Του Γιώργου Τοζίδη. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα
1 Η φορολογική πολιτική συνδέεται άμεσα με τους οικονομικούς στόχους. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για ένα δίκαιο και αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα πρέπει να ενταχθεί στο συνολικό σχέδιο για την αποκατάσταση των στοιχειωδών λειτουργιών του κράτους πρόνοιας (στους τομείς της Υγείας, τηςΠαιδείας και της κοινωνικής πρόνοιας) που στηρίζουν τις πολυπληθείς ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και να συνδεθεί με τη χρηματοδότηση του προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα εμπεδωθεί το αίσθημα φορολογικής δικαιοσύνης στους / στις φορολογούμενους/ες.
2 Η φορολογική πολιτική πρέπει να έχει μετρήσιμους στόχους και αποτελέσματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει, ως αξιωματική αντιπολίτευση, και το απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και τη δυνατότητα συλλογής στοιχείων ώστε να υπολογίζει πόσο θα μειωθούν τα έσοδα από τη μείωση, π.χ., του ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης αλλά και σε τι ποσοστό θα υπάρξει αναπλήρωση αυτών των εσόδων από την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα προ μνημονίου επίπεδα (με δεδομένο ότι, σύμφωνα με τη δομή της καταναλωτικής δαπάνης των φτωχών νοικοκυριών, σημαντικό ποσοστό αφορά στη στέγαση, στη διατροφή, στην υγεία, στην εκπαίδευση και τις μεταφορές). Αυτή η μέτρηση θα ενισχύσει τόσο την αξιοπιστία των προτάσεων όσο και το αίσθημα φορολογικής δικαιοσύνης.
3 Η κύρια αιτία ύπαρξης της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα εντοπίζεται στην ίδια τη διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας και συγκεκριμένα στην ύπαρξη υψηλού ποσοστού αυτοαπασχολουμένων. Το ποσοστό τους ανέρχεται σε 21,7% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 10,5% (στοιχεία ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, 2010). Αυτή η κοινωνική διάρθρωση επιβάλλει μια φορολογική πολιτική που δεν μπορεί να στηρίζεται αποκλειστικά στο κριτήριο του δηλωθέντος εισοδήματος. Η θέσπιση τεκμηρίων διαβίωσης είναι απαραίτητη, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες οικονομικής κρίσης.
4 Σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από υψηλή ανεργία, υψηλά ποσοστά μερικής απασχόλησης, τεράστια μείωση του εισοδήματος και μεγάλη φοροδιαφυγή, το ατομικό αφορολόγητο των 12.000 ευρώ δεν είναι κοινωνικά δίκαιο (ιδιαίτερα για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους). Από την ανάλυση των εισοδημάτων που δηλώθηκαν το 2012, προκύπτει ότι εισοδήματα υψηλότερα των 10.000 ευρώ δήλωσε το 61% των μισθωτών, το 30% των ελεύθερων επαγγελματιών και το 1% των αγροτών. Το ύψος του αφορολόγητου πρέπει να προσδιορίζεται με βάση το επίπεδο φτώχειας και να αυξάνεται στη βάση στοχευμένων κοινωνικά φοροαπαλλαγών (στέγαση, Υγεία, εκπαίδευση) και συλλογής αποδείξεων από συγκεκριμένες δαπάνες (κύρια του τομέα υπηρεσιών).
5 Όσον αφορά το ζήτημα της φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας, αποτελεί πάγια θέση της Αριστεράς ότι η στέγαση είναι κοινωνικό δικαίωμα. Αυτό, στην πράξη, σημαίνει ότι προσδιορίζεται ένας ελάχιστος αριθμός τετραγωνικών μέτρων (τ.μ.) ανά ένοικο (π.χ. 35 τ.μ.) και μια ανώτατη τιμή ανά τ.μ. (π.χ. 2.000 ευρώ) που θα προσδιορίζουν το αφορολόγητο ποσό. Για ακίνητη περιουσία μεγαλύτερης αξίας προτείνεται η καθιέρωση προοδευτικής κλίμακας αλλά και προσδιορισμού της χρήσης των εσόδων (π.χ. για την Παιδεία και την Υγεία). Ο προσδιορισμός του αφορολόγητου με τον παραπάνω τρόπο συμβαδίζει και με τα αποτελέσματα της ετήσιας έκθεσης της ελβετικής τράπεζας Credit Suisse, από την οποία προκύπτει ότι η μέση περιουσία στην Ελλάδα διαμορφώθηκε λίγο πιο κάτω από το όριο των 100.000 δολαρίων και η χώρα έπεσε στην κατηγορία της λεγόμενης μεσαίας τάξης.
Εξάλλου, με την υπάρχουσα κλίμακα (Φόρος Ακίνητης Περιουσίας/ ΦΑΠ 2012) φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας, η επιβάρυνση του φορολογούμενου με ακίνητη περιουσία μέχρι του ποσού των 1.000.000 ευρώ είναι 4.400 ευρώ δηλαδή ποσοστό 0,44% που κρίνεται χαμηλό ιδιαίτερα σε περιόδους έκτακτης ανάγκης όπως είναι η σημερινή.
6 Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ οφείλεται τόσο στην πολιτική πρόταση για την έξοδο από την κρίση όσο και στους αγώνες που έδωσαν τα πολύχρωμα και πολύμορφα κοινωνικά κινήματα. Ανάμεσα σε αυτά που έπαιξαν σημαντικό ρόλο ήταν τόσο τα κινήματα ενάντια στα διόδια όσο και αυτά ενάντια στο «χαράτσι της ΔΕΗ».
Αν το θέμα των διοδίων (έμμεση φορολογία) εντάσσεται στη συνολικότερη πρόταση για τη διαχείριση των οδικών αξόνων, το θέμα του «χαρατσιού της ΔΕΗ» απαιτεί μια ξεκάθαρη θέση. Αφού έχουμε συνταχθεί, ορθώς, με τη θέση ότι πρόκειται για αντισυνταγματικό μέτρο δεν αρκεί η κατάργησή του. Θα πρέπει να δεσμευθούμε ότι θα το χαρακτηρίσουμε ως άτοκο δάνειο αόριστης διάρκειας (όχι πέραν της 5ετίας) το οποίο θα επιστραφεί (ή θα συμψηφισθεί με οφειλές) όταν το επιτρέψει η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.
7 Όσον αφορά τη φορολόγηση των νομικών προσώπων, πέραν των όσων θετικών προτείνονται (για τις ενδοομιλικές συναλλαγές, τη μεταφορά κερδών και εσόδων στο εξωτερικό, την καθιέρωση προοδευτικής κλίμακας φορολόγησης των κερδών κ.ά.) θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στον περιορισμό των φοροαπαλλαγών που απολαμβάνουν οι επιχειρήσεις. Ενδεικτικά:
α. Την κατάργηση της μείωσης των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις που συγχωνεύονται (σε αυτό το μέτρο στηρίχθηκε, κυρίως, η φοροελάφρυνση των τραπεζών).
β. Τον περιορισμό των γενικών εξόδων που εκπίπτουν από τη φορολόγηση και αφορούν, κυρίως, στη χρήση πολυτελών Ι.Χ. αυτοκινήτων, στη διανομή bonus στα στελέχη, στα έξοδα περιποίησης πελατείας κ.ά.
8 Η αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στον τομέα των καυσίμων (όπου τα προτεινόμενα μέτρα είναι σε σωστή κατεύθυνση). Το λαθρεμπόριο τσιγάρων, ειδών ένδυσης και υπόδησης, ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών συσκευών κ.ά. στερεί ένα σημαντικό ποσό από τα φορολογικά έσοδα (μέχρι και 6 δισ. ευρώ ετησίως από φόρους και δασμούς).
Το Λιμάνι του Πειραιά και ιδιαίτερα οι προβλήτες που ελέγχει η Cosco, έχει μεταβληθεί σε κύρια πύλη εισόδου για τα προϊόντα που προέρχονται κυρίως από Ασία και Μέση Ανατολή. Απαιτείται η λήψη άμεσων μέτρων όπως η ενίσχυση των ελεγκτικών υπηρεσιών, ο εξοπλισμός τους με μηχανήματα ακτίνων X για τον έλεγχο των εμπορευματοκιβωτίων και η αυστηροποίηση των ποινών τόσο για τους φυσικούς αυτουργούς όσο και για τις εταιρίες (Cosco και ΟΛΠ) που είναι υπεύθυνες για τη διενέργεια των ελέγχων.
