Της Ματίνας Παπαχριστούδη
Έντονο προβληματισμό –σε ορισμένους και έκπληξη– προκάλεσε η «αυτονόμηση» 80 και πλέον συντακτών της εφημερίδας «Τα Νέα», οι οποίοι με υπογραφές (προ)κάλεσαν την Ένωση Συντακτών, τασσόμενοι κατά του «σωματείου» τους και υπέρ της εθελουσίας εξόδου στο ΔΟΛ. Προς τι όμως η έκπληξη; Η ίδια η πλειοψηφία της ΕΣΗΕΑ αρνήθηκε τις κινητοποιήσεις στο μεγαλύτερο δημοσιογραφικό οργανισμό, υπακούοντας στην επιχειρηματολογία μεγαλοστελεχών-μεγαλοδημοσιογράφων, οι οποίοι έχουν εδώ και πολύ καιρό αναλάβει τα ηνία των επιχειρήσεων των ιδιοκτητών.
Το ίδιο ζήτησαν με το κείμενό τους και οι «80». Καμία κινητοποίηση. Μήπως το ίδιο δεν είχαν ζητήσει και οι συντάκτες της «Ελευθεροτυπίας», μερικούς μήνες πριν; Να μη μιλήσει η ΕΣΗΕΑ στη γενική συνέλευση τους. Η διαφορά είναι ότι εκείνοι το έκαναν προφορικά και όχι γραπτά. Κάπως έτσι συμπληρώνεται η εικόνας της πλήρους απαξίωσης του οργάνου της Ένωσης Συντακτών.
Η άλλη όψη του νομίσματος στην εποχή της γενικής και γενικευμένης κρίσης και κατάπτωσης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος και του Τύπου στη λειτουργία και στο ρόλο του είναι η απαξίωση της Ένωσης Ιδιοκτητών. Μόλις πριν λίγες μέρες, οι τέσσερις «νέοι» των παραδοσιακών εκδοτικών συγκροτημάτων –«Ελευθεροτυπίας», «Έθνους», «Καθημερινής» και «Νέων»– συναντήθηκαν έχοντας μπροστά τους ανοικτή την ατζέντα: από τη δημιουργία μιας νέας Ένωσης Ιδιοκτητών, την κατάργηση του αγγελιόσημου, τη συρρίκνωση του συντακτικού προσωπικού έως και την πιθανή συγχώνευση των δυο πρακτορείων διανομής. Τα δυο γεγονότα, όσο κι αν δεν μπορεί να αποδειχθεί, συνδέονται άμεσα. Ο Τύπος βρίσκεται σε μεταίχμιο σαρωτικών αλλαγών.Όσο αλήθεια είναι η θέση ότι ο γραπτός Τύπος δεν θα πεθάνει μετά την κυριάρχηση των νέων Μέσων, άλλο τόσο είναι βέβαιο ότι μετεξελίσσεται, και σε αυτή τη διαδικασία οι συγκρούσεις θα είναι βίαιες. Οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι απώλεσαν και εκχώρησαν, όλα τα προηγούμενα χρόνια, τη σημαντικότερη λειτουργία του ρόλου τους: να ελέγχουν την εξουσία.
Με όχημα την ίδια την επαγγελματική Ένωση Συντακτών, εισχώρησαν στην εξουσία, έγιναν σε ορισμένες περιπτώσεις ένας από τους σημαντικούς βραχίονες της οικονομικής και πολιτικής ισχύος ενάντια στους πολίτες και στα δικαιώματά τους.
Το ερώτημα πλέον είναι αν οι δημοσιογράφοι, που δέχονται –όπως και όλοι οι υπόλοιποι πολίτες αυτής της χώρας– πρωτοφανή επίθεση στα δικαιώματά τους, οφείλουν να προστατεύσουν την επαγγελματική ένωσή τους. Γιατί, το επόμενο διάστημα, και με τις αποφάσεις που θα λάβουν –έστω και μέσα από διαφωνίες ή συγκρούσεις– οι εκδότες και ιδιοκτήτες, θα επιβληθεί μια νέα πραγματικότητα.
Δεν θα υπογράφονται συλλογικές συμβάσεις εργασίας, θα μειώνεται σταδιακά ο αριθμός των μισθωτών δημοσιογράφων, ενώ η πλειονότητα των απασχολήσιμων σε ΜΜΕ με νέου τύπου εργασιακές σχέσεις θα έχει το ρόλο ενός απλού «αχθοφόρου»-διακινητή της πληροφορίας προς τα ενιαία news room, από τα οποία θα διαμορφώνεται η «είδηση» και η «ενημέρωση» από την κάστα των ολίγων και εκλεκτών συντακτών ή στελεχών, που θα βάζουν την υπογραφή, το πρόσωπο ή τη φωνή τους.
…και νέα κρατική τηλεόραση
Ανέλαβε και επίσημα η νέα διοίκηση της κρατικής τηλεόρασης, την περασμένη Πέμπτη. Ο αρμόδιος υπουργός Πολιτισμού έδωσε τις κατευθύνσεις για το επόμενο διάστημα. Θα πρέπει να του παραδοθεί μελέτη και σχέδιο για την αξιολόγηση του προσωπικού. Αν ισχύει η πληροφορία, που εντέχνως διαρρέεται, ότι τα κρατικά κανάλια θα πρέπει να απαλλαχθούν από 1.000 τουλάχιστον εργαζόμενους, γίνεται κατανοητό πως το επόμενο διάστημα στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις και ανακατατάξεις.Με την παράλληλη πίεση των ιδιωτικών καναλιών για έξοδο της ΕΡΤ από τη διαφημιστική αγορά, αναμένεται η μετεξέλιξη της κρατικής τηλεόρασης σε έναν άλλον οργανισμό. Από τον έως τώρα προγραμματισμό, το μόνο που δεν διαφαίνεται είναι η ύπαρξη ή η απαίτηση για μια ανεξάρτητη δημόσια ραδιοτηλεόραση ως εναλλακτική πηγή ενημέρωσης και τηλεοπτικής δημιουργίας.
