Το ταξίδι των Ελλήνων υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας στη Σαουδική Αραβία ήρθε να δώσει πρόσθετα μηνύματα σχετικά με τον προσανατολισμό και τις εξαρτήσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Η παραχώρηση Πάτριοτ στην Σαουδική Αραβία
Η παραχώρηση στη Σαουδική Αραβία μιας πυροβολαρχίας του συστήματος αεράμυνας Πάτριοτ μαζί με το αντίστοιχο στρατιωτικό προσωπικό είναι από πολλές πλευρές προβληματική. Κατ’ αρχήν είναι δυσμενής εξέλιξη αυτή καθ’ εαυτήν η αποστολή ελληνικής στρατιωτικής δύναμης και κρίσιμου αμυντικού εξοπλισμού σε συνθήκες τέτοιας όξυνσης της τουρκικής απειλής απέναντι στη χώρα μας. Επιπλέον η χώρα παρασύρεται όλο και βαθύτερα στις προωθούμενες διευθετήσεις του αμερικάνικου παράγοντα για την ευρύτερη περιοχή και στους επιθετικούς σχεδιασμούς του Ισραήλ (κυρίως έναντι του σιιτικού τόξου με επίκεντρο το Ιράν). Η Ελλάδα εμπλέκεται όλο και πιο άμεσα στο περίπλοκο τοπίο συγκρούσεων στη Μ. Ανατολή με σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλειά της μέσα σε συνθήκες αυξημένης αστάθειας.
Οι ΗΠΑ επιχειρούν να ανασυστήσουν τον έλεγχό τους σε μία ευρύτατη περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο (ανάμεσα σε άλλα σημαντικά) ασκούν πίεση και στην Τουρκία για πλήρη ευθυγράμμιση μαζί τους. Σ’ αυτό το σχεδιασμό που ας σημειωθεί δεν δείχνει να εξελίσσεται δίχως προσκόμματα, η Ελλάδα χρησιμοποιείται αυτό το διάστημα σαν ένας από τους μοχλούς. Ταυτόχρονα δεν έχουν απωλέσει την ισχύ τους οι «δομικές» προδιαθέσεις της πολιτικής των ΗΠΑ ιδιαίτερα οι σχετικές με τον διαμοιρασμό του Αιγαίου υπό ΝΑΤΟική επιδιαιτησία. Συνοπτικά το επιθυμητό για τις ΗΠΑ είναι: α) κανένας ανεξέλεγκτα ισχυρός και με υπολογίσιμες τάσεις αυτονομίας στην περιοχή. και β) πολυμερείς διευθετήσεις στα ποικίλα μέτωπα (Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειος) κάτω από την «ισχύ του αφεντικού» χωρίς πολλές ευαισθησίες και έννοιες για σύνορα και κυριαρχίες. Άρα με μεγάλο τον κίνδυνο να γίνουν οι τέτοιες διευθετήσεις σε βάρος της «δεδομένης», παθητικής, παρακολουθητικής πλευράς.
Τη στιγμή που η Τουρκία δεν παύει να δηλώνει διαρκώς ότι θα «σκάψει» στην Ανατολική Μεσόγειο (εντός και εκτός της ζώνης του τουρκολιβυκού συμφώνου) οι τοποθετήσεις Δένδια εξ αντικειμένου αδυνατίζουν την υποστήριξη της άσκησης των σχετικών ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Περιλαμβανομένων ακόμα και αυτών που απορρέουν από τη συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου
Προβληματίζει επιπλέον η τοποθέτηση Δένδια για τις γεωτρήσεις και τα ενεργειακά
Τα όσα είπε ο Ν. Δένδιας σε συνέντευξή του στο Arab News (και ενώ ανέλυε τα θέματα ανάμεσα στην Τουρκία από τη μία και την Ελλάδα και Κύπρο από την άλλη), σχετικά με το ότι «η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο» εγείρουν σοβαρούς προβληματισμούς ως προς το που στόχευαν. Ασφαλώς δεν είναι πειστική η εξήγηση ότι επιχειρούσαν να καθησυχάσουν σαουδαραβικές ανησυχίες από την ανάδυση ενός ανταγωνιστή. Τη στιγμή που η Τουρκία δεν παύει να δηλώνει διαρκώς ότι θα «σκάψει» στην Ανατολική Μεσόγειο (εντός και εκτός της ζώνης του τουρκολιβυκού συμφώνου) τέτοιες τοποθετήσεις εξ αντικειμένου αδυνατίζουν την υποστήριξη της άσκησης των σχετικών ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Περιλαμβανομένων ακόμα και αυτών που απορρέουν από τη συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου. Πολύ περισσότερο όταν και άλλες χώρες της περιοχής κινούνται ενεργητικά και προωθούνται φόρμουλες πολυμερών διευθετήσεων από διάφορες πλευρές (από κέντρα εντός Ε.Ε. κυρίως). Επιπλέον, η εκ προοιμίου παραίτηση από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων αφορά και το Αιγαίο (με μη οριοθετημένες τις ΑΟΖ και ευρύτατες αξιώσεις επ’ αυτών της Τουρκίας). Τι άλλο κάνει μια τέτοια τοποθέτηση από το να ενδυναμώνει τις λογικές συνεκμετάλλευσης; Τις ρυθμίσεις τύπου «καζάν-καζάν» που επαναφέρει διαρκώς ο Ερντογάν;
Η τοποθέτηση του Ν. Δένδια δεν παρέλειψε να συνδέσει το ζήτημα και με όρους δέσμευσης προς την «πράσινη ενέργεια» (και μάλιστα κάνοντας αναφορά από Σαουδαραβικού εδάφους μέχρι και στην απολιγνιτοποίηση της Ελλάδας!). Δίνοντας σαφές σήμα σύμπλευσης με τους εκδηλωμένους στρατηγικούς σχεδιασμούς που και πρόσφατα πρόβαλαν τόσο η γερμανική πλευρά (Μέρκελ) όσο και η γαλλική (Μακρόν). Καθόσον οι ενεργειακοί σχεδιασμοί των μεγάλων δυνάμεων (που αφορούν όλο το φάσμα των ενεργειακών πηγών – «πράσινων» και μη) είναι σοβαρή γεωπολιτική παράμετρος που επηρεάζει όλο το πλέγμα των σχέσεων και των κινήσεων στην ευρύτερη περιοχή, και από αυτή την άποψη δηλώνονται προκαταβολικά δεσμεύσεις και στοιχίσεις με σχεδιασμούς που έχει αποδειχθεί ότι θέτουν εν αμφιβόλω τη συνοχή και την υπόσταση της χώρας.
Συνοψίζοντας
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να εκτιμηθεί το ότι εδώ και αρκετούς μήνες οι κινήσεις του έλληνα ΥΠΕΞ γίνονται σε πλήρη συνεννόηση με τον αμερικανικό παράγοντα (Τζ. Πάιατ). Και αν αφήνονται περιθώρια με βάση επιμέρους κινήσεις (και λόγω των περιθωρίων που αφήνουν οι ανάγκες της πίεσης των ΗΠΑ επί της Τουρκίας) για την ενίσχυση ηγετικού «εθνικού» προφίλ, αυτό που δεν πρέπει να χάνεται η συνολική λογική του πολιτεύεσθαι. Τόσο των ξεχωριστών προσώπων όσο και του πολιτικού συστήματος εν γένει. Που παρ’ όλους τους ελιγμούς, τις «ευκαιρίες» ή και τους χειρισμούς εσωτερικής απεύθυνσης δεν φαίνεται να ξεφεύγουν από τα όρια που τους θέτει η οργανική τους εξάρτηση από τα ξένα κέντρα και επιρροές.
