Καλοκαίρι 2025. Καύσωνες και φωτιές. Κυρίως φωτιές, σε πανέμορφα δάση. Πριν δύο χρόνια η Δαδιά στον Έβρο· φέτος ο Φενεός στην Κορινθία. Και βέβαια, φωτιές γύρω από την Αττική και σε πολλά νησιά. Ο κόσμος παλεύει να τις σβήσει με νερό. Τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα ρίχνουν νερό τη μέρα. Το βράδυ, πυροσβέστες και κάτοικοι, με όσες ποσότητες έχουν και με τις περίφημες κλάρες, κάνουν ό,τι μπορούν.
Μία από τις τελευταίες καλοκαιρινές πράξεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη (του «Μαξίμου Α.Ε.» – κοινοπραξία με Παρακράτος και Μαφίες με γραβάτα σε υπεύθυνες θέσεις), ήταν η εξαγγελία ότι το νερό που πίνουμε θα περάσει σε καθεστώς ΔΕΗ. Δηλαδή, ιδιωτικοποίηση. Δηλαδή, ακραία αύξηση του κόστους. Άλλη μια «συμβολή» στη διάλυση και το ξεπούλημα ενός δημόσιου αγαθού. Μπορεί να στήσουν και χρηματιστήριο νερού, ποιος ξέρει… Ήδη τα ρεπορτάζ περί λειψυδρίας έχουν ξεκινήσει, ώστε η ιδιωτικοποίηση να εμφανιστεί ως σωτηρία. Ενώ δεν είναι παρά ένα ακόμα πλιάτσικο εις βάρος του φυσικού πλούτου της χώρας. Θέλουν τα πάντα – για κέρδη, για μετοχές, για κονόμα. Και μετά εγκατάλειψη και καταστροφή.
Υπάρχουν, βέβαια, και οι θάλασσες. Τα παράλια, οι τουριστικές ζώνες, η ελληνική Ριβιέρα στον Σαρωνικό. Πολλές παραλίες έχουν φραχτεί· η πρόσβαση επιτρέπεται μόνο με χρήματα και «προϋποθέσεις». Ακόμα και λίγη καλοκαιρινή δροσιά στις ακτές γίνεται είδος πολυτελείας. Οι εφοπλιστές φρόντισαν να τινάξουν τα ναύλα στον αέρα, και οι μεταφορές ελέγχονται από γνωστά καρτέλ.
Ενδιαφέρονται μόνο για τις πολυτελείς τουριστικές ζώνες, για την τουριστική «βιομηχανία» που δουλεύει 2-3 μήνες τον χρόνο. Και, βεβαίως, για τα «θαλάσσια οικόπεδα» και ό,τι κρύβεται στον βυθό τους. Ο φυσικός πλούτος της χώρας έχει μπει στο στόχαστρο πολυεθνικών κολοσσών, ενώ η «συνεκμετάλλευση» και τα «θαλάσσια πάρκα» λειτουργούν ως βιτρίνα για συμφωνίες πίσω από κλειστές πόρτες. Και η Τουρκία, το αγαπημένο παιδί (αν και λίγο άτακτο) της Δύσης, διεκδικεί σχεδόν όλο το Αιγαίο και την υπόλοιπη Κύπρο. (Όποιος δεν το βλέπει, τι να πούμε…).
Η Ελλάδα δεν λειτουργεί ως χώρα. Λειτουργεί ως «χώρος», με σημαία ευκαιρίας και με άρνηση άσκησης κυριαρχίας. Όσοι κυβερνούν την οδηγούν σε ρήμαγμα και ξεπούλημα. Μιλούν για «πατριωτισμό», μα στην πραγματικότητα ενδιαφέρονται μόνο για την αρπαχτή. Το έχουν αποδείξει δεκαετίες τώρα, μέσα από υποτέλεια και εξάρτηση. Ακούς, λέει, η Σύρος να «διώχνει» την τουριστική πελατεία των Ισραηλινών – που ζητούσαν λίγη αναψυχή, ύστερα από το μακελειό κατά του Παλαιστινιακού λαού…
Θα πούμε το νερό, νεράκι. Θα ζούμε σαν ξένοι και περιττοί στον ίδιο μας τον τόπο. Το σχέδιο που υλοποιούν με… υπευθυνότητα, δεν μας «συμπεριλαμβάνει». Την ώρα που τα ιδρύματα των «δωρητών ευεργετών» (Νιάρχου, Λάτση, Ωνάση κ.ά.), τα επίσημα ΜΜΕ και οι «δικαιωματιστές» ομιλούν ακατάπαυστα για «συμπερίληψη», στην πράξη αποκλείεται η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού από βασικά αγαθά: από τους δημόσιους χώρους, τις παραλίες, τις πλατείες, την παιδεία και την υγεία. Αν έχεις λεφτά, πέρασες! Αλλιώς… ξέρεις. Μην χαλάς και την εικόνα! Αυτή είναι η «συμπερίληψη» της ψηφιακής μετάβασης και του νεο-μεταπρατισμού: αποκλεισμός των πολλών από δικαιώματα, εργασία, ζωή.
Ακόμα και ο «προοδευτικός» δήμαρχος της Αθήνας δεν ντρέπεται να εξαγγέλλει τις «πόλεις των 15 λεπτών» – δηλαδή τον εγκλωβισμό των πολιτών στα όρια μιας γειτονιάς και τον παράλληλο αποκλεισμό από τη συνολική εμπειρία ζωής που θα έπρεπε να προσφέρει το αστικό πεδίο. Η «πόλη των 15 λεπτών» δεν χρειάζεται καν συγκοινωνίες. Μήπως ούτε καν ανθρώπους;
Το ίδιο το «λάλον ύδωρ» –το νερό που μιλά, που ψιθυρίζει στις πηγές και δίνει ζωή– στερεύει. Το Μαντείο των Δελφών, σε έναν από τους τελευταίους χρησμούς του, όταν κατέρρεε, έλεγε:
«Ου παγάν λαλέουσαν, απέσβετο και λάλον ύδωρ»
Ούτε η πηγή ομιλεί πια, ούτε το ομιλούν ύδωρ υπάρχει.
Σήμερα, δεν χρειαζόμαστε χρησμούς για να διαπιστώσουμε το υπαρξιακό πρόβλημα του Τόπου. Σε όλες τις διαστάσεις του. Τόπος χωρίς νόημα, χωρίς «λάλον ύδωρ»; Το 1953, ο ποιητής Μιχάλης Κατσαρός εκδίδει την ποιητική συλλογή Κατά Σαδδουκαίων. Στο ποίημα «Η Διαθήκη μου» γράφει:
Μην αμελήσετε.
Πάρτε μαζί σας νερό.
Το μέλλον μας θα έχει πολύ ξηρασία.
Δεν ήταν μια απαισιόδοξη πρόβλεψη. Ήταν εκτίμηση του χαρακτήρα της εποχής και των δυνάμεων που τη διαμόρφωναν. Οι πηγές στερεύουν. Το λάλον ύδωρ σιωπά. Το παρόν και το μέλλον, όντως, έχει ξηρασία. Για να αλλάξει αυτό, χρειάζονται πολλά. Πάρα πολλά. Μην αμελήσουμε να τα προετοιμάσουμε.
Καλό καλοκαίρι. Και πάντως: όρθιοι και αξιοπρεπείς.
