Πριν λίγους μήνες η κοινή γνώμη μάθαινε σοκαρισμένη ότι σε ένα σχετικά μικρό ίδρυμα της Αθήνας (όπου φιλοξενούνταν παιδιά τα οποία είτε είχαν εγκαταλειφθεί από τις οικογένειές τους είτε είχαν απομακρυνθεί από αυτές με εισαγγελική εντολή) τα φιλοξενούμενα παιδιά υπόκεινταν ξυλοδαρμούς, ακόμη και σεξουαλική κακοποίηση. Η αρμόδια υφυπουργός Δόμνα Μιχαηλίδου αλώνιζε τότε τα κανάλια εκφράζοντας την οργή της, και δήλωνε ότι η ίδια θα βάλει τάξη και ότι η Δικαιοσύνη θα επιβάλει αυστηρές τιμωρίες. Ενώ οι έρευνες της Δικαιοσύνης για τις σχετικές καταγγελίες βρίσκονταν σε εξέλιξη, η υφυπουργός απαίτησε από το Δ.Σ. εκείνου του ιδρύματος να παραιτηθεί και να παραδώσει τον έλεγχο σε πρόσωπα της επιλογής της. Στο μεταξύ η εισαγγελία μάλλον κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι καταγγελίες δεν ευσταθούσαν, και τα παιδιά που είχαν εμπλακεί στην υπόθεση και είχαν μεταφερθεί εκτός του ιδρύματος, επιστράφηκαν σε αυτό.
Η υφυπουργός δεν το έβαλε κάτω: έχοντας ήδη κόψει την πενιχρή δημόσια επιδότηση του εν λόγω ιδρύματος, έστειλε νύχτα και πήραν όλα σχεδόν τα παιδιά που φιλοξενούνταν εκεί, τα οποία μεταφέρθηκαν σε άλλες δομές. Πρακτικά, από τη μια μέρα στην άλλη ένα ίδρυμα (που δεν ανήκε ούτε στο κράτος ούτε στην Εκκλησία) έπαψε να λειτουργεί – χωρίς να έχει αποδειχθεί κάτι μεμπτό. Για την ιστορία, ακούγεται ότι το εν λόγω ίδρυμα ετοιμάζεται να υποδεχθεί εκ νέου παιδιά, πιθανά εξ αυτών που είναι παρατημένα για μήνες στο Νοσοκομείο Παίδων της Αθήνας. Τα τελευταία είναι παιδιά που μεταφέρονται εκεί με εισαγγελική εντολή για τις απαραίτητες ολιγοήμερες ιατρικές εξετάσεις μετά την εγκατάλειψη ή απομάκρυνση από τους βιολογικούς γονείς τους, αλλά παραμένουν επί εβδομάδες ή και μήνες παρατημένα, διότι δεν βρίσκονται ιδρύματα να τα φιλοξενήσουν.
Πώς έγινε γνωστό το πρόβλημα στο Παίδων – Και πώς κόπηκε η κουβέντα για το Χαμόγελο του Παιδιού
Το τεράστιο αυτό πρόβλημα, που παρατείνει το μαρτύριο των κακοποιημένων παιδιών και ταυτόχρονα δυσχεραίνει τη λειτουργία του Νοσοκομείου Παίδων, έγινε ευρύτερα γνωστό μόλις πρόσφατα, όταν καταγγέλθηκε ότι ένας 14χρονος (ο οποίος βρισκόταν παρατημένος στο Παίδων επί… 5 μήνες) επιτέθηκε σεξουαλικά σε δύο μικρότερα παιδιά. Εργαζόμενοι στο νοσοκομείο αποκάλυψαν ότι κάποια από τα εγκαταλειμμένα εκεί παιδιά έχουν συστήσει συμμορίες που βιαιοπραγούν κατά των μικρότερων κ.ο.κ. Η κυρία υφυπουργός έσπευσε πάντως, κατόπιν εορτής, να διαβεβαιώσει ότι σήμερα τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα σε σχέση με την εποχή που ανέλαβε τα καθήκοντά της, κι ότι όπου να ’ναι θα εκλείψουν όλα τα προβλήματα…
Κάπου στο ενδιάμεσο μεταξύ αυτών των δύο γεγονότων, «κάτι» ακούστηκε και για το Χαμόγελο του Παιδιού – άλλο ένα ίδρυμα που δεν ανήκει ούτε στο κράτος ούτε στην Εκκλησία. Όπως ακούστηκε, πάνω που η κυρία υφυπουργός είχε αρχίσει να ξαναπαίρνει σβάρνα τα κανάλια πουλώντας ευαισθησία για τα παιδιά (δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί στο κυβερνών κόμμα την έχουν άχτι διότι, με το προφίλ που έχει φιλοτεχνήσει, κάποιου εξ αυτών τη βουλευτική έδρα θα φάει στις επερχόμενες εκλογές…), έτσι και ξεχάστηκε, τουλάχιστον για την ώρα. Προφανώς, σε αντίθεση με το πρώτο μικρό ίδρυμα, που ήταν εύκολη λεία, το Χαμόγελο του Παιδιού αποτελούσε βαρύ πιάτο.
Η «βόμβα» της Κιβωτού
Στο φόντο αυτής της προϊστορίας (που πάει ακόμη πιο πίσω – βλ. πλαίσιο) έσκασε η «βόμβα» για την Κιβωτό. Από μια ξαφνική καταγγελία ενός σημερινού ενήλικα, μέσα σε λίγες μέρες το ίδρυμα του πατέρα Αντωνίου κρεμάστηκε στα μανταλάκια, του απαγγέλθηκαν κατηγορίες, δικάστηκε και καταδικάστηκε τελεσίδικα – όχι από τον θεσμό της Δικαιοσύνης, αλλά από τα λεγόμενα «λαϊκά τηλεδικαστήρια». Πληροφορηθήκαμε ότι υπήρχαν ξυλοδαρμοί, απειλές, τιμωρίες, έως και ότι κάποιος (ο Αντώνιος, λέει η μία μαρτυρία, ένας εκ των συνεργατών του, λέει η άλλη…) έβαζε χέρι μέσα στο μαγιό ενός εφήβου ενώ έπαιζαν στη θάλασσα.
Πληροφορηθήκαμε ακόμη ότι η Κιβωτός είναι μία ΑΜΚΕ (Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία) την οποία διοικούν η σύζυγος και η μητέρα του Αντώνιου. Όλοι έμειναν εμβρόντητοι από αυτό. Από τα σύννεφα έπεσαν και οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και η ίδια η κυβέρνηση. Κανείς δεν τολμά να ρωτήσει: πώς το κράτος, που επιχορηγούσε έστω και με λίγα χρήματα κάθε χρόνο την Κιβωτό, δεν γνώριζε την ύπαρξη και τη σύνθεση της ΑΜΚΕ; Σε ποιον και πώς έδιναν την εν λόγω ετήσια χορηγία; Δεν την κατέθεταν στον λογαριασμό της ΑΜΚΕ αφού είχαν εξετάσει εξαντλητικά τα στοιχεία της, όπως κάνει πάντα το Δημόσιο πριν πληρώσει έστω και μια βίδα;
Ερωτήματα και βεβαιότητες
Τα ερωτήματα είναι πολλά ακόμα. Τι είδους έλεγχο ασκούσαν οι αρμόδιες κυβερνητικές, κρατικές και περιφερειακές αρχές στην Κιβωτό, και σε κάθε τέτοιου είδους ίδρυμα που φιλοξενεί παιδικές ψυχές; Και πώς ασκούσαν έλεγχο όταν οι αρμόδιες υπηρεσίες κοινωνικής αρωγής και παιδικής μέριμνας παραμένουν για χρόνια αποψιλωμένες από ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και λοιπό προσωπικό; Τι έλεγχο να ασκήσουν όταν οι ελάχιστοι εισαγγελείς που ασχολούνται καθημερινά με την προστασία των παιδιών παρακαλούν απελπισμένοι τα διάφορα ιδρύματα να φιλοξενήσουν παιδιά παρκαρισμένα «προσωρινά» όπου λάχει;
Ας φτάσουμε στο πιο επώδυνο ερώτημα: αποκλείεται να ευσταθούν κάποιες τουλάχιστον από τις καταγγελίες κατά της Κιβωτού; Σε δομές που γιγαντώνονται, σε δομές υπερφορτωμένες που «αναγκαστικά» συνυπάρχουν μικρά παιδιά και έφηβοι, σε δομές που δεν εποπτεύονται σωστά, τίποτα δεν αποκλείεται. Αυτά πρέπει να τα βρει μια ψύχραιμη και δίκαιη έρευνα – οπωσδήποτε δεν θα τα βρει ένα… τηλεδικείο (μεταξύ άλλων διότι είναι το τελευταίο που το ενδιαφέρει). Ένα μόνο είναι σίγουρο: ότι οι πολιτικοί που κυβερνούσαν ή κυβερνούν απλά μας πουλάνε παραμύθια. Διότι επί χρόνια δεν έκαναν τίποτα για να φτιάξουν αξιοπρεπείς δημόσιες δομές ή έστω να ενισχύσουν στοιχειωδώς τις αρμόδιες υπηρεσίες. Το μόνο που έκαναν και κάνουν (πάλι, βλ. πλαίσιο) ήταν να προωθούν την αποποίηση των ευθυνών του κράτους απέναντι στα παιδιά, επιβάλλοντας την ιδιωτικοποίηση της κοινωνικής πρόνοιας και παιδικής μέριμνας, πασπαλισμένη με τη χρυσόσκονη της «αποϊδρυματοποίησης».
***
Το κράτος οφείλει (θα όφειλε) να αναλάβει την προστασία και φροντίδα των παιδιών και, για όσα εξ αυτών δεν μπορούν να επιστρέψουν στη βιολογική τους οικογένεια, την επίσπευση της διαδικασίας ανεύρεσης μιας νέας πραγματικής οικογένειας που θα τα αγαπάει, αντί να έχει στο μάτι το «επίδομα αναδόχου». Αλλά γι’ αυτό χρειάζονται εξειδικευμένοι εισαγγελείς, κοινωνικοί λειτουργοί, παιδοψυχολόγοι, εκπαιδευτικοί, αυστηρότατοι έλεγχοι των υποψήφιων γονιών, εν γένει στελεχωμένες υπηρεσίες και δομές, δηλαδή ένα κράτος που να λειτουργεί, να νοιάζεται και να έχει ουσιαστική πολιτική για το πρόβλημα…
Γιατί τώρα;
Για ποιο λόγο συμβαίνουν όλα αυτά, και γιατί τώρα; Το δεύτερο ερώτημα απαντιέται πιο εύκολα: συμβαίνουν τώρα, «ξαφνικά», επειδή εξυπηρετούν την αλλαγή της αρνητικής για την κυβέρνηση πολιτικής ατζέντας. Θέλοντας και μη, όλοι ασχολούμαστε με την Κιβωτό – ή μάλλον, με τις ανατριχιαστικές καταγγελίες σχετικά με αυτήν. Διότι με τα χιλιάδες ταλαιπωρημένα παιδιά που φιλοξενούνται εκεί και σε άλλα ιδρύματα, πολύ λίγοι ασχολούνταν μέχρι πριν λίγες μέρες και, δυστυχώς, ακόμη λιγότεροι θα ασχολούνται όταν καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός – ό,τι και να βγάλουν οι επίσημες έρευνες.
Αλλά και το πρώτο ερώτημα απαντιέται, έστω και σύντομα. Η φροντίδα των ορφανών, εγκαταλειμμένων ή κακοποιημένων παιδιών έχει εδώ και δεκαετίες ανατεθεί από το κράτος σε ιδιωτικά φιλανθρωπικά ιδρύματα και στην Εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια, όμως, ο κυρίαρχος μεταμοντερνισμός ωθεί σε ριζοσπαστικές παρεμβάσεις… του κράτους (το οποίο σήκωσε εντελώς τα χέρια ψηλά, ιδίως από την επιβολή των μνημονίων κι έπειτα). Η αρχή έγινε επί της προηγούμενης κυβέρνησης, με τον περίφημο νόμο της τότε υπουργού Θεανώς Φωτίου για την αναδοχή. Η σημερινή κυβέρνηση, με προεξάρχουσα την κα Μιχαηλίδου, ουσιαστικά υλοποιεί τη γραμμή Φωτίου με σημαία την «αποϊδρυματοποίηση» και μέθοδο την αμερικανιά των επί πληρωμή foster homes – που δημιουργεί ποικίλη πελατεία και απαλλάσσει το κράτος από την ευθύνη φροντίδας των παιδιών.
Την ίδια στιγμή, συνάπτονται τακτικές συμμαχίες με εκκλησιαστικά κ.ά. ιδρύματα που εποφθαλμιούν ανεξάρτητες ιδιωτικές δομές. Είναι χαρακτηριστικό το κάρφωμα του Αντώνιου από την Αρχιεπισκοπή, ότι «του είχαμε προτείνει να πάρουμε υπό την εποπτεία μας την Κιβωτό, αλλά δεν δέχθηκε»! Χαρακτηριστική είναι και η προχθεσινή δήλωση της αρμόδιας υφυπουργού, που «προβλέπει» ότι «είναι πιθανόν να έρθουν στην επιφάνεια καταγγελίες και για άλλες δομές»… Στις τακτικές (ή στρατηγικές;) συμμαχίες κολλάει και ο πρόσφατος νόμος, που επιτρέπει στην κυβέρνηση να αντικαθιστά τα Δ.Σ. ακόμη και εντελώς ανεξάρτητων οργανισμών, ιδρυμάτων κ.λπ. – όπως ακριβώς έκανε τώρα με το Δ.Σ. της Κιβωτού. Διόλου τυχαία, το σχετικό άρθρο υπερψηφίστηκε τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και από το ΠΑΣΟΚ…
