Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Ανήσυχη για την κατασκευή ενός πελώριου κινεζικού φράγματος στο Θιβέτ, το οποίο θα μπορούσε να περιορίσει δραστικά τα νερά ενός μεγάλου ποταμού που ρέει προς την Ινδία, το Νέο Δελχί επιταχύνει την κατασκευή δικού του φράγματος για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες.
Τον Ιούλιο, η Κίνα ξεκίνησε την κατασκευή του μεγαλύτερου φράγματος στον κόσμο στον ποταμό Γιαρλούνγκ Ζάμπο, ένα φαραωνικό έργο που αναμένεται να κοστίζει σχεδόν 170 εκατομμύρια δολάρια. Το ποτάμι πηγάζει από τον παγετώνα Άνγκσι του Θιβέτ και ρέει προς την Ινδία, στην οποία ονομάζεται Σιάνγκ ή Βραχμαπούτρας.
Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από τα νερά του, ειδικά εκτός της εποχής των μουσώνων, όταν μεγάλο μέρος της Ινδίας αντιμετωπίζει λειψυδρία.
Η Ινδία εκτιμά ότι το κινεζικό φράγμα θα μειώσει τη ροή προς τη χώρα έως και κατά 85%, προκύπτει από έκθεση που περιήλθε στην κατοχή του Reuters. Σε απόλυτα νούμερο, η απώλεια εκτιμάται στα 40 δισ. κυβικά μέτρα τον χρόνο.
Οι ανησυχίες ότι η Κίνα θα μπορούσε να μετατρέψει το ποτάμι σε πολιτικό όπλο οδήγησαν το Νέο Δελχί στην απόφαση να επιταχύνει την κατασκευή του μεγαλύτερου φράγματος τη χώρα στον ποταμό Σιάνγκ, ένα έργο που εξετάζεται εδώ και είκοσι χρόνια. Τέσσερις πηγές του Reuters επιβεβαίωσαν ότι το σχέδιο επισπεύδεται, παρά τις βίαιες διαδηλώσεις κατοίκων του κρατιδίου του Αρουνατσάλ Πραντές, οι οποίοι ανησυχούν ότι τα χωριά τους θα βυθιστούν.
Το φράγμα του Σιάνγκ, χωρητικότητας 14 δισ. κυβικών μέτρων νερού, θα μείωνε τις επιπτώσεις του κινεζικού έργου, καθώς θα επέτρεπε στην Ινδία να απελευθερώνει νερό την ξηρή περίοδο.
Ακόμα, το ινδικό φράγμα θα απέτρεπε τις πλημμύρες σε πλημμύρες σε περίπτωση που η Κίνα αποφάσιζε να ανοίξει τους υδατοφράκτες στο δικό της φράγμα. Για τον λόγο αυτό, η Ινδία σχεδιάζει να γεμίσει το φράγμα μόνο μέχρι το 70% της χωρητικότητάς του, έτσι ώστε να υπάρχει χώρος για την επιπλέον ποσότητα εφόσον χρειαστεί.
Αξιωματούχος του ινδικού υπουργείου Εξωτερικών εξέφρασε την ανησυχία της χώρας του στη διάρκεια συνάντησης με Κινέζο ομόλογό του τον Αύγουστο, όμως το Πεκίνο απορρίπτει τις επιφυλάξεις.
Εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε στο Reuters ότι το υδροηλεκτρκό έργο «έχει υποβληθεί σε ενδελεχή επιστημονική μελέτη όσον αφορά την ασφάλεια και το περιβάλλον και θα επηρεάσει αρνητικά τους υδατικούς πόρους, οικολογία ή τη γεωλογία χωρών στα κατάντη».
«Η Κίνα ανέκαθεν ακολουθεί μια υπεύθυνη στάση στην ανάπτυξη και αξιοποίηση διασυνοριακών ποταμών και διατηρεί επικοινωνία και συνεργασία με χώρες στα κατάντη όπως η Ινδία και το Μπαγκλαντές.
Ωστόσο ορισμένοι ανεξάρτητοι ειδικοί και ομάδες ακτιβιστών προειδοποιούν ότι το γιγάντιο νέο φράγμα κατασκευάζεται σε μια σεισμικά ενεργή περιοχή, κάτι που αυξάνει τους κινδύνους για τις κοινότητες που βρίσκονται πιο χαμηλά στη ροή του ποταμού.
«Το φράγμα κατασκευάζεται σε μια ζώνη υψηλής σεισμικότητας που πλήττεται από ακραία καιρικά φαινόμενα» δήλωσε ο Σαγιανάγκσου Μόντακ, ειδικός του Πανεπιστημίου της Αριζόνα.
«Αυτού του είδους τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν κατολισθήσεις και πλημμύρες. Αυτό εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια του φράγματος. Είναι εύλογες ανησυχίες τις οποίες η Ινδία πρέπει να συζητήσει με την Κίνα» είπε.
Στο μεταξύ, η ίδια η Ινδία κατηγορείται από το Μπαγκλαντές ότι χρησιμοποιεί το νερό ως όπλο, καθώς φέτος ανέστειλε την εφαρμογή διμερούς συμφωνίας του 1960 για τους υδατικούς πόρους που μοιράζεται με τη γειτονική χώρα.
Φυτά για τον Άρη, λύσεις για τη Γη
Μέσα στη δεκαετία του 2040, οι άνθρωποι μπορεί να επιχειρήσουν ταξίδι και παραμονή στον Άρη. Για να σταθεί μια τέτοια αποστολή στο διάστημα χωρίς διαρκείς ανεφοδιασμούς, χρειάζονται επιτόπιες πηγές τροφής, φαρμάκων και υλικών.
Τρεις ερευνητές του Πανεπιστημίου Δυτικής Αυστραλίας (UWA) ‒ο Dr Troy Miller, ο Dr Farley Kwok van der Giezen και ο Dr Ryan Coates‒ αναφέρουν στο The Conversation υποστηρίζουν ότι «η επιστήμη μπορεί να κάνει και τα δύο»: Και να κοιτά το Διάστημα και να λύνει επίγεια προβλήματα.
Θυμίζουν τις απρόβλεπτες εφαρμογές που περνούν στην καθημερινότητα ‒ από τους συμπαγείς αισθητήρες κάμερας μέχρι τις ανακλαστικές μονώσεις που γεννήθηκαν από ανάγκες της NASA
Αναφέρουν πως τα «διαστημικά φυτά» μπορούν να θρέψουν αποστολές στη Σελήνη και τον Άρη, ενώ ταυτόχρονα επιστρέφουν στη Γη με τεχνολογικά οφέλη. «Η επιστήμη μπορεί να κάνει και τα δύο», σημειώνουν απαντώντας στην ένσταση ότι με τόσα επίγεια προβλήματα δεν πρέπει να επενδύουμε στη διαστημική έρευνα.
Στο διατροφικό μέτωπο, αναφέρουν τον στόχο για φυτικά τρόφιμα θρεπτικής αξίας: «pick-and-eat» φυτά πλούσια σε ποιοτικές πρωτεΐνες, με ισορροπία απαραίτητων αμινοξέων, και ακόμη μη απαραίτητα που συναντώνται κυρίως σε ζωικά προϊόντα (ταυρίνη, κρεατίνη).
Η προσέγγιση, λένε, θα βοηθήσει και στη Γη, όπου οι φυτικές δίαιτες είναι πιο βιώσιμες και μειώνουν τις ανισότητες στη θρέψη. Παράλληλα, δουλεύουν σε γεύσεις και υφές για να ξεπεραστεί το βαρετό μενού των αστροναυτών, που εδώ και δεκαετίες αναφέρουν ότι «η γεύση αμβλύνεται στο διάστημα».
Οι ίδιοι θυμίζουν πως ό,τι σήμερα θεωρούμε αυτονόητο, συχνά «μεταφράστηκε» από ανάγκες του διαστήματος: για παράδειγμα, οι αισθητήρες κάμερας των κινητών και οι ανακλαστικές μονώσεις έχουν ρίζες σε τεχνολογίες της NASA. «Αυτές οι μεταφορές είναι συχνά απρόσμενες και απρόβλεπτες», γράφουν, προτείνοντας ότι η τρέχουσα βιοτεχνολογική ώθηση μπορεί να αποδώσει εξίσου απτά οφέλη.
Η προσπάθεια να σχεδιαστούν φυτά ανθεκτικά στο διάστημα παράγει γνώσεις για αντοχή σε πλημμύρες και υδατοκορεσμό εδαφών στη Γη, μειώνοντας αγροτικές απώλειες.
Ως ενδεικτικό πείραμα αναφέρεται η καλλιέργεια πιπεριών τσίλι στον ISS (Plant-Habitat 04), που έδειξε πως μακρόκυκλοι «pick-and-eat» καρποί μπορούν να φτάσουν μέχρι τη συγκομιδή.
Πέρα από το φαγητό, οι ερευνητές περιγράφουν τα φυτά ως «βιοεργοστάσια»: έχουν τροποποιηθεί ώστε να παράγουν πρωτεΐνες που «δρουν ως βρώσιμα εμβόλια», φαρμακευτικές ενώσεις ή πρόδρομες ύλες για υλικά.
Το τίμημα είναι συχνά επιβράδυνση της ανάπτυξης, γι’ αυτό προτείνουν γενετικά «κυκλώματα» που ανταποκρίνονται σε φως ή χημικά και επιτρέπουν «με κυριολεκτικό «γύρισμα διακόπτη» να αλλάζει ο ρόλος: Από παραγωγή τροφής σε παραγωγή φαρμάκου όταν χρειάζεται.
Τα ίδια κυκλώματα θα καταστήσουν τις καλλιέργειες πιο έτοιμες να αντεπεξέλθουν σε κλιματικούς στρεσογόνους παράγοντες.
Γιατί οι αστροναύτες υποφέρουν από βουλωμένη μύτη
Η μεγάλη πλειονότητα των αστροναυτών παρουσιάζει προβλήματα στη μύτη και τα ιγμόρεια, αποκαλύπτει μελέτη στα πληρώματα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS), μια παρενέργεια του Διαστήματος που έρχεται να προστεθεί σε άλλα καταγεγραμμένα προβλήματα υγείας.
Ερευνητές του Νοσοκομείου Μεθοδιστών στο Χιούστον εξέτασαν δεδομένα για 754 «ιατρικά συμβάντα» που αφορούσαν 71 αστροναύτες του ISS το διάστημα 2000-19.
Το 85% των αστροναυτών ανέφερε ότι εμφάνισε τουλάχιστον μία φορά ρινική συμφόρηση ή ενοχλήσεις στα ιγμόρεια, αναφέρει η ομάδα στην επιθεώρηση Laryngoscope Investigative Otolaryngology.
Τα ιγμόρια είναι κοιλότητες με αέρα που κρύβονται μέσα στο κρανίο γύρω από τη μύτη. Μεταξύ άλλων κάνουν το ανθρώπινο κρανίο πιο ελαφρύ, παράγουν βλέννα για να προστατεύσουν από παθογόνους παράγοντες και υγραίνουν τον αέρα που αναπνέουμε.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι αστροναύτες υποφέρουν συχνά από συμφόρηση λόγω της έλλειψης βαρύτητας, η οποία κανονικά τραβάει τα σωματικά υγρά προς τα κάτω. Η συμφόρηση και οι ενοχλήσεις δεν απειλούν την υγεία των αστροναυτών, μπορούν όμως να μειώσουν σημαντικά τις επιδόσεις τους, γράφουν οι ερευνητές.
«Αν δεν κοιμάσαι καλά επειδή δεν μπορείς να αναπνεύσεις, οι γνωστικές λειτουργίες σου, οι χρόνοι αντίδρασης και οι επιδόσεις του στην αποστολή μπορεί να πληγούν, κάτι που έχει κρίσιμη σημασία στο Διάστημα» σχολίασε ο δρ Μασαγιόσι Τακασίμα, επικεφαλής της μελέτης.
Αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν οι αστροναύτες που βγαίνουν για διαστημικούς περιπάτους στο εξωτερικό του ISS, καθώς η διαφορά πίεσης ανάμεσα στον σταθμό και τη στολή μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε ρινική συμφόρηση αλλά και σε τραυματισμό των ιγμορείων, των αφτιών και των ευσταχιανών σαλπίγγων, σωλήνων που συνδέουν τα αφτιά με τη μύτη.
Εύκολη λύση δεν υπάρχει και οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα φάρμακα για τη ρινική συμφόρηση συχνά δεν λειτουργούν στο Διάστημα.
