Ένα ενδιαφέρον βιβλίο του Κονστάντσο Πρέβε.
«Κάθε δυνατή ιστορική εκδοχή του μαρξισμού, ή καλύτερα των μαρξισμών που κάθε φορά συναγωνίσθηκαν για τη θεωρητική ηγεμονία στη δεδομένη ιστορική συγκυρία, είναι πάντοτε και μόνο μια υποκειμενική ερμηνεία της ιστορίας του ίδιου του μαρξισμού… καθόσον το υλικό προς ταξινόμηση είναι τόσο πλατύ ώστε μία επιλογή να επιβάλλεται και η επιλογή αποκαλύπτει κατά συνεπαγωγή την τοποθέτηση της ερμηνείας που κατά βάθος στηρίζει».
Μ’ αυτή τη πνευματικά έντιμη δήλωση ο Κονστάντσο Πρέβε εισάγει τον αναγνώστη στο βιβλίο του Κριτική Ιστορία του Μαρξισμού, Από τη Γέννηση του Κ. Μαρξ μέχρι την Κατάρρευση του Ιστορικού Κομμουνισμού του 20ού Αιώνα (Εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2010, μτφρ. Δ. Κουνάδη). Και πιο κάτω, παραθέτοντας τον Γκούναρ Μιρντάλ, γράφει «η αποκαλούμενη “αντικειμενικότητα” συνίσταται πριν απ’ όλα στην πλήρη διευκρίνιση των δικών μας προϋποθέσεων, όχι μόνο των μεθοδολογικών αλλά και των αξιολογικών».
Η Κριτική Ιστορία του Μαρξισμού είναι ένα πυκνό και ενδιαφέρον βιβλίο, από την άποψη των προκλήσεων που εγείρει το ίδιο το αντικείμενό του: Μέσω μιας απλής περιοδολόγησης του ίδιου του μαρξισμού, όπως λέει ο συγγραφέας, επιχειρεί μια νέα ερμηνεία του μαρξισμού, «δηλαδή της διαμάχης μεταξύ των διαφόρων εμπόλεμων μαρξισμών».
Η περιοδολόγηση μπορεί να ηχεί ως ουδέτερη έννοια, αλλά και ως προς αυτό φροντίζει να προειδοποιήσει ο Κ. Πρέβε: πρόκειται για «επιλογή περιοδολόγησης».
Το βιβλίο συγκεντρώνει σε μια ενιαία συζήτηση τρεις διαστάσεις που συνήθως παρουσιάζονται χωριστά: Φιλοσοφική ερμηνεία του Μαρξ, ιστορικότητα του μαρξισμού και διαίρεσή του σε περιόδους βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Πρωτο-μαρξισμός (1878-1917 περίπου), η εποχή της ίδρυσης, μεσο-μαρξισμός (1917-1956 περίπου) η εποχή της οικοδόμησης και υστερο-μαρξισμός (1956-1991 περίπου) η εποχή της διάλυσης. Η μετά το 1991 περίοδος παρουσιάζεται σε ξεχωριστό (τελικό) κεφάλαιο με τίτλο «Μεταμαρξιστική εποχή ή εποχή νέας ανασυγκρότησης του μαρξισμού; Ένα αναπάντητο προ το παρόν δίλημμα».
Προηγείται όλων ένα εξαίρετο κεφάλαιο με τίτλο «Πριν από τον Μαρξ, Μια σύντομη έλλογη ανασυγκρότηση του ιστορικού και φιλοσοφικού πλαισίου της νεώτερης εποχής στην Ευρώπη», ήτοι του πλαισίου εμφάνισης της σκέψης του Μαρξ.
Τέλος, το βιβλίο διατρέχεται από την κριτική του ωφελιμισμού, από φιλοσοφική άποψη, πολύ επίκαιρη στην εποχή μας, κατά την οποία η απόλυτη κυριαρχία της οικονομίας στην κοινωνία δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας.
Ο ωφελιμισμός στη φιλοσοφία και στις κοινωνικές επιστήμες ερευνάται στην περίοδο του ανταγωνισμού του με τους αντιπάλους του, το φυσικό δίκαιο και το κοινωνικό συμβόλαιο, εξιστορείται η αμφισβήτησή του από τον Χέγκελ και τον Μαρξ και αναλύονται οι τρόποι της σημερινής του ηγεμονίας.
