του Γιώργου Κυριακού
«Ο Γερμανός ποιητής Hölderelin λέει: “όπου ο κίνδυνος αυξάνεται, ενισχύεται και αυτό που μας σώζει”. Δεν ξέρω πόσο αξίζει αυτό για τους Αλβανούς, οι οποίοι ιστορικά ζήτησαν τη σωτηρία μεμονωμένα και από ξένους, αλλά το να επιτρέψουμε στον Ράμα να αυξήσει περαιτέρω τον κίνδυνο θα μπορούσε να μας φέρει μια ανεπιθύμητη σωτηρία μέσω της καταστροφής»
Φατός Λιουμπόνια, συγγραφέας και αναλυτής
Με συμμετοχή μόλις 46,3%, δείγμα του συντριπτικού μεταναστευτικού ρεύματος, η εκλογική διαδικασία στην Αλβανία δεν άφησε περιθώρια θετικών εξελίξεων. Πολλά περιστατικά τραυμάτισαν το πεσμένο ηθικό της αλβανικής κοινωνίας – ενδεικτικές γι’ αυτό είναι οι κατηγορίες του ΟΑΣΕ για κατάχρηση δημοσίου χρήματος και εξαγορά ψήφων. Συνέχεια θα έχουν τα θεσμικά-οικονομικά προβλήματα, των οποίων η λύση επαφίεται σε έναν διπολικό προσανατολισμό με κοινό παρονομαστή τη διαφθορά και το έγκλημα: από τη μια η Ε.Ε. με το καρότο και το μαστίγιο και στόχο την ενσωμάτωση της Αλβανίας στην «ευρωπαϊκή οικογένεια», από την άλλη ο εμβολισμός-χρηματοδότηση της Τουρκίας στα πεδία της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής*. Τα προβλήματα παραμένουν ίδια από το 2013, αλλά επιταχύνεται ένα καθοδικό σπιράλ: «Είναι δύσκολο να γεννηθεί ένα νέο, υγιές κίνημα σε μια χώρα που βυθίζεται και με μια νεολαία που είναι όλο και πιο αμόρφωτη και εμπλέκεται στο οργανωμένο έγκλημα», γράφει ο Λιουμπόνια…
Ευνοημένο από την πανδημία και τη σχεδόν μηδενική είσοδο μεταναστών ψηφοφόρων, πρώτο σε ψήφους ήταν το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Ράμα. Ακολουθεί το Δημοκρατικό Κόμμα, το LSI του προέδρου Μέτα (με πολύ μειωμένα ποσοστά), και τέλος το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Ο Ράμα απέκτησε αυτοδυναμία και άρα παραμένει επικεφαλής των συμμαχιών και των συναλλαγών με τους ολιγάρχες. Χαρακτηριστική ήταν η παραίτηση από το βουλευτικό αξίωμα του Τ. Ντόσι, αρχηγού του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, τον οποίο η αμερικανική πρεσβεία είχε ονοματίσει ως διεφθαρμένο –με απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ– προκειμένου να «δώσει» τους 3 βουλευτές του στον Ράμα. Οι αλλαγές της 8ετίας Ράμα (ενίσχυση του τουρκικού παράγοντα, συσπείρωση της ολιγαρχίας γύρω από το πρόσωπό του, έλεγχος των εθνικών καναλιών Top και Klan, αύξηση του συναλλάγματος-ξεπλύματος) έχουν σταθεροποιήσει ένα καθεστώς προσαρμογής. Η δημοκρατία λιγοστεύει και ο αλβανικός δικέφαλος αετός, που κοιτά και την Τουρκία και τις ΗΠΑ, δημιουργεί περαιτέρω αδιέξοδα. Εξάλλου «οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για τη σταθερότητα, όχι για τη δημοκρατία» όπως τονίζει αλλού ο Λιουμπόνια. Για την Τουρκία ούτε λόγος, θα προσθέταμε.
Η ελληνική μειονότητα δεν πήγε να ψηφίσει
Αν και η αποχή σε εθνικό επίπεδο έφτασε το 53,7%, λόγω μετανάστευσης, στις «μειονοτικές ζώνες» εκτινάχθηκε στο 80-90%. Το ιδιαίτερο ερώτημα «γιατί με τον Ράμα;» (που ισχύει και για όλη την Αλβανία) δεν απαντιέται εύκολα. Αφορά στην ανυποληψία που έχουν περιπέσει «πατριωτικές φωνές» του πολιτικού συστήματος και στην επιβίωση-προσαρμογή της εναπομείνασας μειονότητας σε φανερές τομές της 8ετίας, με αποκορύφωμα την επιλογή της μειονοτικής ελίτ να συνεργαστεί με τα 3 αλβανικά κόμματα. Εξάλλου, μεταπολιτευτικά, μόνο στην 8ετία 1997-2005, επί Φ. Νάνο, υπήρξε μια σχετική ηρεμία μετά την τραγική κρίση των πυραμίδων, με τις διαμεσολαβητικές προσπάθειες της Ελλάδας εκ μέρους της Ε.Ε. και με τις άδειες παραμονής για χιλιάδες Αλβανούς μετανάστες που εργάστηκαν στην Ελλάδα της Ολυμπιάδας και των μεγάλων έργων του «συντρόφου» Σημίτη.
Από τους Έλληνες εκλέχθηκαν ο Νίκος Κούρης στην Αυλώνα με το ΣΚ, και στα Τίρανα ο Βαγγέλης Ντούλες με το ΔΚ. Η εκλογή τους έχει ελάχιστες πιθανότητες να δημιουργήσει αντίβαρο στις πιέσεις του πολιτικού συστήματος της Αλβανίας, δεδομένης της απουσίας του ελλαδικού κράτους για τα ζητήματα της μειονότητας, αν και θα ήταν αισιόδοξο γεγονός η συνεργασία τους για τη λύση των προβλημάτων της. Η ελληνική μειονότητα αποτελεί το βαρόμετρο για την πρόοδο της χώρας, και η παρουσία της αποτελεί δείγμα προς μια άλλη κατεύθυνση.
ΥΓ: Μέλη της Οrganizata Politike κατήγγειλαν παραβιάσεις της εκλογικής διαδικασίας, παρουσία της αστυνομίας σε εκλογικά τμήματα κ.ο.κ. Παρόλο που ο ανεξάρτητος αγωνιστής Ελτόν Ντεμπρέσι δεν εξελέγη, το κίνημα των εργατών στα ορυχεία έχει ανοίξει δρόμους.
* «Με τη Δύση ή με την Τουρκία;» (φύλλο 541).
