Σε μια περίοδο μεγάλης κοινωνικής δυσφορίας και αναταραχής (αγροτικά, Τέμπη, ακρίβεια, ΟΠΕΚΕΠΕ κ.λπ.) δίνεται από όλα τα ΜΜΕ και το πολιτικό σύστημα μικρή δημοσιότητα σε μια καίρια διαδικασία που είναι σε πλήρη εξέλιξη, και αφορά μεγάλες διευθετήσεις και αναδασμούς στην περιοχή μας. Οι σχετικές διεργασίες μπορούν να χαρακτηριστούν ως «νέα αμερικανική απόβαση» στην Ελλάδα.
Η Ελλάδα μετατρέπεται με πολύ γοργούς ρυθμούς σε Πόρτο Γκρέκο, σε κόμβο ενέργειας και στρατιωτικής συνεργασίας (τη λένε «αμυντική»), συμπληρωματικό προς τις ΗΠΑ και τις στρατηγικές τους επιδιώξεις. Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που η επιλογή του πολέμου, σπονδυλωτού, με διαφορετικά επίκεντρα και εστίες, με διαδικασίες «ειρήνευσης» στιλ Γάζας ή με το άνοιγμα νέων μετώπων (π.χ. Βενεζουέλα), αποτελεί σταθερή επιλογή και διέξοδο ειδικά της Δύσης. Η ίδια η Ε.Ε. συνεχίζει τις επιλογές πολέμου με νέα δόγματα και ειδικά προγράμματα στρατιωτικοποίησης και πολεμικής οικονομίας.
Η ελλιπής συζήτηση για τη νέα φάση που ξανοίγεται, η ελάχιστη επικέντρωση στο τι επιδιώκει η πολιτική Τραμπ στην περιοχή και στη χώρα μας –ενώ αυτά θα επηρεάσουν όλες τις εξελίξεις– αποδεικνύει πως η ενημέρωση και οι πανηγυρισμοί για «αναβάθμιση» της Ελλάδας είναι μια εκτεταμένη συγκάλυψη των ιδιαίτερα επικίνδυνων εξελίξεων. Η αποικιοποίηση της χώρας προχωρά ταχύτατα και νέα δεσμά την τυλίγουν, μαζί με όσα έχουν επισωρευτεί την τελευταία 15ετία με τα μνημόνια (που ισχύουν και δεν έχουν καταργηθεί).
Στο παρόν σημείωμα θα εξετάσουμε τα ζητήματα της νέας αμερικανικής απόβασης και ένα ιδιαίτερο σημείο της, την είσοδο στη δεύτερη φάση της, όπως αυτή περιγράφτηκε από τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα σε συνέντευξή του στην Καθημερινή της περασμένης Κυριακής.
Κίμπερλι Γκίλφοϊλ: νέα Ύπατη Αρμοστής των ΗΠΑ, πρώτη φάση της «νέας αμερικανικής απόβασης»
Μετά από πολύμηνη αναμονή η κα Κίμπερλι έφθασε στην Αθήνα τον Νοέμβριο και έπιασε αμέσως δουλειά, πέρα από τις κοσμικές εμφανίσεις και τα διάφορα… σελέμπριτι ιβέντς που συνοδεύουν την «πολιτική» επί των ημερών μας. Ξεκαθάρισε αμέσως πως βρίσκεται εδώ για να προωθήσει την πολιτική Τραμπ και τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, διανθίζοντας τους στόχους αυτούς με λόγια περί ελληνοαμερικανικής φιλίας και άλλα τέτοια. Ξεκαθάρισε πως η αμυντική, επιχειρηματική και ενεργειακή «συνεργασία» περνά μέσα από τον εξοστρακισμό της κινεζικής Cosco από τον Πειραιά και την πλήρη διακοπή των όποιων οικονομικών σχέσεων Ελλάδας-Ρωσίας. Καθαρό πρόγραμμα και με φόρα.
Έτσι μέσα σε λίγες εβδομάδες έγιναν συμφωνίες και αποφασίστηκαν σχέδια για την υλοποίηση όλων αυτών των στόχων. Με συμμετοχή 4 υπουργών των ΗΠΑ έγινε συμφωνία για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων βορειοδυτικά της Κέρκυρας στο οικόπεδο 2. Αποφασίστηκε να δημιουργηθεί λιμάνι στην Ελευσίνα ώστε να παρακαμφθεί ο Πειραιάς. Στο Θριάσιο θα εγκατασταθεί μια τεράστια επιχείρηση αμερικάνικων logistics με σύνδεση προς το λιμάνι Ελευσίνας και το αεροδρόμιο Σπάτων. Ερευνώνται χώροι για νέες εγκαταστάσεις για το αμερικανικό LNG στην περιοχή του Βόλου, ενώ ήδη διευρύνονται οι αμερικάνικες εγκαταστάσεις datacenter για επιχειρήσεις πληροφορικής και Τεχνητής Νοημοσύνης. Παράλληλα η κυρία Ύπατη Αρμοστής επέβλεψε τις συναντήσεις κατά την επίσκεψη του Ζελένσκι στην Αθήνα, και ήδη έχει αναγγείλει περιοδείες σε όλους τους τόπους της χώρας που υπάρχουν αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις. Ήδη η κα Μπακογιάννη προσκάλεσε την κα Κίμπερλι στα Χανιά ώστε να επισκεφθεί τη βάση της Σούδας, που επεκτείνεται κι άλλο.
Η ελληνική Βουλή υποδέχθηκε προχθές την κα Κίμπερλι, και ο πρόεδρος της Βουλής της πρόσφερε ένα τριαντάφυλλο, ενώ το ρεπορτάζ μας πληροφορεί πως ανταλλάχθηκαν δώρα στη μεταξύ τους συνάντηση. Την ίδια περίοδο, Δένδιας, Πιερρακάκης και Παπασταύρου, αντίστοιχα υπουργοί Άμυνας, Οικονομίας και Ενέργειας, ταξίδευσαν στις ΗΠΑ. Εκεί είχαν επαφές και συνομιλίες που αφορούσαν τομείς που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές τους, ώστε να εξυπηρετηθεί με τον καλύτερο τρόπο η «νέα αμερικανική απόβαση» στην Ελλάδα, και ίσως για να αποκτήσουν επαφές για τις πολιτικές εξελίξεις που ήδη έχουν σχεδόν προαναγγελθεί.
Άλλοι πανηγυρίζουν για τους «φίλους Αμερικανούς» που μας κάνουν και εμάς ισχυρούς… κι άλλοι (οι «αντιπολιτευόμενοι») δεν λένε κουβέντα για τις εξελίξεις αυτές, δείχνοντας ότι θα σεβαστούν πλήρως το νέο πλαίσιο
Το μήνυμα της πρώτης φάσης και τα ιδρύματα
Όλα αυτά –που δεν καθόλου λίγα– μέσα σε ένα μήνα περίπου προδιαγράφουν την πρώτη φάση. Συνοπτικά μας λένε: Είμαστε τα νέα αφεντικά. Ξεχάστε τις αηδίες περί «Μπαϊντενόπουλος» που λέγατε, αυτά πέρασαν, τώρα είναι η εποχή Τραμπ. Σπεύστε όλοι να υποβάλλεται τα σέβη σας και την υπακοή σας σε όσα λέει η Πρεσβεία μας. Τέλος, αυτό είναι. Πανηγυρίστε σε αυτό το πλαίσιο. Όποιος το αμφισβητήσει, δεν θα έχει καμία τύχη.
Δεν περιμένουν οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι (κατά το «είναι φίλοι μας οι Γερμανοί» μιας άλλης εποχής) να γίνουν όλα από το πολιτικό προσωπικό. Έχουν βάλει σε κίνηση και όλον τον «ελληνοαμερικάνικο» παράγοντα. Τι «Greeks for Trump» με επικεφαλής τον κ. Χρήστο Μαραφάτσο, σχεδόν ειδικό σύμβουλο της κας Κίμπερλι, και τι «American Hellenic Institute» (ΑΗΙ), που μάλιστα έκανε πρόσφατα στην Αθήνα εκδήλωση παρουσία της κας Κίμπερλι. Το ΑΗΙ λειτουργεί ως «think-tank», σαν ομάδα πίεσης και λόμπι επιρροής στην αμερικανική νομοθετική και κυβερνητική διαδικασία, ειδικά για θέματα εξωτερικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο. Επί της ουσίας η αποστολή του είναι να προωθεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ όσον αφορά την εξωτερική πολιτική στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης & Ανατολικής Μεσογείου, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε κράτη όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει και τα «δικαιώματα» της ελληνοαμερικανικής κοινότητας στις ΗΠΑ.
Δύο πρόσφατα παραδείγματα: σε πρόσφατη επιστολή προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ, το AHI ζητά από την Ουάσιγκτον να στηρίξει την Κύπρο για να αναγνωριστεί ως βασικός εταίρος του NATO. Επίσης προωθεί τη σχηματοποίηση περιφερειακών συνεργασιών ασφαλείας – για παράδειγμα τη μορφή «3+1» (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ +ΗΠΑ), ως στρατηγικό μέσο περιφερειακής σταθερότητας και αντιστάθμισης γεωπολιτικών προκλήσεων.
Δεύτερη φάση: Η νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων υπό τις ΗΠΑ
Η συνέντευξη του Τομ Μπάρακ, πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα (Καθημερινή, 30/11/2025) πέρασε σχεδόν απαρατήρητη, ενώ η σημασία της είναι μεγάλη, αφού προδιαγράφει τη δεύτερη φάση της αμερικανικής απόβασης στην περιοχή. Πριν μιλήσουμε για όσα είπε ο Τομ Μπάρακ, να τονίσουμε ότι τόσο αυτός όσο και η κα Κίμπερλι δεν προέρχονται από το διπλωματικό σώμα των ΗΠΑ: είναι άνθρωποι του στενού κύκλου του Τραμπ που αναλαμβάνουν ρόλους σε επίμαχες περιοχές.
Ούτε συζήτηση για το ποιος καταλαμβάνει την πιο επίμαχη θέση: αναμφισβήτητα ο κ. Τομ Μπάρακ, αφού η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τουρκία έχει κομβική σημασία για τις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, αλλά και επειδή έχει αρμοδιότητες και για όλες τις περιοχές στις οποίες αναμιγνύεται ήδη η Τουρκία – με προεξάρχον παράδειγμα τη Συρία. Στην Ελλάδα ήταν υπεραρκετή η κα Κίμπερλι, δεδομένου ότι τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και η οικονομική ελίτ της χώρας είναι από πολύ έως πάρα πολύ υποτακτικοί και πρόθυμοι σε ό,τι διατάξει το νέο αφεντικό των ΗΠΑ.
Τι είπε λοιπόν ο κ. Τομ Μπάρακ; Περιέγραψε με λίγα λόγια τη δεύτερη φάση, που περιλαμβάνει νέες σχέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία (υπό την εποπτεία των ΗΠΑ). Οι νέες σχέσεις σημαίνουν τη μετατροπή του Αιγαίου (αλλά και όλης της Ν.Α. Μεσογείου) σε διάδρομο και περιοχή κυριαρχίας των ΗΠΑ, οι οποίες με διάφορα ανταλλάγματα και διευθετήσεις προς τα συμβαλλόμενα μέρη θα μπορούν να προωθούν τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα σε αυτό το καυτό γεωπολιτικά επίκεντρο.
Ο Τομ Μπάρακ και ο Τραμπ, δηλαδή οι ΗΠΑ, βλέπουν το Αιγαίο σαν διάδρομο. Οι δύο πλευρές του διαδρόμου είναι από τη μία μεριά η Ελλάδα (ασχέτως κυβερνήσεων και εσωτερικού καθεστώτος) και από την άλλη η Τουρκία. Οι δύο χώρες συναποτελούν την πύλη για να κυκλοφορούν εμπορεύματα και ενέργεια από Μεσόγειο προς Βορρά και από Κασπία θάλασσα προς Μεσόγειο. Οι ΗΠΑ θα εγγυώνται με τη στρατιωτική και οικονομική τους παρουσία (σαν κονίαμα που συνδέει δύο τούβλα, είπε ο κ. Μπάρακ!) τη σταθερότητα στην περιοχή – με το αζημίωτο βέβαια. Μια νέα αυτοκρατορική (ΗΠΑ) νοοτροπία θα πλασάρεται σαν μια νέα «ευμάρεια» στην περιοχή, που θα ξεπερνά τους αναχρονισμούς των εθνών- κρατών όπως αυτά δημιουργήθηκαν το 1919 και διέσπασαν τους δρόμους επικοινωνίας ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή.
Διατεταγμένη «φιλία» και συμφωνίες α λα Τραμπ
Με απλά λόγια, η δεύτερη φάση της νέας αμερικάνικης απόβασης είναι μια νέα εκδοχή ελληνοτουρκικής φιλίας υπό την εποπτεία των ΗΠΑ, «φιλίας» που θα συμπεριλαμβάνει και την «επίλυση» του Κυπριακού (τώρα η Κύπρος θεωρείται περίπου ως «απόστημα» σε μια υγιή περιοχή ελληνοτουρκικής φιλίας και συνεργασίας!). Πολιτικά αυτά σημαίνουν ότι στη δεύτερη φάση, αφού ξεκαθαρίστηκε πλήρως ο ρόλος της Ελλάδας, θα πρέπει να πέσουν υπογραφές σε συμφωνίες «ειρήνευσης» α λα Τραμπ, που θα παρουσιαστούν ως «νέα εποχή» και τεράστιας έμπνευσης.
Αυτές οι συμφωνίες θα σημάνουν τον περιορισμό σε μεγάλο βαθμό των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και της κυριαρχίας των δύο ελληνικών κρατικών οντοτήτων (Ελλάδας και Κύπρου) προς όφελος της Τουρκίας –που πρέπει να δελεαστεί με δώρα για να πάψει να αλληθωρίζει προς Ανατολάς– και κυρίως προς όφελος των στρατηγικών σχεδιασμών των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή. Γι’ αυτό ο Τομ Μπάρακ κάνει λόγο για «νέα τάξη πραγμάτων» στην Ανατολική Μεσόγειο συνολικά.
Η πατρότητα του συνθήματος «νέα τάξη πραγμάτων» ανήκει στον Χίτλερ και το υιοθέτησε ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος κατά τον πρώτο πόλεμο στο Ιράκ, κάνοντας επίσης λόγο για νέο αμερικανικό αιώνα. Η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας έγινε κάτω από αυτό το σύνθημα, και στο όνομα της καταπολέμησης των «αναχρονισμών» παλιότερων παγκόσμιων συσχετισμών. Τώρα το σύνθημα επανέρχεται για τις τρέχουσες ανάγκες της Τραμπικής Αμερικής.
Μήπως υπερβάλλουμε; Ας του δώσουμε τον λόγο για να ξέρει ο αναγνώστης πώς σκέφτονται «οι φίλοι μας οι Αμερικανοί».
Τι είπε ο Τομ Μπάρακ στην Καθημερινή
Ερώτηση (του δημοσιογράφου Μανώλη Κωστίδη): Γνωρίζετε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πώς θεωρείτε ότι πρέπει να χαραχθεί ένας οδικός χάρτης ώστε να βελτιωθούν, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο;
Μπάρακ: Νομίζω ότι αυτό ξεκινάει τώρα. Αυτό που βλέπουμε στον κόσμο είναι μια νέα δυναμική, μια προσπάθεια να αφήσουμε τις πικρίες του παρελθόντος στο περιθώριο και να δημιουργήσουμε ένα νέο πλαίσιο. Κι αυτό πρέπει να αρχίσει από την Ελλάδα και την Τουρκία. Δεν έχει νόημα δύο μεγάλες χώρες, δεμένες η μία με την άλλη, να κρατούν ακόμη έριδες για γεγονότα που έγιναν εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια πριν.
Έχουμε μια σπουδαία νέα πρέσβειρα της Αμερικής στην Ελλάδα – είναι πολύ καλή φίλη μου. Το συζητήσαμε και με τον πρόεδρο Τραμπ· αναρωτηθήκαμε αν μπορούμε να λειτουργήσουμε ως «κονίαμα», σαν αυτό που ενώνει δύο τούβλα, για να έρθουν πιο κοντά με έναν νέο τρόπο, βήμα-βήμα. Ήρθε η ώρα. Πρέπει να γίνει. Μια νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων, ένας νέος τρόπος συνεργασίας είναι αναγκαίος. Και ελπίζουμε η Αμερική να μπορέσει να αποτελέσει γέφυρα. Αυτός είναι ο στόχος μας.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι η δημιουργία ενός φόρουμ ανάμεσα στις δύο χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν καλό οδικό χάρτη;
Μπάρακ: Απολύτως. 100%. Πρέπει. Όλα ξεκινούν από την επικοινωνία – και η επικοινωνία τροφοδοτείται περισσότερο από την ευημερία παρά από τον φόβο. Αν οι δύο χώρες έρθουν κοντά, σκεφτείτε τι θα μπορούσε να δημιουργηθεί: για τις δύο χώρες, για όλους τους ανθρώπους τους, για όλες τις ελπίδες και τα όνειρά τους. Ένα νέο πλέγμα συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο – ενότητας, ευημερίας, καλύτερης ζωής για τα παιδιά. Πρέπει να γίνει αυτό.
Ερώτηση: Είπατε για μια «φόρμουλα» από την Κασπία μέχρι τη Μεσόγειο – μια λύση που αναφέρατε σε συνέντευξή σας. Τι εννοείτε;
Μπάρακ: Κοιτάζω τα μαθήματα της Ιστορίας – τι μάθαμε από το παρελθόν. Το ίδιο κάνει και ο προϊστάμενός μου. Ο λόγος που ο πρόεδρος Τραμπ μπορεί να έχει αυτή τη συνολική παγκόσμια θεώρηση είναι γιατί μελετάει την Ιστορία. Ο Δρόμος των Μπαχαρικών, ο Δρόμος του Μεταξιού συνέδεαν την Ανατολή με τη Δύση μέσα από τρεις ή τέσσερις διαφορετικές διαδρομές. Και πάνω σε αυτούς τους δρόμους ευημερίας αναπτύχθηκε μια ώσμωση πολιτισμών. Αυτό μπορεί να συμβεί ξανά, αλλά έχει αναχαιτιστεί από τη δημιουργία εθνών-κρατών μετά το 1919. Η ιδέα ότι κάθε χώρα, κάθε κράτος κυβερνάται με διαφορετικό τρόπο δεν έχει λειτουργήσει τόσο καλά… Για να δημιουργήσουμε ένα νέο μοντέλο ευημερίας, σκεφτείτε το: έχουμε την Κασπία Θάλασσα με τεράστια αποθέματα ορυκτών καυσίμων, αποκλεισμένα από τη Μεσόγειο, όπου η Ελλάδα και η Τουρκία είναι η πύλη. Πώς γίνεται να είναι ανοιχτή αυτή η πύλη; Αν απαλλαγείς από τις πολιτικές επιπλοκές. Και από τις πολιτικές επιπλοκές απαλλάσσεσαι όταν υπάρχει ευημερία. Αυτή είναι η ελπίδα μας.
Ερώτηση: Είναι η Κύπρος σημαντική για την περιοχή; Για την επίλυση αυτών των προβλημάτων;
Μπάρακ: Φυσικά. Δεν μπορείς να έχεις ένα απόστημα στο κέντρο ενός κατά τα άλλα υγιούς σώματος. Κάθε μέρος αυτού του σώματος πρέπει να θεραπευτεί. Και η Κύπρος είναι κρίσιμο μέρος του. Η ελπίδα μας είναι ότι θα συμπεριληφθεί στη λύση.
Η εκκωφαντική απουσία του θέματος
Κανένας από τον πολιτικό φάσμα δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται στα σοβαρά για το ζήτημα της «νέας αμερικανικής απόβασης» και της νέας περιφερειακής τάξης πραγμάτων που σχεδιάζουν. Ολόκληρο το πολιτικό σύστημα έχει αποδεχτεί αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζει εντός αυτού του πλαισίου χωρίς να το αμφισβητεί. Άλλοι πανηγυρίζουν για τους «φίλους Αμερικανούς» που μας κάνουν και εμάς ισχυρούς… κι άλλοι (οι «αντιπολιτευόμενοι») ποιούν την νήσσα και δεν λένε κουβέντα για τις εξελίξεις αυτές, δείχνοντας ότι θα σεβαστούν πλήρως το νέο πλαίσιο. Κι αυτά φανερά, διότι από πίσω από τις κουρτίνες όλοι σπεύδουν να αποκτήσουν επαφές και να φανούν χρήσιμοι στον Τραμπ και την κα Κίμπερλι. Είπαμε, Πόρτο Γκρέκο η Ελλάδα με «διευκολύνσεις», με «κορίτσια ο Στόλος», με «Σούδα», με Κίμπερλι και τουαλέτες, με μπουζούκια και τουρισμό πολυτελείας, με γλείψιμο και έρποντας όλοι σχεδόν για μια θέση στην αποικία… Κι άλλοι (με τις ευλογίες της Πρεσβείας) ξεκινούν για την «Ιθάκη» έχοντας καταπιεί τη γλώσσα τους για θέματα Ανεξαρτησίας και πραγματικής Δημοκρατίας και Λαϊκής Κυριαρχίας. Κυνισμός και νεοραγιαδισμός προς όλα τα αφεντικά: Μεγάλα, Περιφερειακά, Ολιγαρχικά…
Η αποδοχή αυτού του πλαισίου συνιστά μια τεράστια Εθνική Ντροπή. Κανονικά θα έπρεπε όλοι αυτοί να δεθούν στον πάσσαλο της ατίμωσης!
