Διαβάστε τα προηγούμενα Μέρος Α’ | Μέρος Β’ | Μέρος Γ΄
«Εμείς, η Γερουσία, πρέπει να καταλάβουμε ότι σε περισσότερο από μια δεκαετία της δεξιάς του εξουσίας στο Ισραήλ, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου καλλιέργησε έναν ολοένα και πιο μισαλλόδοξο και αυταρχικό τύπο ρατσιστικού εθνικισμού.»
(απόσπασμα από την ομιλία του Μπέρνι Σάντερς στην αμερικάνικη Γερουσία)
Εάν συμφωνούν σε κάτι πολλοί αναλυτές είναι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η στροφή μιας ποιοτικά σημαντικής μερίδας της αμερικάνικης κοινής γνώμης σε σχέση με το παλαιστινιακό ζήτημα. Και ο καταλύτης γι’ αυτή τη στροφή δεν είναι μόνο τα τελευταία δραματικά γεγονότα στην Παλαιστίνη στη διάρκεια των οποίων σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις 250 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 64 παιδιά και 38 γυναίκες. Ο καταλύτης είναι ο συσχετισμός του Παλαιστινιακού με τα μεγάλα κινήματα που συγκλόνισαν την Αμερική τα τελευταία χρόνια, με δεσπόζον το κίνημα «Black lives matter», αλλάζοντας τις συνειδήσεις πάρα πολλών πολιτών που πλέον παρεμβαίνουν στο πολιτικό γίγνεσθαι στις ΗΠΑ.
Χωρίς να γνωρίζει κανείς αν η «στροφή» έχει εμπεδωθεί ή μπορεί να εξασθενήσει με την πάροδο του χρόνου ή με τη μεσολάβηση άλλων γεγονότων και κινημάτων, στην παρούσα φάση δείχνει ότι έχει άμεσες επιπτώσεις στο κοινωνικό και το κυβερνητικό επίπεδο ταυτόχρονα.
Ποιος θα περίμενε ότι πάνω από είκοσι μέλη της αμερικάνικης Βουλής θα πρότειναν στο σώμα ένα νομοσχέδιο με τίτλο «Προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών και των οικογενειών Παλαιστινίων που ζουν κάτω από ισραηλινή στρατιωτική κατοχή»; Δεν είναι μόνο το «θέμα», είναι και η φρασεολογία. «Δικαιώματα Παλαιστινίων» και «ισραηλινή στρατιωτική κατοχή». Στα ανώτατα κοινοβουλευτικά σώματα των ΗΠΑ!
«Η αμερικάνικη βοήθεια που αποσκοπεί στην ασφάλεια του Ισραήλ δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται για να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών της Παλαιστίνης, για να κατεδαφίζονται τα σπίτια των οικογενειών των Παλαιστινίων ή για να προσαρτώνται μόνιμα Παλαιστινιακά εδάφη… Το Κογκρέσο πρέπει να σταματήσει να αγνοεί την άδικη και κατάφωρα σκληρή κακομεταχείριση των παιδιών και των οικογενειών των Παλαιστινίων που ζουν κάτω από την ισραηλινή στρατιωτική κατοχή», δήλωσε η λευκή γερουσιαστής από τη Μινεσότα Betty McCollum επισημαίνοντας ότι «η χωρίς προηγούμενο συνυπογραφή αυτού του νομοσχεδίου από φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα μαζί με οργανώσεις χριστιανικές, εβραϊκές και μουσουλμανικές, είναι ενδεικτική ενός ενεργοποιημένου κινήματος υπέρ των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων…» Συνολικά, 77 οργανώσεις συνυπέγραψαν το υποβληθέν νομοσχέδιο, μεταξύ των οποίων οι «Εθνική Ένωση Δικηγόρων», «Κίνημα για τις ζωές των Μαύρων», «JStreet», «Εβραϊκή Φωνή Δράσης για την Ειρήνη», «Βετεράνοι για την ειρήνη», «Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία Αμερικής», «Επισκοπική Εκκλησία», «Αραβο-Αμερικανικό Ινστιτούτο», «Συμβούλιο Αμερικανο-Ισλαμικών Σχέσεων», «Αμερικανο-Παλαιστινιακό Συμβούλιο» κ.ά.
Αφύπνιση
Η Sahar Aziz, καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του αμερικάνικου Πανεπιστημίου Rutgers, έγραψε με έμφαση ότι «τέτοια ρητορική από εκλεγμένους αξιωματούχους ήταν ανήκουστη μόλις πέντε χρόνια νωρίτερα. Η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων εξομοιωνόταν παραπλανητικά με τον αντισημιτισμό. Αν και αυτή η πίεση εξακολουθεί να υφίσταται, οι αλλαγές στάσης για το φυλετικό και τις φυλετικές σχέσεις έχουν μια βαθιά επίδραση στις στάσεις απέναντι στην Παλαιστίνη. Ένα αντιρατσιστικό κίνημα του 21ου αιώνα εκπαιδεύει τους Αμερικάνους στο πώς οι ισχυροί χειραγωγούν τα ΜΜΕ, την πολιτική και τα οικονομικά προκειμένου να καταπιέσουν ολόκληρες κατηγορίες ανθρώπων, ενώ κατηγορούν αυτούς τους ίδιους ανθρώπους για τα κακοπαθήματά τους».
Η βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος Alexandria Ocasio-Cortez η οποία ανήκει στο νέο ρεύμα των πολιτικών που ο λόγος τους προκαλεί δονήσεις, έκανε, κάτι επίσης ασυνήθιστο στις ΗΠΑ: κριτική στον Biden από το βήμα της Βουλής για το ό,τι ο πρόεδρος μίλησε για το δικαίωμα του Ισραήλ να αυτοαμύνεται, αλλά δεν είπε τίποτα για το δικαίωμα των Παλαιστινίων να ζήσουν! Και η βουλευτής Rashida Tlaib ρώτησε τους συνάδελφούς της «πόσοι Παλαιστίνιοι πρέπει να πεθάνουν για να θεωρήσουμε ότι οι ζωές τους αξίζουν;»
Αλλά ακόμα πιο βαρυσήμαντη ήταν η 16λεπτη ομιλία του Μπέρνι Σάντερς στην 100μελή αμερικάνικη Γερουσία που ήταν καταπέλτης και δεν απέφυγε τους βαρείς χαρακτηρισμούς ακόμα και για τον πρωθυπουργό του Ισραήλ. Κι αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα γιατί ο Σάντερς έχει μεγάλο προσωπικό εκτόπισμα και λαϊκό έρεισμα, σε αντίθεση με τον Μπάιντεν που έχει το αξίωμα, αλλά περιορισμένη ατομική εμβέλεια.
Έτσι, σήμερα, το Παλαιστινιακό φέρνει στην επιφάνεια ένα κλυδωνισμό και μια αλλαγή που δικαιολογημένα ανησυχεί τους Ισραηλινούς ιθύνοντες και τα εβραϊκά λόμπι στις ΗΠΑ. Από τη μια, το Κόμμα των Ρεπουμπλικάνων είναι δέσμιο της βαριάς σκιάς του Τραμπ που στήριξε τον Νετανιάχου και όλες τις πράξεις βίας, χωρίς μια σύγχρονη πολιτική πλατφόρμα για να μην δυσαρεστηθεί το δυναμικό πλήθος της συντηρητικής κοινωνικής του βάσης, κι από την άλλη, το κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος, με πολλούς ψηφοφόρους πιο ευαίσθητους στα ζητήματα των δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος και των διεθνών σχέσεων, που αναγκάζεται να κρατάει ισορροπίες έχοντας στους κόλπους του ένα σοβαρό κίνημα αλλαγής με ισχυρή κοινωνική βάση, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκλογική νίκη και πιέζει την ηγεσία για αναπροσανατολισμούς στους οποίους δεν είναι ευεπήφορη.
Αναστάτωση
Στο Ισραήλ εύκολα κομπάζουν, αλλά οι ελίτ ανησυχούν μην τυχόν, στο πλαίσιο του παγκόσμιου ανταγωνισμού, υποστεί μεταλλάξεις η αμερικάνικη πολιτική σε μία κατεύθυνση που το Ισραήλ θα έχανε την αξία του ως προφυλακή της Δύσης ή θα γινόταν εμπόδιο στην εφαρμογή μιας άλλης στρατηγικής των ΗΠΑ.
Μπορεί σήμερα ένα σενάριο ειρηνικών διευθετήσεων στη Μέση Ανατολή ή ένα άλλο πιο προχωρημένο σύγκλισης των ΗΠΑ με το Ιράν και τη Συρία να φαντάζουν απίθανα, αλλά αν το αμερικάνικο βαθύ κράτος εκτιμήσει ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αποσπάσουν με τολμηρές παροχές τις δύο αυτές χώρες, που επηρεάζουν το Λίβανο, το Ιράκ, το Αφγανιστάν, την Παλαιστίνη, το Σουδάν και την Υεμένη, από την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας, τι θα τους εμποδίσει να διαφοροποιήσουν τη σημερινή άνευ όρων υποστήριξη που προσφέρουν στο Ισραήλ; Για παρόμοιους λόγους δεν έπαψαν να καταγγέλλουν τους κομμουνιστές που κυβερνούν το Βιετνάμ και συνεργάζονται μαζί τους;
Οι Ισραηλινοί κυβερνώντες έχουν επενδύσει όλα τους τα χαρτιά στην πολιτική της έντασης. Γιατί η σύγκρουση των ΗΠΑ με πολλούς σημαντικούς παίκτες της περιοχής, τροφοδοτεί, ενισχύει και καθιστά αναγκαίο το ρόλο του εμπόλεμου Ισραήλ. Κι αυτή η διαρκής αναταραχή κρατάει στην εξουσία την ισραηλινή ελίτ που έχει κατασκευάσει ένα κράτος-πολεμική μηχανή στα μέτρα της και διαμορφώνει την κοινωνική συσπείρωση και συναίνεση πάνω στον μιλιταρισμό αξιοποιώντας κάθε δύναμη, ακόμα και τις πιο συντηρητικές, οπισθοδρομικές, αντιδραστικές, ρατσιστικές, ακόμα και νεοφασιστικές μέσα κι έξω από το Ισραήλ.
Η συμμαχία του Νετανιάχου με τον Ορμπάν, ο οποίος ήταν ο μόνος που δεν συνυπέγραψε τη χλιαρή ανακοίνωση όλων των υπόλοιπων Ευρωπαίων για το Παλαιστινιακό, εκπροσωπώντας ένα από τα πιο σκληρά αντισημιτικά ακροδεξιά καθεστώτα της Ευρώπης με εθνικό ήρωα τον Μίλος Χόρτυ που κυβέρνησε την Ουγγαρία στο πλευρό των ναζί και πρωτοστάτησε στην εβραϊκή γενοκτονία, δείχνει την υπέρβαση κάθε ορίου πολιτικής ορθότητας από την ισραηλινή ελίτ.
Διάσπαρτο μωσαϊκό
Όταν βλέπεις το Ισραήλ μέσα από τη μορφή και το χαρακτήρα που έχει το τραγούδι στη χώρα, βλέπεις και την ανομοιογένεια που χαρακτηρίζει τον πληθυσμό της. Βλέπεις τις αντιθέσεις, τις διακρίσεις, τις διαστρωματώσεις, τις ανισότητες, τις διαφορετικές αισθητικές και τις ποικίλες κουλτούρες που διατηρούνται από τις επιμέρους ομάδες σαν κόρη οφθαλμού, εν είδει ταυτότητας, αλλά και τις συγκλίσεις και επικαλύψεις και, βέβαια, τις επιγαμίες, επιμειξίες και αλληλεπιδράσεις, τις εισαγωγές στοιχείων και προτύπων από άλλες κουλτούρες, την εσωστρέφεια και την εξωστρέφεια, την προσφυγή στις ρίζες και τις παραδόσεις αλλά και την απόρριψή τους, τη δημιουργία νέων τρόπων έκφρασης με τοπικά, εθνικά και διεθνικά χαρακτηριστικά, συμβατά και υβριδικά. Κι αυτή η πανσπερμία που είναι πολυπολιτισμική κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση από την επιδιωκόμενη θρησκευτική και εθνική μονομέρεια που χαρακτηρίζει την πολιτική του Ισραήλ. Μπορεί οι πρωτοβουλίες για την ίδρυση, τη διοίκηση και τη διαμόρφωσή του ισραηλινού κράτους να μονοπωλούνται από τη μεγάλη μειοψηφία κυρίως των Ευρωπαίων Εβραίων, αλλά τα εννέα εκατομμύρια των υπηκόων του παραμένουν διασπασμένα, σε βασικά τρεις μεγάλες ομάδες: τους Ασκεναζίμ, τους Μιζραχίμ-Σεφαραδίμ και τους Παλαιστίνους Άραβες, αλλά και σε πολλές άλλες υπο-ομάδες που αλλού συγκλίνουν κι αλλού βρίσκονται σε αγεφύρωτη απόσταση και αντιπαράθεση.
Οι ομάδες έχουν διαφορετικά εθνικά, κοινωνικά και πολιτισμικά συστατικά. Τα μπλοκ είναι οριοθετημένα και σε ένα μεγάλο μέρος ζουν παράλληλα με περιορισμένες μεταξύ τους επαφές. Για παράδειγμα, οι Ασκεναζίμ που προέρχονται κυρίως από Εβραίους της Πολωνίας, της Ρωσίας και της Γερμανίας, θεωρούν τους εαυτούς τους γνήσιους Εβραίους σε σχέση με τους υπόλοιπους παρ’ όλο που κι αυτοί έχουν μεταξύ τους πολλές διαφορές, εθνικές, ιστορικές, γλωσσικές κ.λπ.. Στον αντίποδα, οι Μιζραχίμ αποτελούνται από Εβραίους της Παλαιστίνης, του Ιράκ, της Περσίας, του Κουρδιστάν, της Αιθιοπίας, του Μαρόκου, της Υεμένης, των Βαλκανίων, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας κ.λπ. που έχουν διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία, π.χ. διαφορετικές γλώσσες. Επίσης, στους Μιζραχίμ βρίσκει κανείς τους πιο πολλούς ορθόδοξους Εβραίους, οι οποίοι επίσης διαχωρίζονται σε διάφορες υπο-ομάδες που είναι μεταξύ τους ανταγωνιστικές, όπως οι Haredim και οι Datiim. Είναι δε πολύ μεγάλο και το ποσοστό των Ισραηλινών Εβραίων που είτε έχουν χαλαρή σχέση με τη θρησκεία είτε είναι άθεοι.
Και μέσα σ’ όλο αυτό το διάσπαρτο μωσαϊκό, κάθε ομάδα επιζητεί την αναγνώριση και την επιβολή των απόψεων και των συμφερόντων της.
Παρ’ όλο που τα τελευταία χρόνια κάποιες διαφορές εξομαλύνθηκαν, κάποιες άλλες σταθεροποιήθηκαν και εδραιώθηκαν. Το Ισραήλ είναι μία χώρα που ακόμα απελαύνει μαζικά Εβραίους με τη δικαιολογία ότι δεν πληρούν σήμερα τις προϋποθέσεις της εβραϊκότητας (Associated Press, 26 Απρ. και Haaretz, 8 Ιουν. 2021), προϋποθέσεις που μεταβάλλονται ανάλογα με τις συγκυρίες, τις ανάγκες και τους συσχετισμούς δύναμης. Επίσης, το Ισραήλ απαγορεύει την είσοδο στη χώρα σε διακεκριμένους Εβραίους επειδή επικρίνουν τις πολιτικές που ασκούνται. Υπάρχει, δηλαδή, μία ρευστότητα που είναι πολύ κρίσιμη στο ζήτημα του ποιος είναι και ποιος δεν είναι Εβραίος, εφ’ όσον οι αξιολογήσεις και οι ορισμοί που δίνουν οι διάφορες ομάδες ισχύος δεν ταυτίζονται, και διαιωνίζεται καθώς από το 1948 οι ελίτ δεν έδωσαν στο κράτος ένα Σύνταγμα, που αποτελεί τη σπονδυλική στήλη κάθε δημοκρατίας και που η έλλειψή του κατά τα πολιτικά και νομικά συστήματα της Ευρώπης και των ΗΠΑ, αφήνει πολύ μεγάλα περιθώρια αυθαιρεσίας στην εξουσία.
36 κυβερνήσεις
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, έφτασε η ώρα της 36ης κυβέρνησης από τη σύσταση του Ισραήλ. Τα δύο κόμματα, υπό τον Bennett και τον Lapid, που πήραν την πρωτοβουλία για το συνασπισμό των οκτώ κομμάτων που θα ξεφορτωθεί τον Νετανιάχου στις 13 Ιουνίου, θεωρητικά είναι ανόμοια και αταίριαστα. Και η μεταξύ τους συμφωνία πάνω σε ορισμένα ζητήματα τελεί ρητά υπό την αίρεση ότι δεν θα έχουν αντίρρηση τα άλλα κόμματα που συμμετέχουν, οπότε όλα είναι ανοιχτά.
Ο Naftali Bennett (Yamina) ο οποίος συμμετείχε σε πολλές κυβερνήσεις του Νετανιάχου, στην τελευταία ήταν υπουργός Άμυνας, τοποθετείται πιο δεξιά κι απ’ τον απερχόμενο πρωθυπουργό, όπως κι ο Avigdor Lieberman, αρχηγός του κόμματος Yisrael Beiteinu, ο οποίος επίσης έχει υπάρξει υπουργός, αλλά και ο Gideon Sa’ar του κόμματος «Νέα Ελπίδα» που ανήκει κι αυτός στην άκρα Δεξιά. Απ’ την άλλη μεριά, ο Mansour Abbas του συντηρητικού αραβικού κόμματος Ra’am θα έπρεπε λογικά να βρίσκεται διαμετρικά απέναντι από τον Bennett, τον Lieberman και τον Sa’ar που ανήκουν στα «γεράκια» που θέλουν να εκδιώξουν τους Άραβες από ολόκληρη την Παλαιστίνη! Και ποιος ξέρει πόσο θα του κοστίσει αυτό στην πολιτικά διασπασμένη αραβοπαλαιστινιακή κοινότητα. Αλλά και στο χώρο, ας πούμε, του «Κέντρου», όλοι έχουν συνεργαστεί στο πρόσφατο παρελθόν με τους δεξιούς και τους ακροδεξιούς και όλοι έχουν συμπλεύσει στις βαρβαρότητες κατά των Παλαιστινίων και στις ανοχές έναντι των φονταμενταλιστικών απαιτήσεων των υπερ-Ορθοδόξων με πρώτο το μέχρι το 1977 κυρίαρχο στο πολιτικό σκηνικό Εργατικό Κόμμα και πιο πρόσφατο το νεόφυτο κόμμα Yesh Atid που ίδρυσε ο τηλεπαρουσιαστής Yair Lapid. Κι ο Benny Gantz, επικεφαλής στο νεοφιλελεύθερο κεντρώο κόμμα «Μπλε και Άσπρο» είναι αυτός που του κόπηκε η φόρα επειδή παρ’ όλο που διατράνωνε ότι δεν θα συνεργαστεί ποτέ με τον Νετανιάχου, το έκανε ασύστολα. Και μέσα σ’ όλο αυτό το χαρμάνι, πήδηξε και το θεωρούμενο αριστερό κόμμα Meretz προκειμένου να βγει από το περιθώριο αποκτώντας δύο υπουργεία, Υγείας και Περιβάλλοντος, στην ετερόκλητη αυτή συγκυβέρνηση, ενώ ήδη δέχεται πυρά για τη σύμπραξη με την άκρα Δεξιά.
Ο Νετανιάχου το πήρε πολύ κατάκαρδα, έχοντας παραμείνει επί 12 χρόνια στον πρωθυπουργικό θώκο παρ’ όλες τις διασπάσεις μέσα στο Likud και τις δίκες που είναι σε εξέλιξη σε βάρος του για διαφθορά. Έτσι, ξέσπασε σαν τον φίλο του τον Τραμπ, κατηγορώντας τους αντίπαλους του για απάτη, προσπαθώντας με κάθε μέσο να δημιουργήσει αποστάτες μέσα από τα οκτώ κόμματα του συνασπισμού ισχυριζόμενος ότι η νέα κυβέρνηση είναι αριστερή!
Μικρή απήχηση
Έτσι νοθευμένο, ευκαιριακό και ανερμάτιστο είναι το πολιτικό σκηνικό. Το ό,τι η ισραηλινή Βουλή αποτελείται από 13 κόμματα μπορεί να θεωρηθεί ως δημοκρατικός πλουραλισμός, αλλά το ό,τι μέσα σε δύο χρόνια έχουν κάνει τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις χωρίς να μπορούν να σχηματίσουν μια βιώσιμη κυβέρνηση συνεργασίας, με ένα πρωθυπουργό που διώκεται για διαφθορά και κατηγορείται ότι συνεχώς προκαλεί εντάσεις, συγκρούσεις και πολέμους επειδή αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να κρατιέται στην εξουσία εμφανίζοντας τον εαυτό του ως τον αναντικατάστατο αδιάλλακτο κυβερνήτη πολεμιστή, αυτή η κατάσταση –στην καλύτερη περίπτωση– ανταποκρίνεται περισσότερο στα χαρακτηριστικά κάποιας δημοκρατίας τριτοκοσμικού τύπου.
Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η χαμηλή εκλογική βάση σχεδόν όλων των κομμάτων που είναι στη Βουλή δείχνει τον εσωτερικό πολύμορφο κατακερματισμό της κοινωνίας, αλλά και τη χαμηλή εκτίμηση που έχει για τα κόμματα και τους πολιτικούς το εκλογικό σώμα.
Εκτός από την παταγώδη κατάρρευση του Εργατικού Κόμματος και εν γένει της λεγόμενης εβραϊκής Αριστεράς, κόμματα γεννιούνται, διαλύονται, συγχωνεύονται και αποσύρονται και οι πολιτικοί που αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί, κεντρώοι και δεξιοί διαφόρων αποχρώσεων, πολύ εύκολα και πολύ πρόσκαιρα συμμαχούν με τους αντίπαλους τους για το σχηματισμό κυβερνήσεων με σύντομη ημερομηνία λήξης. Κι αυτό ισχύει και για τις πολιτικές δυνάμεις που εκπροσωπούν τους Άραβες Ισραηλινούς που αποτελούν το 20% των υπηκόων της χώρας. Αν, λοιπόν, εξαιρέσει κανείς τους αμιγώς ορθόδοξους Εβραίους που εμφανίζονται πιο «πιστοί», όλες οι άλλες πολιτικές δυνάμεις διεκδικούν την εξουσία και την ασκούν χωρίς ευδιάκριτες δεσμεύσεις σε θέσεις.
Πάντως, προγραμματικά, τα κόμματα που συμμετέχουν στον καινούργιο συνασπισμό έχουν αγεφύρωτες διαφορές και τα επίμαχα ζητήματα είναι πολλά και δισεπίλυτα, όπως π.χ. η αντίθεση του αραβικού κόμματος στον αποκλειστικά εβραϊκό χαρακτήρα του κράτους του Ισραήλ, στην κατάργηση της αραβικής γλώσσας σαν δεύτερης επίσημης, στο παλαιστινιακό ζήτημα κ.λπ. Επίσης, αιτία ρήξης ανάμεσα στα δεξιά κόμματα είναι, για παράδειγμα, το ποιος έχει την εξουσία να κάνει προσηλυτισμούς∙ μόνο οι αρχιραβίνοι όπως απαιτούν οι υπερ-Ορθόδοξοι ή και οι επικεφαλής περιφερειακοί ραβίνοι που ζητούν οι πιο μετριοπαθείς; Όπως και το ποιοι εκλέγουν τους αρχιραβίνους!
Επίσης, οι κοσμικοί επιθυμούν να αλλάξουν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των θρησκευτικών σχολείων εισάγοντας τα μαθηματικά, τις επιστήμες, την πληροφορική και τα αγγλικά που μέχρι σήμερα είναι όλα απαγορευμένα από τους υπερ-Ορθόδοξους!
Κρίσιμο είναι και το ζήτημα του πολιτικού γάμου που η έλλειψή του εμποδίζει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να παντρευτούν και να έχουν μια νόμιμη σχέση! Όπως και η πιθανή αναθεώρηση του νόμου που απαγορεύει τη λειτουργία των δημοσίων συγκοινωνιών τα Σάββατα! Αλλά και το ποιοι και πότε θα προσεύχονται στο Δυτικό Τείχος, πώς θα ρυθμιστούν τα ζητήματα της θρησκευτικά επιτρεπτής διατροφής και άλλα σοβαρότερα σχετικά με τις γυναίκες, τις μειονότητες κ.λπ. που οι ρίζες τους ανιχνεύονται στον μεσαιωνικό εβραϊσμό.
Κράτος-οχυρό
Πολλά στοιχεία που δανείστηκα από ένα κατατοπιστικό κείμενο του Jeremy Sharon στην εφημερίδα Times of Israel, δείχνουν πόσο μεγάλη είναι η επιρροή και επιβολή της θρησκείας στο Ισραήλ και πόσο αναχρονιστικοί είναι οι θεσμοί σε ένα κράτος που οι ελίτ ισχυρίζονται ότι είναι εθνικό, σύγχρονο και δημοκρατικό μόνο και μόνο επειδή κάνει εκλογές!
Με αυτά τα δεδομένα, μπορεί πολλά κόμματα να εμφανίζονται ως κοσμικά, αλλά στο σημερινό Ισραήλ η θρησκεία είναι πανταχού παρούσα. Οπότε και η δημοκρατία θα συνεχίσει να χωλαίνει επ’ αόριστον…
Τελικά, φαίνεται ότι οι ελίτ επειδή δεν μπόρεσαν να υλοποιήσουν το σχέδιο τους για μια ομοιογενή κοινωνία από Εβραίους της Ευρώπης, όπως την είχαν οραματιστεί οι πατέρες του σιωνισμού, και επειδή ενεπλάκησαν σε έναν ατέρμονο πόλεμο που δεν αφήνει άφθαρτους ούτε τους νικητές, ξέμειναν τελικά με ένα κράτος-οχυρό που έχει αυτοδεσμευτεί να επιβιώνει καταπιέζοντας και εξολοθρεύοντας τους γείτονες και τους συγκάτοικούς του που τυχαίνει να είναι και 100% γηγενείς!
Έτσι η εθνική συσπείρωση δεν επιδιώκεται στη βάση ενός πολύμορφου πολιτισμού, αλλά στη βάση μιας μιλιταριστικής αντίληψης. Κι αυτό είναι για το Ισραήλ ένα δίκοπο μαχαίρι.
