Ο δικηγόρος Γιάννης Φ. Φωτόπουλος, συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη που γίνεται στις Φυλακές Κορυδαλλού για την υπόθεση της Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς με τον αντιτρομοκρατικό νόμο, μιλά στον Μιχάλη Σιάχο.
Η εικόνα των άγρια βασανισμένων νεαρών που συνελήφθησαν στη Βέροια και το Photoshop του υπουργείου Δημόσιας Τάξης σόκαρε και αποκάλυψε περίτρανα τη λειτουργία των μηχανισμών καταστολής, οι οποίοι –υπό τις ευλογίες της τρικομματικής κυβέρνησης- διάγουν τη δική τους «χρυσή εποχή».
Τα ΜΜΕ έδωσαν ρέστα, με τις «βαθυστόχαστες» αναλύσεις περί βίας και τρομοκρατίας να διαδέχονται τις πιέσεις για «απερίφραστη καταδίκη χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις». Στην περίοδο της έντασης και της σιδερένιας φτέρνας όποιος τολμά να μιλήσει για δικαιώματα, διαδικασίες απονομής δικαιοσύνης ή αιτίες που γεννούν τέτοια φαινόμενα, χαρακτηρίζεται «ακραίος» και «επικίνδυνος». Όποιος τολμά να προσεγγίσει πολιτικά την κοινωνική ένταση και τις συγκρούσεις, όποιος αποπειράται να ερμηνεύσει και κυρίως να ακούσει τι προσπαθεί να πει ένα κομμάτι της νέας γενιάς (άσχετα με το εάν συμφωνεί ή διαφωνεί στους τρόπους δράσης που επιλέγονται), κατατάσσεται με μένος και με πρωτοφανείς διαδικασίες στιγματισμού στους εχθρούς της δημοκρατίας και της ομαλότητας.
Για το ζοφερό σκηνικό που διαμορφώνεται, τις μεθοδεύσεις των μηχανισμών, τις δικαστικές παρατυπίες και αλλοιώσεις, αλλά και για τα χαρακτηριστικά των παιδιών που –όπως χαρακτηριστικά λέει- «γράφουν πάνω στο πετσί τους την ιστορία και τα κρίματα του δικού μας κόσμου», μίλησε στον Δρόμο ο δικηγόρος Γιάννης Φ. Φωτόπουλος, συνήγορος υπεράσπισης στη δίκη που γίνεται στις Φυλακές Κορυδαλλού για την υπόθεση της Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς με τον αντιτρομοκρατικό νόμο.
Υπάρχουν παρατυπίες ή μεθοδεύσεις στη δικαστική διαδικασία;
Βεβαίως, υπάρχουν, σοβαρά θέματα και μεγάλες παρατυπίες. Κατ’ αρχήν οι μείζονες αλλοιώσεις του συνταγματικού πλαισίου προωθούνται ως νομολογιακές «ερμηνείες». Με άλλα λόγια, αυτό που αλλοιώνει την προβλεπόμενη διαδικασία για τη δικαστική έρευνα τέτοιων υποθέσεων έρχεται και κάθεται στη δικαστηριακή πραγματικότητα ως «ερμηνεία» του Συντάγματος ή των νόμων. Ο Άρειος Πάγος, σε αντίθεση με τις προβλέψεις του Συντάγματος μα σε πλήρη σύμπνοια με τις επιταγές του Πολιτικού Συστήματος, ασκεί πίεση ώστε αυτές οι υποθέσεις να μη θεωρούνται πολιτικά αδικήματα και άρα να μη δικάζονται από μεικτό ορκωτό δικαστήριο, αλλά αποτελούν κοινά ποινικά εγκλήματα. Για προφανείς λόγους: Αφενός το Πολιτικό Σύστημα θεωρεί ότι η άσκηση επιρροής και πιέσεως στα τακτικά δικαστήρια είναι περισσότερο του χεριού του και αφετέρου δεν θέλει να αναγνωρίσει στους κατηγορούμενους την ιδιότητα του πολιτικού κρατούμενου. Ο Έλληνας δικαστής από συνταγματικός δικαστής μεταβάλλεται σε υπάλληλο μίας νομολογίας.
Μπορείτε να μας δώσετε ένα παράδειγμα;
Το 2001 ψηφίστηκε στο Σύνταγμα διάταξη που απαγορεύει την επιβολή δεύτερης προφυλάκισης στον ίδιο κατηγορούμενο για την ίδια υπόθεση, για την ίδια δικογραφία. Στον εντολέα μου, ο οποίος απολογήθηκε τον Μάιο του ’11, επεβλήθη τότε προφυλάκιση και μετά από μερικούς μήνες για ακριβώς τις ίδιες πράξεις, που συμπεριλαμβάνονται στο ίδιο βούλευμα και σήμερα δικάζονται από το ίδιο δικαστήριο, του επεβλήθη δεύτερη προφυλάκιση. Εδώ να προσθέσετε το γεγονός ότι συναφείς υποθέσεις ήδη γνωστές και εξιχνιασμένες, κρατήθηκαν πίσω και του ήρθαν ως κατηγορητήριο μετά από ένα χρόνο για να του επιβληθεί νέα, τρίτη προφυλάκιση.
Αυτό είναι μια πρακτική για να υπάρχουν απανωτές προφυλακίσεις και άνεση να δικάζονται οι υποθέσεις, όποτε θέλουν κάποιοι και στο ρυθμό που θέλουν. Αυτό αποτελεί πολύ σοβαρή αλλοίωση, αφού κάποιος μπορεί να μείνει κρατούμενος χωρίς δίκη για διάστημα πολύ μεγαλύτερο από αυτό που ορίζει το Σύνταγμα.
Άλλο σοβαρό ζήτημα αλλοίωσης, είναι η Αρχή για την Πάταξη της Τρομοκρατίας, η οποία -όπως η ίδια λέει στα έγγραφα που στέλνει- «με βάση πληροφορίες» (προσέξτε το αυτό!) «από το υπουργείο Δημοσίας Τάξης σε εντάσσουμε στον κατάλογο υπόπτων για τρομοκρατία». Και αυτό γίνεται και σε ανθρώπους που δεν έχουν δικαστεί ακόμα. Έχει δε σταλεί τέτοιο χαρτί και σε άτομο που έχει απαλλαγεί με βούλευμα για τέτοιες κατηγορίες. Αυτές είναι μερικές από τις σύγχρονες αλλοιώσεις του πάλαι ποτέ φημολογούμενου Κράτους Δικαίου.
Η πρόσφατη εικόνα με τους βαριά χτυπημένους συλληφθέντες εντάσσεται στο ίδιο πλαίσιο αλλοιώσεων;
Ναι, αναμφίβολα. Ο «νικητής» επιδεικνύει τα λάφυρά του, αλλά και ταυτόχρονα τον «τσαμπουκά του». Είμαι αφέντης, είμαι αυθαίρετος και το καυχιέμαι. Πρόκειται όχι μόνο για βάναυση κακοποίηση των συλληφθέντων ατομικά (κακοποίηση που έγινε μετά τη σύλληψη και όχι κατά τη σύλληψη) αλλά και για προκεχωρημένες πολιτικές επικοινωνίας και εθισμού της κοινωνίας στον εμφυλιοπολεμικό λόγο.
Θεωρείτε ότι τέτοιου είδους παρεμβάσεις ή αλλοιώσεις όσο περνά ο καιρός θα αυξάνονται; Δηλαδή, η όποια ερμηνεία του Συντάγματος ή η προσπάθεια προσαρμογής του στις εκάστοτε ανάγκες του Πολιτικού Συστήματος είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη;
Την πατρίδα μας κυβερνά, τις τελευταίες δεκαετίες, το ενιαίο κόμμα «Πολιτικό Σύστημα». Βαθύ κράτος, παραδοσιακή πολιτική γεωγραφία (Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά), Αυτοδιοίκηση, συνδικαλισμός, Μίντια, δημοσιογράφοι, διανοούμενοι, είναι οι… συνιστώσες του. Αυτό ανδρώθηκε τρώγοντας απ’ τις σάρκες θεσμών και προταγμάτων, αυτό ευθύνεται για την κατάντια την Μεταπολιτευτικής Ρεπούμπλικας και αυτό δίνει σήμερα σκληρό αγώνα για την αυτοδιάσωσή του.
Πάνω στο ζήτημα που με ρωτάτε, βρίσκεται σε εξέλιξη μια μάχη. Ασκούν πιέσεις στο δικαστικό σώμα να συνταχθεί και να υλοποιεί τέτοιες ερμηνείες. Τρομοκρατούν την κοινωνία με προπαγάνδα να τις επικροτεί. Τα κόμματα σιωπούν και επωφελούνται. Οι πιέσεις ασκούνται είτε δημόσια είτε με αφανείς διαδικασίες και από ανώτατους κρατικούς και δικαστικούς λειτουργούς που έχουν αναλάβει τέτοιους ρόλους. Είναι μια διαδικασία, μία μάχη σε εξέλιξη μέσα στους θεσμούς και μέσα στην κοινωνία, υπάρχουν αντιστάσεις αλλά και εκμαυλισμοί, αίσθημα δικαίου αλλά και εθισμός διεκπεραίωσης, υπαλληλίας.
Στο κλίμα που διαμορφώνεται και με τις μεθοδεύσεις που περιγράφετε ποιος είναι τελικά, κατά την εκτίμησή σας, ο στόχος αυτών των μηχανισμών;
Τα τελευταία δύο χρόνια ζούμε συνθήκες ακήρυκτου εμφυλίου πολέμου. Έτσι γίνεται αντιληπτή η κοινωνική σύγκρουση από ορισμένους μηχανισμούς και κέντρα, και έτσι προωθείται. Πρόκειται για κλίμα που προωθεί την ανθρωποφαγία και τη σκλήρυνση. Πιέζει τους θεσμούς και τους πολίτες στην λογική «ή με εμάς ή με τον αντίπαλο». Ζούμε σε συνθήκες αλληλοφαγικού εμφυλίου πολέμου, η κοινωνία είναι παραζαλισμένη και σε ελεύθερη πτώση, και όλες οι πολιτικές δυνάμεις του Πολιτικού Συστήματος βολεύονται με τα διχαστικά διλήμματα «μνημόνιο-αντιμνημόνιο» «τρομοκρατία-αντιτρομοκρατία», καιροσκοπούν και προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν. Και αναφέρομαι κυρίως στις δυνάμεις της Αριστεράς.
Όταν λέτε καιροσκοπούν, τι ακριβώς εννοείτε;
Τα πράγματα, κατά τη γνώμη μου, είναι απλά. Μπορεί η Αριστερά να αφήσει τις κεντρώες μεσοβέζικες συμπεριφορές γύρω από το ζήτημα, να θέσει θέμα Πολιτικού Συστήματος και αποτίναξης της θεσμικής μεταπολιτευτικής παράγκας; Να αφήσει τα βολικά αντιφασιστικά μέτωπα του γλυκού νερού και να βάλει μπρος στρατηγικά μέτωπα δημοκρατίας, απαλλαγής από το ζόμπι Πολιτικό Σύστημα; Να μη φοβάται να υπερασπίζεται την κοινωνική σύγκρουση, ακόμα και τις πρακτικές με τις οποίες δεν συμφωνεί; Όχι, δεν μπορεί να τα κάνει αυτά. Πρέπει όμως να μιλήσει ανοικτά, εάν θα διατηρήσει ή θα καταργήσει το λεγόμενο αντιτρομοκρατικό πλαίσιο και να προχωρήσει σε προτάγματα σύνθεσης. Υπάρχει μείζον θέμα δημοκρατίας, υπάρχει μείζον ζήτημα βαθιάς θεσμικής και αξιακής αναμόρφωσης της μεταπολιτευτικής Ρεπούμπλικας. Όλα τα υπόλοιπα, οι δημοσκοπήσεις, τι «θέλει» ο κόσμος κ.λπ., είναι κεντρώα σπέκουλα πάνω στην πλάτη μιας διχασμένης κοινωνίας.
Έχουμε «άλλο ένα» κύμα έκρηξης της νέας γενιάς; Ποια είναι η έκταση του φαινομένου μέσα στην νέα γενιά κατά την γνώμη σας;
Δεν μπορούμε να εξηγήσουμε το νέο «κλαρί», την έκταση και την ποιότητά του με τα εργαλεία που είχαμε για το αντάρτικο πόλης του ’70 ή το ’90.
Την έκταση και τη μαζικότητα δεν μπορώ να την ξέρω, αλλά εκείνο που γνωρίζω είναι ότι η νεωτερική Ελλάδα, έτσι όπως την ξέρουμε τα τελευταία 20-25 χρόνια, έχει τελειώσει. Και ως θεσμικό σύστημα και ως πρόταγμα. Και μαζί έχουν τελειώσει και διάφορα συμπαρομαρτούντα της: ο συνδικαλισμός, η Αριστερά. Μαζί έχει τελειώσει και η ιδέα που είχαμε για το κοινωνικό και πολιτικό υποκείμενο. Η κριτική αυτών των πραγμάτων δεν ακούγεται από πουθενά αλλού στην βαρύτητα και στην οξύτητα που απαιτούν οι καιροί παρά μόνο από την νέα γενιά. Δεν είναι το θέμα να συζητήσουμε για την θεμιτότητα ή την ποσότητα ή το είδος της βίας ή για τους τρόπους. Το θέμα είναι να καταλάβουμε την κριτική που ασκείται. Ναι, η νέα γενιά με κάποιο τρόπο βγαίνει στο κλαρί. Για ποιο λόγο γίνεται αυτό; Είναι η μόνη πλευρά από την οποία εκπορεύεται μια ριζική κριτική για την ιδέα που είχαμε ως τώρα για το πολιτικό και το κοινωνικό. Δείτε όχι μόνο τις πρακτικές, αλλά και τα κείμενα. Θα έλεγα ότι σήμερα στην Ελλάδα γίνεται μία παγκοσμίως πρωτοποριακή, από πολλές απόψεις, κριτική στην ιδέα για το πολιτικό και κοινωνικό υποκείμενο που είχαμε, η οποία γίνεται από τη νέα γενιά αλλά και από φωνές μέσα από την Ορθόδοξη θεολογία. Ακούγεται παράδοξο αλλά έτσι είναι.
Πού συναντιούνται;
Συναντιούνται σε διάφορα. Θυμίζω ότι μιλάμε για την Ορθόδοξη θεολογία, η οποία (παρά τις αλλοιώσεις) δεν έχει ευσεβισμό μέσα της, δηλαδή πίστη στο θεσμισμένο, αλλά έχει το στοιχείο της ελευθερίας, της ευθύνης και της αντίστασης. Συναντιούνται, λοιπόν, σε αυτό. Συναντιούνται στην ανάγκη για άμεση και αδιαμεσολάβητη συναλληλία, για πραγμάτωση του ανθρώπου ήδη από τώρα και όχι σε κάποιον μακρινό «κόκκινο Μάη», σε κάποιο άδηλο ιστορικό μέλλον. Στην αναζήτηση της ελευθερίας και της δυνατότητας του «γνωμικού θελήματος». Συναντούνται σε μνήμες παπα-Κλέφτη, παπα-Αντάρτη. Μα αυτός ο δρόμος δείχνει μακρύς ακόμα.
Από τη σχέση σας με τα παιδιά αυτά, τι συμπεράσματα έχετε βγάλει; Για τι ανθρώπους μιλάμε;
Για τα παιδιά, ένα έχω να πω ότι δεν πρόκειται για αμφισβητίες που μιλούν για τις ιδέες τους τρώγοντας αστακομακαρονάδα στη Μύκονο. Πρόκειται για παιδιά τα οποία γράφουν πάνω στο πετσί τους την ιστορία και τα κρίματα του δικού μας κόσμου. Από πολλές απόψεις ο Κορυδαλλός είναι τα σύγχρονα Μακρονήσια. Και πρέπει να τα δούμε αυτά τα ζητήματα, όσο κι αν μας χαλάει η σούπα. Ναι, στο πρόσωπο των 20χρονων αυτών παιδιών βλέπω την νέα γενιά που αμφισβητεί και αρνείται, τη νέα γενιά που έχει δρόμο μπροστά της ώστε να δει τα όρια και τους όρους της βίας σαν αντίσταση, βλέπω ταυτόχρονα το σφιγμένο πρόσωπο του παπα-Κλέφτη και του παπα-Αντάρτη. Στο πρόσωπό τους βλέπω πίστη! Πίστη σε τι; Δεν βρίσκω λόγια…
Αυτά τα παιδιά είναι παιδιά δικά μας και είναι ανθός. Είναι εξαιρετικά αναπτυγμένα, δεν είναι «παιδιά». Πρέπει να αφήσουμε τους φαρισαϊσμούς και να δούμε πού υπάρχει σήμερα μνήμη Κλεφτουριάς. Στη Γερμανία, λόγου χάρη, ουδέποτε στην Ιστορία της υπήρξε κλαρί, αντάρτικο, ούτε καν επί ναζισμού. Η δική μας παράδοση είναι αλλιώτικη, τα ιδρυτικά μας κείμενα, αρχής γενομένης από την Ιλιάδα. Πού υπάρχει λοιπόν μνήμη Κλεφτουριάς; Και το ρωτάω αυτό, όσο κι αν ξέρω ότι στις ναρκωμένες κοινωνίες ορισμένες μνήμες γιορτάζονται όταν πλέον παύουν να είναι επικίνδυνες.
