Επειδή «η Αριστερά που γνωρίσαμε έχει πει την τελευταία της λέξη»(1). Του Κώστα Παπακώστα.
Τα τελευταία από τα ουσιώδη της Αριστεράς ειπώθηκαν την δεκαετία του ‘70. Την σκυτάλη μετά, ουσιαστικά, την παρέλαβαν οι ολιστικές αναζητήσεις στο χώρο της ριζοσπαστικής οικολογίας στο μητροπολιτικό κέντρο, οι σποραδικές αποτινάξεις διεφθαρμένων καπιταλιστικών μορφωμάτων στην περιφέρεια και κυρίως, την τελευταία δεκαετία, τα νέα οικουμενικά κοινωνικά κινήματα κόντρα στο νεοφιλελευθερισμό, την παγκοσμιοποίηση με την νέα τάξη πραγμάτων και την περιβαλλοντική κατάρρευση.
Η Αριστερά των τελευταίων δεκαετιών, ως συντριπτικά πλειοψηφική έκφραση, κινήθηκε εκούσια ή ακούσια στο πεδίο της συστημικής αποδοτικότητας, της αποστείρωσης από τη ριζοσπαστική κοινωνικότητα και της ιδεολογικής της αποσάρκωσης στον τομέα της οικονομίας. Στην καπιταλιστική αγορά η αξία της ύπαρξής της μεγιστοποιείται όσο μεγεθύνεται η ουσιαστική απουσία της, όσο ευπρεπίζεται η εικόνα της, όσο δεν μας κάνει.
Θεμελιώνεται η χρηστικότητά της όσο αναχαιτίζει ανατρεπτικές επιθυμίες, παραλύει κοινωνικές διεργασίες και κατευνάζει τα νεύρα.(2)
Στη χώρα μας, η Αριστερά είναι μέσα στο ίδιο φοβικό, συστημικό, εξαρτημένο πλαίσιο από την εποχή της πασοκοκρατίας και μετά. Μια ολόκληρη πολιτική γενιά εθίστηκε να αποδέχεται χαστούκια και ενίοτε πολιτικές ταπεινώσεις με την ψευδαίσθηση ότι έτσι γίνεται αποδεκτή στο κεντρικό πολιτικό κάδρο. Κατέστειλε πολιτικές επιθυμίες για να κερδίσει συστημική ανοχή, αποξενώθηκε από τον όποιο κόσμο της κινηματικής πρωτοβουλίας από το φοβικό της σύνδρομο του αφανισμού, συμβιβάστηκε με τη μίζερη επιβίωση.
Η εισβολή του ΣΥΡΙΖΑ στην πολιτική σκηνή του τόπου μας, με ανταγωνιστική διάθεση και κάπως εναλλακτικό πολιτικό, κοινωνικό και γλωσσικό στίγμα, καλλιέργησε ελπίδες και προκάλεσε σκιρτήματα στην κοινωνία για μια νέα χειραφετημένη, πολιτικά αριστερή, πραγματικότητα, με κοσμοπολίτικη ματιά, συντασσόμενη με τις οικουμενικές αντιστάσεις εναντίον του κυρίαρχου κόσμου. Ανοίχτηκαν μονοπάτια ανάμεσα στα πολιτικά μορφώματα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και ανταλλάχτηκε πολιτική ύλη μεταξύ των οντοτήτων στο έδαφος της αδήριτης ανάγκης για ενότητα και ιχνηλάτησης της Αριστεράς των νέων καιρών.
Η αντιστροφή προοπτικής τού τελευταίου διαστήματος, με την κυριαρχία στο χώρο των μηχανισμών και της πάλης των μικροεξουσιών, των έμμονων ιδεών και ισορροπιών της ζυγαριάς, της έλλειψης δημοκρατίας και των γραφειοκρατικών συμπεριφορών, απορυθμίζει, εξαντλεί και απωθεί. Σε συνδυασμό με την παραλυτική διαπίστωση ανεπάρκειας της Αριστεράς να αφηγηθεί την παρούσα οικονομική κρίση με τρόπο που να πείθει, παγιώνει την πεποίθηση ότι δεν αλλάζει τίποτα και την αίσθηση ότι στο επίπεδο των λειτουργιών, των περιστάσεων και του ρόλου της το δίλλημα του σ. Ρούντι Ρινάλντι αν όντως «…η Αριστερά, ολόκληρη η Αριστερά ό,τι είχε να πει το έχει ήδη πει, έχει υλική και συγκινησιακή υπόσταση». Έχει πράγματι όμως;
Κατά την άποψή μου όχι. Όχι, αλλά με προϋποθέσεις. Και ποιες είναι αυτές; Κατά την ταπεινή μου γνώμη και πολύ συνοπτικά οι ακόλουθες.
1. Οριστικό ξεκαθάρισμα και ξεσκαρτάρισμα βαριδίων του τριτοδιεθνιστικού παραδείγματος. Άμεση δημοκρατία παντού, έναντι του συγκεντρωτικού υποδείγματος, εναλλαγή, περιοδικότητα και ανακλητότητα στις θέσεις ευθύνης έναντι των διά βίου ρόλων, εάν φιλοδοξούμε να έχουμε συμβολή σε δόμηση νέου πρότυπου ανθρώπου, αντιιεραρχία οπουδήποτε είναι εφικτή και αυτοθέσμιση, ειδάλλως, σχεδόν νομοτελειακά, οι νέες «έφοδοι στον ουρανό» θα μετασχηματίζονται σε παλινόρθωση.
2. Εμπλουτισμός τού θεωρητικού και φιλοσοφικού οπλοστασίου της Αριστεράς, εκεί όπου υπάρχουν οι μαύρες τρύπες και οι αδύναμες προσεγγίσεις, με ό,τι καινοτόμο και ελπιδοφόρο έχει παραχθεί στον ευρύτερο χώρο και αξίζει να ενσωματωθεί στο λόγο της (π.χ. ερμηνεία της κοινωνίας του θεάματος και από την σκοπιά του Γκι Ντεμπόρ και των «καταστασιακών», διερεύνηση του ταξικού υποκειμένου, όπως καταγράφτηκε παλιότερα στο λόγο της ιταλικής αυτονομίας, προσεγγίσεις της «νεωτερικότητας» από τον Νέγκρι και τον Μπίφο.)
3. Κατάδειξη με εμφαντικό τρόπο ότι το σύστημα υπερσυσσώρευσης με τη σύμφυτη σε αυτό παραγωγή χρέους και των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτό, με την παράλληλη μεγιστοποίηση της αντίθεσης κεφαλαίου-φύσης έχει ένα αναπόδραστο τέλος, ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός και όχι η, με «θρησκόληπτο» τρόπο, γενικόλογη καταγγελία του συστήματος.
4. Να ποντάρει η Αριστερά σε οτιδήποτε απεμπλέκει τους πολίτες από τη μέγγενη των ανταλλακτικών αξιών και τα πεδία διαιώνισης των υπερσυγκεντρωμένων καπιταλιστικών εμπορευματικών σχέσεων. Δίκτυα αυτόνομα συμπραττόμενων παραγωγών-καταναλωτών, αλληλέγγυο και δίκαιο εμπόριο, ηθικές τράπεζες και ακόμα καλύτερα τράπεζες χρόνου, δίκτυα ανταλλαγής κατοικιών, δίκτυα επανάχρησης, εθελοντισμός κ.λπ., με ιδιαίτερη έμφαση στα επηρεαζόμενα από αυτήν τοπικά και δημοτικά σχήματα.
5. «… να αφουγκραστούμε τα νέα στοιχεία, τις νέες τομές, που θα κάνουν την σύγχρονη αριστερά ελκυστική, χρήσιμη, απότελεσματική, ελπιδοφόρα», όπως σωστά σημειώνει ο προαναφερόμενος σύντροφος. Μια Αριστερά ξεκαπίστρωτη και αταξινόμητη, χειραφετημένη και οικουμενική, γιατί όπως λέει και ο Κοέν «…first we take Manhattan then we take Berlin».
(1) Ρούντι Ρινάλντι (στις καλύτερες στιγμές του).
(2) Εξαιρούνται Λίνκε στη Γερμανία και Μπλόκο στην Πορτογαλία, ίσως κάτι από την «αrea» της Ριφοντατσιόνε Κομουνίστα στην Ιταλία.
