεν τολμούν να «αγγίξουν» τα αίτια.
Στο Δημοκρατικό Συναγερμό υπό το βάρος του εκλογικού αποτελέσματος θα διεξαχθούν εσωκομματικές εκλογές, που θα αφορούν την εκλογή προέδρου στις 11 Μαρτίου και σε δεύτερο στάδιο, στις 7 Μαΐου, για την υπόλοιπη ηγεσία. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα έχει απέναντι του αντιπάλους, που ήδη εξάγγειλαν πρόθεση να διεκδικήσουν την προεδρία του κι αυτό δημιουργεί κινητικότητα. Από το αποτέλεσμα των εσωκομματικών εκλογών θα εξαρτηθεί και η πορεία του κόμματος. Έκπαλαι στο ΔΗΣΥ χωρούσαν διάφορες τάσεις: Λαϊκή δεξιά, νεοφιλελεύθερη, αγωνιστές της ΕΟΚΑ, το ισχυρό συνδικάτο, η ΣΕΚ, ένα ισχυρό ρεύμα της διεκδικητικής γραμμής στο Κυπριακό, όπως και πλατφόρμες οπαδών της όποιας λύσης. Σε αυτό το πολιτικό-ιδεολογικό σούπερ μάρκετ, κάποτε δημιουργούνται ρωγμές, όπως το 2004 στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν. Τότε η ηγεσία αποφάσισε υπέρ του σχεδίου Ανάν και πέραν του 70% των ψηφοφόρων τάχθηκε εναντίον. Στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, το 35% των ψηφοφόρων του κόμματος από τον πρώτο γύρο ψήφισαν Χριστοδουλίδη. Στο δεύτερο γύρο το 70% αυτών, που ψήφισαν Αβέρωφ Νεοφύτου «πήγαν» στον Χριστοδουλίδη και το 30% στον Μαυρογιάννη. Εκτιμάται πως σε αναλογία, το ποσοστό που πήγε στον Ανδρέα Μαυρογιάννη κατά κύριο λόγο βρίσκονται στη γραμμή μειοψηφίας του 2004. Υπέρ, δηλαδή, του σχεδίου Ανάν.
