Επείγει μια κουλτούρα κατανόησης και συμβολής για να διακοπούν οι ανά τετραετία επαναλαμβανόμενες διαψεύσεις
του Γιάννη Τσούτσια*
Διανύουμε μια περίοδο διαλυτική για τις κοινωνίες και τον τρόπο που αυτές αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους, τις συνήθειές τους, τον δημόσιο χώρο, τον προορισμό τους. Βρισκόμαστε στην εποχή του «προοδευτικού» ατόμου, του απαλλαγμένου από παραδόσεις, προσκολλήσεις, συλλογική ταυτότητα, μετακινούμενου και προσαρμόσιμου, που απολαμβάνει δικαιωμάτων, όχι όμως κάποιας κανονιστικής αρχής ή άλλων επιλογών για να ορίσει τα του βίου του. Όλα τα αναλαμβάνει η «Αγορά». Από την κοινωνικοποίηση των παιδιών, τον πολιτισμό, μέχρι την ανακύκλωση. Και ο δήμος μεταλλάσσεται από επίκεντρο του τόπου, σε δομή «εξυπηρετούμενων» ιδιωτών, κάτι σαν κέντρο υποδοχής, αντί του οικείου χώρου όπου ο πολίτης μετέχει, κοινωνικοποιείται και διαμορφώνεται.
Αλλά οι διοικήσεις αυτό δεν το «βλέπουν». Δεν «βλέπουν» ότι οι παρεμβάσεις τους δεν αντανακλούν προτεραιότητες των δημοτών ή της συγκυρίας, αλλά του πολιτικο-οικονομικού κυκλώματος που διαχειρίζεται τις χρηματικές ροές. Δεν «βλέπουν» ότι καταλήγουν εφαρμοστές προδιαγραφών και πρακτικών για το κάθε τι, από το πώς θα μειωθούν τα απορρίμματα, μέχρι πώς θα μετράμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Γι’ αυτό και οι αιρετοί ολοένα μοιάζουν μεταξύ τους, «απ’ όπου κι αν προέρχονται». Γιατί εντάσσονται στην ίδια κοινωνική κατηγορία που διαχειρίζεται εκ των άνω την κρίση μας, παρακολουθώντας επιμορφωτικά σεμινάρια για νέες τεχνολογίες.
Δεν «βλέπουν» ότι ο δημότης αποσύρεται, χάνεται, ιδιωτεύει, απογοητεύεται, αδιαφορεί, ότι δεν είναι πια δημότης, αλλά καταναλωτής υπηρεσιών, σε αδιέξοδο, ιδιότροπος και απαιτητικός. Κι ότι αναλόγως «χάνεται» και ο δημοτικός υπάλληλος. Ακόμη και ο γραφικός δήμαρχος του ’60 αυτό κάπως το αντιμετώπιζε. Του μιλούσες στον ενικό, ήταν παρών όταν έπεφτε η άσφαλτος και είχε πρόσωπο. Και τα κλειδιά ήταν στην πόρτα.
Δεν «βλέπουν» ότι αυτή η πορεία οδηγεί την αυτοδιοίκηση σε αυτοαναίρεση και μαρασμό. Κι αν το βλέπουν, δεν ξέρουν τι να κάνουν. Γιατί η αναστροφή της κατάστασης είναι δύσκολη, επίπονη, απαιτεί ισορροπίες, συμβιβασμούς, κλεφτοπόλεμο με την κεντρική εξουσία αλλά και συγκρούσεις, δεν γίνεται αλλιώς!
* * *
Ας το ξαναπούμε λοιπόν: Αυτοδιοίκηση δεν είναι τα έργα, οι «καινοτομίες», η κυκλοφοριακή μελέτη και οι διαδικτυακές πλατφόρμες, αλλά η λειτουργία της πόλης ως συναινετικής και –όσο είναι δυνατό– (διαρκώς διεκδικούμενο) αυτορρυθμιζόμενης κοινότητας, που παρεμποδίζει την επιταχυνόμενη ρευστοποίηση του κοινωνικού και συγκρατεί την ουσία της έννοιας «πολίτης». Ότι προέχει η ενίσχυση της δικτύωσης, του πολιτισμού, η πηγαία αλληλεγγύη, ώστε ο κάτοικος να εντάσσεται σε κοινότητα, όχι σε χυλό ιδιωτών ή σε ΜΚΟ.
Όλα αυτά δεν απασχολούν όσους εστιάζουν στην επανεκλογή τους. Όσους απο-γειώνονται από τον τόπο και τη θέση τους, για να αναλάβουν άλλες «υποχρεώσεις», την επικοινωνία, όχι με την κοινωνία, αλλά με την κεντρική διοίκηση. Όσους προσαρμόζουν τους σχεδιασμούς τους στα όρια του δικού τους εκλογικού χρόνου ή ανταγωνίζονται για τα «έργα» που προωθεί το παρασιτικό κύκλωμα και αρκούνται σε selfies από την πυρασφάλεια για να εμφανίσουν ένα φιλικό πρόσωπο. Όσους δεν αντιλαμβάνονται ότι ο δήμος μετατρέπεται σε παράρτημα που διαμεσολαβεί τη φτώχεια, τους διακανονισμούς, τα μειωμένα έσοδα, τις καταστροφές, απονεκρώνοντας κάθε τοπική πρωτοβουλία.
Κάπως έτσι εξακολουθούν να εκκρεμούν και όλα τα μεγάλα θέματα των Βριλησσίων. Όσα απαιτούν σχεδιασμό, δέσμευση, συνέπεια, αποφάσεις, υπερβάσεις. Κάπως έτσι ο «πράσινος» δήμος επί Ιωαννίδη γίνεται πράσινος και επί Μανιατογιάννη, (με τον αντιδήμαρχο οικονομικών να βραβεύει τη διοίκησή του), επειδή η ανακύκλωση, από μέριμνα του συνειδητοποιημένου πολίτη μετατρέπεται σε αντανακλαστικό μηχανισμό επιβράβευσης (σύντομα και ποινής), υπέρ του αναπτυσσόμενου «πράσινου» οικονομικού κυκλώματος.
Κάπως έτσι φέρνουμε στο επίκεντρο την επίλυση του «κυκλοφοριακού», με όρους 2010, θέτοντας ως «όραμα» για την πόλη την ισοκατανομή των κυκλοφοριακών φορτίων!
Κάπως έτσι στο δημοτικό συμβούλιο εξακολουθούν να μην διατίθενται ούτε τα πρακτικά των συνεδριάσεων και αντί της εξαγγελίας περί «ώρας του δημότη», στερεύει και η «ώρα του δημοτικού συμβούλου», οι εκπρόσωποι φυλλοροούν, μέχρι οι συνδυασμοί να ξαναζωντανέψουν πριν τις επόμενες εκλογές, και όποιος βγήκε, βγήκε.
* * *
Και τότε τι κάνουμε;
Ζούμε σε συνθήκες κατεδαφιστικές. Καμία πολιτική δεν ανθίζει σε περιβάλλον κοινωνικής ερήμωσης. Δεν έχουν νόημα τα λόγια, αν κανείς δεν μπορεί να σ’ ακούσει. Για αυτό ο αγώνας –κατά προτεραιότητα– είναι σήμερα ενάντια στην κενότητα, την κοινωνική ξηρασία, την αδιαφορία. Όλα τα άλλα, έπονται.
Στην πολιτική είσαι οι προτεραιότητές σου. Αν μας απασχολεί η εναλλακτική έναντι του μονόδρομου και του μηδενισμού, τότε πρέπει να βρούμε τρόπους κοινωνικοποίησης και συμμετοχής πέρα από τους αυτοματισμούς της αγοράς και τις επιλογές του πολιτικού συστήματος. Να επιδιώξουμε έναν «τοπικό» κόσμο δραστηριοτήτων και θεσμίσεων, τον πραγματικό κόσμο, όσο αυτό είναι δυνατόν. Η ενασχόληση με τα δημοτικά μπορεί να προσφέρει κάτι από το χαμένο νόημα του «άλλου», να επανεκκινήσει τον κύκλο του μετέχω – προσφέρω – δημιουργώ – καταλαβαίνω – αλλάζω τον κόσμο – αγωνίζομαι – δεν αποσύρομαι, δεν ιδιωτεύω.
Έχουμε να μετατρέψουμε σε αναζωογονητική πολιτική όσα ρυθμίζουν την καθημερινότητά μας. Και όσα κρύβονται πίσω από αυτήν. Με πρωτοβουλίες συγκλίνουσες, από πολλές μεριές, από διαφορετικές κατευθύνσεις, από τοπικούς φορείς και συλλογικότητες κάθε μορφής, γειωμένες με το τοπικό, οριοθετημένες από τους κάθε λογής αξιωματούχους, δοτικές και ανθεκτικές στην ιδιοτέλεια και τις ιδεολογικές αναταράξεις.
Επείγει μια κουλτούρα κατανόησης και συμβολής, όχι αυτοεπένδυσης. Αυτό είναι το κλειδί. Για να διακοπούν οι ανά τετραετία επαναλαμβανόμενες διαψεύσεις.
* Ο Γιάννης Τσούτσιας είναι δημοτικός σύμβουλος με την Κίνηση Δημοτών Βριλησσίων «Δράση για μια Άλλη Πόλη», www.drasivrilissia.gr
