Ελλάδα και Κύπρος σε κοινούς κινδύνους και προοπτικές. Του Γιάννη Τσούτσια
Κι εκεί που συνηθίζαμε, λέει, τον ήχο των βομβαρδιστικών, τα μνημόνια, τα μέτρα για τους μισθούς, το χαράτσι, τις συντάξεις, τις εφεδρείες, την «ανάπτυξη», τις «επενδύσεις», τις «μεταρρυθμίσεις», τα αποφθέγματα περί τάξης και νομιμότητας, ήρθαν τα γεγονότα της Κύπρου ν’ αλλάξουν όλες τις βεβαιότητες. Οι πάντες διαισθάνθηκαν, μέσα σε λίγες ώρες, ότι οι επιπτώσεις θα είναι τόσο μεγάλες, όσο δύσκολα συνειδητοποιούνται. Γιατί όλα όσα συντρέχουν, είναι εκτός των οριζόντων της αντιληπτικής μας ικανότητας. Εκτός των στερεοτυπικών προσεγγίσεων και άλυτα κατά τις τρέχουσες μεθοδολογίες και περιγραφές. Γι’ αυτό ήρθε η ώρα να αλλάξουν όλα! Η θέασή μας να μεταβληθεί, σκοπεύοντας κατάματα την αχαρτογράφητη πραγματικότητα.
Η κοινωνική συνειδητοποίηση είναι πλέον καταιγιστική, επισπεύδεται κατά κύματα. Πλάι της, αναπόφευκτα, συνυπάρχει η σύγχυση, το μπέρδεμα που παράγουν οι έτοιμες συνταγές, γύρω από τις προτεραιότητες και τις ιεραρχήσεις. Όμως η αλλαγή του τρόπου κατανόησης, δεν παίρνει άλλο αναβολή.
Την εβδομάδα αυτή του πένθους, όπου η οικονομική και κοινωνική καταστροφή αναγγέλθηκε, αστραπιαία το επίκεντρο μετατέθηκε στις γεωπολιτικές διαστάσεις και στο «εθνικό», τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Κεντρικό στοιχείο των εξελίξεων, η απαίτηση για σύγκλιση ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο, σε κάθε επίπεδο, κρατών, κοινωνιών, κινημάτων. Διότι κοινή η τύχη, οι κίνδυνοι και οι προοπτικές. Διαπίστωση που εισπράττεται καθολικά, γίνεται αυτονόητη, παρά τα συσκοτιστικά και τους πληροφοριακούς περισπασμούς. Η απαίτηση αυτή θα κορυφωθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα. Και από την πορεία της θα κριθεί τόσο η αφύπνιση της ελληνικής κοινωνίας, όσο και η τύχη του ελληνοκυπριακού χώρου. Επ’ αυτού θα δώσουν λόγο και οι εγχώριες πολιτικές δυνάμεις.
Το γεωπολιτικό πλαίσιο επιδεινώνεται βαριά. Η Τουρκία, ώρα την ώρα, ξεδιπλώνει την επέμβασή της στην κρίση. Οι ΗΠΑ ήδη μίλησαν για διζωνική. Ο Σόιμπλε, για λύση του Κυπριακού. Ο Μεντβέντεφ, για πετρέλαια που δεν είναι αποκλειστικά της Κύπρου αλλά και των Τουρκοκυπρίων. Η στροφή του Ισραήλ προς την Τουρκία (αλλά και της Γκαζπρόμ) υποδηλώνει ότι δύσκολα θα παρακαμφθεί ο κυρίαρχος ρόλος της Άγκυρας στην περιοχή.
Οι Άραβες από καιρού έχουν ταχθεί ομαδόν υπέρ της Τουρκίας ενώ, τέλος, και η εκεχειρία που κήρυξε ο Οτσαλάν κλείνει, προς το παρόν, την πληγή στα ανατολικά της τελευταίας. Η απομόνωση και η υποβάθμιση του ελληνικού παράγοντα καθίσταται απειλητική και δυσοίωνη. Η αρνητική δυναμική επιπροστίθεται στην οικονομική αποδυνάμωση εντός της Ε.Ε., μειώνοντας και εκεί, τα ελάχιστα περιθώρια δυνατοτήτων. Η σύμπτυξη Ελλάδας και Κύπρου μοιάζει μονόδρομος και η μόνη δυνατότητα αλληλοενίσχυσης.
Μέσα σ’ αυτό το σκηνικό επιχειρείται να περιορισθούν οι εσωτερικές εξελίξεις εντός των ισορροπιών της πολιτικής συγκυρίας. Άπαντες ελπίζουν να ευνοηθούν και το πράγμα να μην πάρει χαρακτήρα εκθεμελιωτικό.
Ο συστημισμός εξαπέλυσε μια σωφρονιστικού τύπου επίθεση γύρω από το εκφοβιστικό συμπέρασμα «κοίτα τι έπαθαν οι Κύπριοι με το “όχι”», επαναλαμβάνοντας τη διαχρονική επιχειρηματολογία των κάθε λογής νενέκων και συνεργατών. Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ, εγκλωβισμένος, επιχειρεί να αντιμετωπίσει την επίθεση στο ίδιο της το έδαφος, θεωρώντας δυσμενές και για τον ίδιο το νέο σκηνικό. Η κατάσταση όμως απαιτεί σύνθετες απαντήσεις, ιδεολογικού-αξιακού τύπου, στρατηγικού αλλά και άμεσα τακτικού χαρακτήρα. Οι συνθηματολογίες και οι ψευτοεναλλακτικές θα εξατμιστούν. Το νόημα της πολιτικής δράσης πρέπει να ξανασυνδεθεί με την αξιοπρέπεια, η αξιοπρέπεια με τον αγώνα.
Να καταπολεμηθεί η αυταπάτη του παρασιτισμού απέναντι στις παγκόσμιες αντιθέσεις, τις ευρύτερες αλλά και αυτές που άμεσα μας αφορούν. Το καμουφλάρισμα και η λούφα δεν έχουν τύχη. Το παιχνίδι έχει σκληρύνει, οι πάντες λαμβάνουν θέση και δεν διατίθενται ανταλλάγματα προς όσους φαντάζονται ότι θα διασωθούν διατηρώντας μια στάση ουδετερότητας. (Τώρα «την πληρώνουν» οι Κύπριοι, εμείς έχουμε «θωρακιστεί»!) Η διεκδίκηση έχει καταστεί αναπόφευκτη. Μόνον οι αγώνες θα φέρουν αποτελέσματα, τόσο άμεσα, όσο και στρατηγικά, τόσο για μας, όσο και για όλους. Αλλά οι αγώνες συνεπάγονται κόστος που επισύρεται κατά την πορεία διεξαγωγής τους. Και που μόνο η έκβαση των πολιτικών επιλογών, μπορεί να το αναιρέσει.
Στο χώρο της στρατηγικής η μεγάλη μετάθεση της περιόδου είναι η κατάρρευση του ευρωπαϊσμού. Της ψευδαίσθησης μιας Ευρώπης ενιαίου κοινωνικού χώρου: Κράτη κενά κελύφη, εργαζόμενοι άνευ δικαιωμάτων, καταθέτες που βαφτίζονται επενδυτές υψηλού ρίσκου, αυτό απέμεινε από τον ευρωπαϊσμό! (Πάντα, βεβαίως, το ευρωπαϊκό μοντέλο λειτουργούσε άδικα ή ανισότιμα, ωστόσο τουλάχιστον προσέφερε κάποιο στάτους!). Όλοι τώρα αντιλαμβάνονται ότι «Ευρώπη» δεν είναι παρά μια διακρατική σύγκλι ση, με όλη την αχρειότητα που κατά καιρούς διαπερνά αυτού του τύπου τις ωφελιμιστικές συγκλίσεις.
Πρέπει, συνεπώς, να αναζητηθεί μια στρατηγική επιβίωσης, πέρα από τις ιδεοληψίες, αλλά και εντός του ασφυκτικού πλαισίου των όρων της συγκεκριμένης πραγματικότητας. Με τις αναγκαίες ρίξεις, σχεδιασμένες και προετοιμασμένες, όχι όμως και εξασφαλισμένες, όπως πολλοί θα ήθελαν, προκειμένου να συγκαλύψουν τον ενδοτισμό τους. Το μάθημα της Κύπρου, υπήρξε πολλαπλώς πολύτιμο. Ακόμη διαβάζουμε την εισαγωγή. Όχι, πάντως, μιας Ιστορίας, όπως αυτήν που προεξοφλεί ο κ. Σαμαράς και οι όμοιοί του…
