Καταγράφεται ρεύμα μεγάλης εκλογικής προτίμησης της Ν.Δ. και σημαντικό ποσοστό υπέρ της αποχής
Συνέντευξη στον Νίκο Ταυρή
Την εβδομάδα που μας πέρασε δημοσιεύτηκε το Πολιτικό Βαρόμετρο της Public Issue για τον μήνα Οκτώβριο. Πρόκειται για μια μηνιαία δημοσκόπηση που αποτυπώνει τις βασικές πολιτικές τάσεις της στην Ελλάδα για τον μήνα που πέρασε και μέχρι πρότινος πραγματοποιούνταν για λογαριασμό της εφημερίδας Αυγή. Μετά την δημοσίευση της τελευταίας δημοσκόπησης η Αυγή ανακοίνωσε ότι το Πολιτικό Βαρόμετρο δεν θα διενεργείται πλέον για λογαριασμό της εφημερίδας. Στην δημοσκόπηση αποτυπώνεται μεγάλη πολιτική φθορά του ΣΥΡΙΖΑ και του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, μεγάλη άνοδος της Ν.Δ., μεγάλα ποσοστά στην αποχή και στον «κανένα», φαίνεται ότι οι πολίτες θεωρούν καταλληλότερο πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη και πιστεύουν σε μεγάλα ποσοστά ότι η οικονομική, αλλά και η γενικότερη κατάσταση της χώρας θα χειροτερέψει στο μέλλον. Για τον θόρυβο που δημιουργήθηκε αλλά και για τα ευρήματα της δημοσκόπησης μιλήσαμε με τον Γιάννη Μαυρή, πρόεδρο της εταιρείας δημοσκοπήσεων Public Issue.
Πρόσφατα εσείς και η εταιρεία σας –Public Issue- βρεθήκατε στο επίκεντρο του σχολιασμού και του ενδιαφέροντος για την έκδοση του Πολιτικού Βαρόμετρου του Οκτωβρίου. Μάλιστα δεν θα πραγματοποιείται εφεξής για λογαριασμό της Αυγής ύστερα από σχετική απόφαση της εφημερίδας. Τι νομίζετε ότι προκάλεσε όλον αυτό τον θόρυβο;
Ο θόρυβος ξεκίνησε τον προηγούμενο μήνα με τη δημοσίευση του Πολιτικού Βαρόμετρου του Σεπτεμβρίου, δηλαδή της τακτικής δημοσκόπησης στην εφημερίδα Αυγή, που ήδη από τον προηγούμενο μήνα δείχνει μία πολύ αρνητική εικόνα για την κυβέρνηση. Και προφανώς υπάρχει το γνωστό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλα τα ΜΜΕ. Κάποια στιγμή οι αρνητικές δημοσκοπήσεις που δεν εξυπηρετούν τη γραμμή τους, φέρνουν το κάθε μέσο σε δύσκολη θέση. Τώρα, η διακοπή της συνεργασίας, νομίζω ότι είναι επακόλουθο αυτής της δυσκολίας. Δεν είναι μόνο η Αυγή, είναι ένα θέμα γενικότερο, και φυσικά είναι πολιτικό, έχει να κάνει και με τη δεοντολογία, αλλά και με το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει για τις δημοσκοπήσεις.
Τώρα, γιατί γίνεται θόρυβος; Για δύο λόγους: ο ένας είναι διότι το ίδιο το γεγονός της διακοπής της συνεργασίας θέτει θέμα πώς λειτουργεί μια εφημερίδα και ποια όρια έχει η ευαισθησία της και η δεοντολογία της και το άλλο είναι φυσικά η αποτύπωση της κατάστασης που αφορά την κυβέρνηση και η οποία είναι εξαιρετικά αρνητική. Τον τελευταίο χρόνο υπήρχε ένας περιορισμός στη δημοσίευση δημοσκοπήσεων, που περισσότερο οφείλεται στο γεγονός ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί λόγω του διαγωνισμού των αδειών κρατούσαν μια επιφυλακτική στάση, δεν δημοσίευαν δημοσκοπήσεις και στην ουσία μια τέτοια δημοσίευση δείχνει την πραγματικότητα λίγο απότομα. Αυτό ίσως είναι ένας λόγος που εξηγεί γιατί γίνεται περίσσια συζήτηση γύρω από μία απλή δημοσκόπηση. Γιατί δεν πρόκειται για κάτι παραπάνω.
Πάντως, έχετε υποστηρίξει, ότι οι τάσεις που περιγράφει το Πολιτικό Βαρόμετρο προέρχονται από το δημοψήφισμα του 2015. Η ραγδαία υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι κεντρικό πολιτικό στοιχείο της συγκυρίας;
Ακριβώς επειδή είναι μία παγιωμένη κατάσταση, οι τάσεις αυτές που καταγράφονται στη δημοσκόπηση δεν είναι καινούργιες, επομένως δεν δικαιολογείται κάποια έκπληξη. Το δημοψήφισμα, το έχουμε επισημάνει και είναι κοινά αποδεκτό, ότι ήταν ένα σημείο καμπής. Σηματοδοτεί τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ και την προσχώρησή του στο μνημονιακό στρατόπεδο. Αποτελεί την αφετηρία της πτωτικής πορείας του από πέρυσι το καλοκαίρι που δεν έχει σταματήσει. Έτσι αν ξανασκεφτεί κανείς λίγο και τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, θα διαπιστώσει ότι η δεύτερη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύεται «πύρρειος». Μπορεί να κέρδισε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά με αρκετά μεγάλες απώλειες, κυρίως προς την αποχή και αυτό δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητό. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ψηφοφόρων που στήριζε τον ΣΥΡΙΖΑ, περίπου 400.000, μετά από το δημοψήφισμα οδηγήθηκαν προς την αποχή. Αυτές οι απώλειες, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, είχαν αντισταθμιστεί ως έναν βαθμό από ψηφοφόρους της κεντροαριστεράς, αλλά και συντηρητικούς ψηφοφόρους που δεν ήταν ικανοποιημένοι από την προηγούμενη ηγεσία της Ν.Δ. Αυτός ο κόσμος ψήφισε λοιπόν συγκυριακά τον ΣΥΡΙΖΑ τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου, έχει απομακρυνθεί. Επομένως, η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ έγινε το κεντρικό στοιχείο της πολιτικής συγκυρίας του τελευταίου ενός-ενάμιση χρόνου.
Φαίνεται ότι τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ την εισπράττουν κυρίως η ΝΔ και ο «κανένας». Ισχύει αυτό;
Πράγματι η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ εισπράττεται κυρίως από τη ΝΔ και την αποχή. Ο ΣΥΡΙΖΑ υφίσταται αμφίπλευρες απώλειες, τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά. Μιλώντας σχηματικά, για τους άνω των 50 ετών ψηφοφόρους, θα έλεγα ότι λειτουργεί η κλασικού τύπου εκλογική αποδοκιμασία της κυβέρνησης. Εκφράζουν την πολιτική τους δυσαρέσκεια, ψηφίζοντας το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτό είναι ένα ρεύμα που κατευθύνεται στη Ν.Δ. Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά τους νεότερους ψηφοφόρους του, μάλλον τείνουν προς την αποχή. Δεν πείθονται από τα σχήματα που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι το κυβερνών κόμμα αποδυναμώνεται και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Υπάρχουν οι δυνατότητες όλη αυτή η δυσαρέσκεια να εγκλωβιστεί ξανά σε ένα πολωμένο διπολικό-δικοκομματικό σχήμα;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει ζήτημα εγκλωβισμού των ψηφοφόρων σε ένα τέτοιο σχήμα. Έχουμε την κατάρρευση του ενός πόλου, του ΣΥΡΙΖΑ, που προσπαθεί να δημιουργηθεί από το 2012 και μετά. Όμως πλέον έχει επιστρέψει στα επίπεδα επιρροής του Μαΐου 2012, πριν από τη μεγάλη άνοδο του. Έχει χάσει δηλαδή όλο αυτό το τμήμα του εκλογικού σώματος που τον πίστεψε, τον ψήφισε στις Ευρωεκλογές του 2014 και στις Εθνικές του 2015, ενώ από το δημοψήφισμα και μετά έχει αρχίσει να τον εγκαταλείπει.
Για τη Χρυσή Αυγή και το ΠΑΣΟΚ θέλετε να μας σχολιάσετε λίγο; Φαίνεται ότι σταθεροποιούνται με κάποιες ανοδικές τάσεις. Αυτό είναι συγκυριακό ή γενικότερη τάση, με βάση όσα περιγράψατε πριν;
Και το ΚΚΕ έχει άνοδο και αυτά είναι τα τρία μικρότερα κόμματα, τα οποία μέχρι στιγμής φαίνεται να σταθεροποιούνται ή και να έχουν ελαφρά άνοδο. Για το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ η σταθεροποίησή τους και η ελαφρά άνοδός τους, οφείλεται στη ραγδαία φθορά του ΣΥΡΙΖΑ (υπάρχουν ψηφοφόροι κομμουνιστές και σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι επιστρέφουν στο ΚΚΕ και στο ΠΑΣΟΚ).
Για τη Χρυσή Αυγή θα έλεγα ότι ως ένα βαθμό είναι σταθεροποιημένη η εκλογική της επιρροή. Αυτό, γιατί το γενικευμένο εκλογικό ρεύμα προς τη ΝΔ, το οποίο είναι καθαρά αποδοκιμασία της κυβέρνησης, ως έναν βαθμό επηρεάζει και φθείρει και τη Χρυσή Αυγή. Δηλαδή της δημιουργεί απώλειες προς τη Ν.Δ. αυτήν τη στιγμή.
Θα ήθελα να προσθέσω, ότι έχω την εντύπωση ότι πάμε για περισσότερο συγκεντρoποιημένο κομματικό σύστημα, στη επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Γιατί και τα υπόλοιπα νεοπαγή κόμματα δείχνουν να είναι στα όρια της κοινοβουλευτικής εξαφάνισης. Και αυτό αφορά τους Ανεξάρτητους Έλληνες, το Ποτάμι, αλλά και την Ένωση Κεντρώων. Είναι αμφίβολο αν θα καταφέρουν να περάσουν το εκλογικό κατώφλι. Επομένως η επόμενη Βουλή μπορεί να έχει λιγότερα κόμματα. Υπάρχει και το σχήμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η Πλεύση Ελευθερίας, που καταγράφει στη συγκεκριμένη δημοσκόπηση ένα ποσοστό της τάξης του 2,5%. Επομένως, οι πιθανότητες εισόδου του στη Βουλή είναι υπαρκτές.
Με αφορμή την τελευταία επισήμανσή σας φαίνεται ότι οι σχηματισμοί της Αριστεράς αδυνατούν να εισπράξουν τη δυσαρέσκεια που υπάρχει για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ακριβώς. Τα διάφορα σχήματα της Αριστεράς αδυνατούν να εισπράξουν την δυσαρέσκεια. Αυτό φάνηκε και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015. Βέβαια τότε υπήρχε η δικαιολογία ότι όλα έγιναν πολύ γρήγορα, ακριβώς και για να αποτραπεί αυτό το ενδεχόμενο. Όμως νομίζω ότι πλέον με τα πεπραγμένα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τη μετάλλαξή του, η Αριστερά έχει υποστεί πολύ ισχυρό πλήγμα. Οι ιδεολογικές επιπτώσεις είναι βαθιές και θα έλεγα και μακροχρόνιες και αυτό εξηγεί και την ανυπαρξία αριστερής αντιπολίτευσης. Γιατί η ήττα επήλθε ως αποτέλεσμα της μετάλλαξης του ΣΥΡΙΖΑ. Την ίδια στιγμή ωστόσο η απογοήτευση των λαϊκών στρωμάτων είναι πολύ μεγάλη και δεν θα ξεπεραστεί με εύκολο τρόπο.
Ποια γενικότερη παρατήρηση μπορείτε να κάνετε με βάση τα ευρήματα της δημοσκόπησης;
Νομίζω ότι, λόγω ακριβώς της στροφής του κυβερνώντος κόμματος, έχει υπάρξει αναζωπύρωση της κρίσης εκπροσώπησης. Ευρύτατα στρώματα, κυρίως των λαϊκών τάξεων, μισθωτών, ανέργων, παραμένουν χωρίς πολιτική εκπροσώπηση, και αυτή η σχέση που είχε αρχίσει να συγκροτεί ο ΣΥΡΙΖΑ, από το 2012 και μετά, έχει διαρραγεί ανεπανόρθωτα. Υπάρχει σήμερα πάλι μεγάλο κενό που κανείς δεν γνωρίζει πώς, πότε και προς τα πού θα καλυφθεί.
Σε περίπτωση εκλογών το επόμενο διάστημα, μια νίκη της Ν.Δ. θα μπορούσε να αναστρέψει το φαινόμενο της κρίσης εκπροσώπησης;
Όχι. Βεβαίως ο συσχετισμός μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ που καταγράφεται στη συγκεκριμένη δημοσκόπηση είναι πρωτοφανής. Δεν μπορεί βέβαια να είναι κανείς σίγουρος για το αποτέλεσμα, αλλά φαίνεται ότι η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές θα είναι μεγάλων διαστάσεων και στην ουσία θα ακολουθήσει την πορεία που ακολούθησαν νεοπαγή κόμματα που εμφανίστηκαν την εποχή του μνημονίου. Όπως φυσικά και η δημοφιλία του πρωθυπουργού, ακολουθεί κατά πόδας την τροχιά της αντίστοιχης, του Γιώργου Παπανδρέου.
Δηλαδή θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια νίκη του δεξιού στρατοπέδου θα περιοριζόταν κυρίως σε εκλογικό επίπεδο;
Ναι, αλλά μην υποτιμούμε τις ιδεολογικές και πολιτικές επιπτώσεις που θα έχει μία σαρωτική νίκη της Δεξιάς. Και συνακόλουθα και τις επιπτώσεις στον χαρακτήρα της διακυβέρνησης ή και στη λειτουργία των κρατικών μηχανισμών.
Και βέβαια θα περάσουμε σε μία διαφορετική φάση.
Σίγουρα. Θα πω κάτι με επιφύλαξη. Είναι η ειρωνεία της ιστορίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλείται μία «νέα μεταπολίτευση» και πλέον υπάρχει ο σοβαρός κίνδυνος να υπάρξει μεν μια «νέα μεταπολίτευση», αλλά αυτή να πραγματοποιηθεί όπως και η πρώτη μεταπολίτευση του 1974. Να γίνει με την Αριστερά στη γωνία και μάλιστα ηττημένη.
