Οι μισές δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις – Τα στοιχεία και οι αναλύσεις κάνουν αναγκαία την περιγραφή και δρομολόγηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου. Του Δρόσου Δρόσου
Με αφορμή την παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης του Ελληνικού Εμπορίου 2013 του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών (ΙΝΕΜΥ) της ΕΣΕΕ (Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου) στις αρχές Δεκεμβρίου, θα σημειώσουμε εδώ κάποια από τα συμπεράσματα και τα μεγέθη που περιγράφουν τον κλάδο του ελληνικού εμπορίου που θα έπρεπε οπωσδήποτε να έχει υπ’ όψιν όποιος καλείται να περιγράψει ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο στη βάση των αναγκών της κοινωνίας.
Στα σημαντικότερα συμπεράσματα της Έκθεσης περιλαμβάνονται τα εξής:
– Το εμπόριο εξακολουθεί να στηρίζει καθοριστικά την απασχόληση στη χώρα μας, αλλά οι εργαζόμενοι σε αυτό μειώνονται διαρκώς…
– Η απασχόληση στο εμπόριο υποχώρησε για πέμπτη συνεχή χρονιά, καθώς το 2013 χάθηκαν 23.194 θέσεις εργασίας (πτώση κατά 3,4%). Σήμερα, στο εμπόριο απασχολούνται 656.156 εργαζόμενοι. Δυστυχώς, δηλαδή, σταθεροποιούμαστε για 2η χρονιά κάτω από τις 700.000 θέσεις και έχουμε φτάσει πλέον στα επίπεδα του 1997…
– Συνολικά την τελευταία 5ετία έχουν χαθεί 176.400 θέσεις εργασίας, δηλαδή το 21,2%. Την περίοδο 2008-2013 το λιανικό εμπόριο έχασε το 18,5% των θέσεων εργασίας, το χονδρικό εμπόριο το 24,3% και το εμπόριο αυτοκινήτων το 30,2%.
– Από τη δειγματοληπτική έρευνα του ΙΝΕΜΥ προκύπτει ότι το 16,7% των Α.Ε. και ΕΠΕ και το 9,2% Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικών επιχειρήσεων μείωσαν το προσωπικό τους μέσα στο 2013. Περίπου 8 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ και 9 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις δήλωσαν στασιμότητα απασχόλησης.
– Ωστόσο, το εμπόριο εξακολουθεί να αποτελεί τον κυριότερο κλάδο απασχόλησης της ελληνικής οικονομίας. Το 2013 συγκέντρωσε το 18,1% της συνολικής απασχόλησης -μάλιστα, το ποσοστό αυτό είναι βελτιωμένο σε σχέση με το 2012 (17,9%)- και το 20,9% της μη αγροτικής απασχόλησης.
Ειδικότερα, στο εμπόριο συγκεντρώνεται το 31% του συνόλου των εργοδοτών, το 34,7% των αυτοαπασχολουμένων, το 15% των μισθωτών και το 44% των συμβοηθούντων μελών της συνολικής μη αγροτικής απασχόλησης.
– Σημαντική είναι η συνεισφορά του εμπορίου στην απασχόληση των νέων. Οι νέοι άνθρωποι που εργάζονται στο εμπόριο, είναι αναλογικά περισσότεροι από όσους καταγράφονται στο σύνολο της απασχόλησης.
Αρνητικές εκτιμήσεις
Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία για το 2012, αλλά και τις εκτιμήσεις των ίδιων των εμπόρων για το πώς θα έκλεινε το 2013 (όπως τις διατύπωσαν στην έρευνα του ΙΝΕΜΥ), η βαθιά οικονομική ύφεση έπληξε την εμπορική δραστηριότητα σε όλη της την έκταση. Κύρια χαρακτηριστικά, η νέα πτώση στον κύκλο εργασιών, η επιδείνωση της κερδοφορίας και η συρρίκνωση της κεφαλαιουχικής βάσης του εμπορίου. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν συνέχεια της εικόνας των προηγούμενων ετών.
Στις Α.Ε. και ΕΠΕ οι πωλήσεις και τα μεικτά κέρδη σημείωσαν για τέταρτο συνεχές έτος πτώση κατά 12,9% και 13,4% αντίστοιχα. Η επιδείνωση των αποτελεσμάτων φαίνεται ότι ήταν ανεξάρτητη από τη νομική μορφή των επιχειρήσεων. Μείωση (ανεξαρτήτως ποσοστού) τόσο των πωλήσεων όσο και των κερδών τους δήλωσαν σχεδόν οι 9 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις.
Η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως νομικής μορφής) εκτίμησαν για μία ακόμη φορά ότι η εξέλιξη των πωλήσεών τους είναι πτωτική και για το 2013. Από την έρευνα επιβεβαιώνεται και πάλι ότι η επιδείνωση είναι πολύ εντονότερη στις μικρότερες επιχειρήσεις, αφού οι εκτιμήσεις των Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικών επιχειρήσεων είναι κατά πολύ δυσμενέστερες από αυτές των Α.Ε. και ΕΠΕ. Πράγματι, οι 7 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις και οι 5 στις 10 εταιρίες Α.Ε. και ΕΠΕ εκτιμούσαν ότι οι πωλήσεις τους θα μειωθούν το 2013.
Η γενική ρευστότητα παρέμεινε σταθερή την τελευταία διετία στις ΑΕ και ΕΠΕ. Όμως, σχεδόν οι 8 στις 10 Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις δήλωσαν ότι περιορίστηκε σημαντικά η ρευστότητά τους.
Απαισιοδοξία και για το 2014…
Σύμφωνα με την έρευνα, οι προβλέψεις των εμπορικών επιχειρήσεων για την εξέλιξη των οικονομικών αποτελεσμάτων τους το 2014 παραμένουν απαισιόδοξες, σε χαμηλότερο όμως βαθμό συγκριτικά με πέρυσι.
Η απόλυτη πλειονότητα των επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από νομική μορφή, προβλέπει στασιμότητα της απασχόλησης, παράλληλα όμως περιορίστηκαν τα ποσοστά των εταιριών που προβλέπουν μείωση της απασχόλησης.
Προβληματισμός υπάρχει στις επιχειρήσεις για το πώς θα αντιμετωπίσουν την κρίση:
– Στις Α.Ε. και ΕΠΕ, οι κυριότερες επιλογές είναι ο περιορισμός του κόστους λειτουργίας (26%), η μείωση τιμών και η μείωση προσωπικού (από 13%). Συνεπώς, η πτώση της ζήτησης οδηγεί και σε επιλογές τιμολογιακής αναπροσαρμογής, λύση την οποία «απέφευγαν» οι μεγάλες εταιρίες, αφού στην περυσινή έρευνα η μείωση τιμών αναφερόταν ως 5ο σε βαρύτητα μέτρο.
– Στις Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις, οι κυριότερες επιλογές είναι ο περιορισμός του κόστους λειτουργίας (21,6%) η μείωση τιμών (16,3%) και η αύξηση προσφορών/παροχών (15,9%). Οι αναφορές στο μέτρο της μείωσης προσωπικού αθροίζουν ποσοστό πολύ χαμηλότερο (5,9%) σε σχέση με τις Α.Ε. και ΕΠΕ (13%).
– Σχεδόν 4 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ και 5 στις 10 ατομικές και προσωπικές θεωρούν πιθανό το 2014 να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους.
– Λιγότερες από 2 στις 10 ατομικές Ο.Ε. και Ε.Ε. και μόλις 1 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ θεωρούν πιθανό να βάλουν λουκέτο.
Οι τιμές αμετάβλητες
Όπως προκύπτει από την έρευνα της ΕΣΕΕ μεταξύ των Α.Ε. και ΕΠΕ 1 στις 2 επιχειρήσεις δήλωσε ότι οι τιμές τους παρέμειναν αμετάβλητες.
Ωστόσο, το 43,9% των εταιριών θεώρησε ότι οι τιμές τους μειώθηκαν το 2013 (ποσοστό διευρυμένο σχεδόν κατά 10 μονάδες σε σχέση με την περσινή έρευνα), ενώ περιορίστηκαν ακόμη περισσότερο οι αναφορές περί αυξημένων τιμών.
Επιστροφή στα εισαγόμενα
Στις Ο.Ε.-Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις διαπιστώνεται ότι η δυναμική στροφή στα εγχώρια προϊόντα που είχε εντοπιστεί στην περσινή έρευνα δεν διατηρήθηκε το τρέχον έτος. Στην έρευνα του 2012 το 55,5% των επιχειρήσεων δήλωναν ως βασική περιοχή παραγωγής των εμπορευμάτων τους την Ελλάδα, ενώ στη φετινή έρευνα το αντίστοιχο ποσοστό μειώθηκε σε 41,5% (περιορίστηκε κατά 14 ποσοστιαίες μονάδες).
Στις Α.Ε. και ΕΠΕ η μερίδα των επιχειρήσεων που διαθέτουν προϊόντα κυρίως εγχώριας παραγωγής δεν παρουσίασε αξιόλογη μεταβολή και ανήλθε σε 32,4% το 2013.
Αξιολογώντας τα παραπάνω, φαίνεται λοιπόν ότι η επιμονή στα ελληνικά προϊόντα είναι πιο έντονη στις μικρότερες επιχειρήσεις του εμπορίου. Ενδεχομένως, δε, να συντελεί σε αυτό και η αδυναμία πρόσβασης σε αγορές του εξωτερικού.
* Ο Δρόσος Δρόσος
είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός
Οι πίνακες και τα διαγράμματα που ακολουθούν
προέρχονται από την Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου 2013
