Να κάνουμε ό,τι απαιτούν οι περιστάσεις: να τις αλλάξουμε. Της Μαρίας Μαυροειδή
Στη σκέψη της 8ης Μάρτη αναρωτιόμαστε τι νόημα έχει, για μια ακόμη φορά, να ακούσουμε για την Ημέρα της Γυναίκας. Πολλές από εμάς οργιζόμαστε κάτι τέτοιες μέρες, καθώς δεν βλέπουμε τον εαυτό μας σε όλη τη σχετική φιλολογία. Τι σημαίνει μια μέρα; Σημαίνει και συμβολίζει πολλά, αλλά ας τα προσπεράσουμε. Ας σκεφτούμε ότι είναι κυρίως μια ευκαιρία να συναντηθούμε, να μιλήσουμε, να οργανώσουμε την κοινή μας στάση και να αναζητήσουμε διέξοδο.
Φέτος τα πράγματα είναι πολύ μακριά από ό,τι γνωρίζαμε τις προηγούμενες χρονιές. Οι γυναίκες παρακολουθούμε να κλέβουν τη ζωή τη δική μας, των αντρών μας μα πάνω απ’ όλα των παιδιών μας.
Οι νεότερες δεν μπορούν να βρουν δουλειά, δεν ξέρουν αν θα μπορέσουν να κάνουν οικογένεια. Οι εργαζόμενες βλέπουν καθημερινά να αλλάζουν οι όροι εργασίας τους, το περιβάλλον γίνεται όλο και πιο απειλητικό, η πιθανότητα της ανεργίας είναι ορατή.
Οι μανάδες βλέπουν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν σε μια χώρα που τα θεωρεί «τεκμήριο», πολυτέλεια, τα απαξιώνει, τα διώχνει, δεν τους εξασφαλίζει κανένα παρόν και κανένα μέλλον.
Οι ηλικιωμένες, μετά από μια ολόκληρη ζωή δουλειάς μέσα ή/και έξω από το σπίτι ζουν με συντάξεις εξευτελιστικές και αγωνιούν για περισσότερους από τις προηγούμενες: τον άντρα τους, τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους, τους κοντινούς τους ανθρώπους.
Κι όμως, μέσα σε όλον αυτόν το χαμό, φαίνεται ότι οι γυναίκες αντέχουν περισσότερο, απελπίζονται λιγότερο… Η ζωή πρέπει να προχωρήσει…
Ναι, η γυναίκα εξακολουθεί να υφίσταται πολλαπλή καταπίεση σε διαρκώς επιδεινούμενες συνθήκες. Σήμερα, όμως, αυτό που διακυβεύεται είναι πολύ μεγαλύτερο από τη θέση μας στο σπίτι, στη δουλειά, στην κοινωνία, από τα πρότυπα και τα ιδεολογικά ντρεσαρίσματα που έχουμε υποστεί. Σήμερα απειλείται η ύπαρξη, κοινωνική, οικονομική και φυσική, των ανθρώπων. Ποια θα είναι η απάντησή μας;
Η ιστορία και η εμπειρία των αγώνων των γυναικών διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα έχουν καταδείξει ότι η ανάγκη της επιβίωσης, της υπεράσπισης της ζωής ενεργοποιούσαν πάντα τις γυναίκες, οι οποίες με τη συμμετοχή στους κοινωνικούς αγώνες, τη συγκρότηση μορφών αντίστασης και αλληλεγγύης, εμπλούτισαν τους αγώνες αυτούς και κατέκτησαν καλύτερες θέσεις στην κοινωνία, αλλάζοντας τους όρους ύπαρξής τους. Σήμερα, λοιπόν, η ελπίδα είναι στο να βρεθούμε και πάλι μαζί, να βγούμε από το σπίτι, να δώσουμε ζωή σε συλλογικότητες, μορφές αλληλεγγύης και οργάνωσης που θα ενώνονται σε ένα μεγάλο, βουερό ποτάμι ανατροπής στη χώρα.
Να σπάσουμε, λοιπόν, τα δεσμά της παθητικότητας και της οπισθοδρόμησης και να κάνουμε ό,τι απαιτούν οι περιστάσεις: να τις αλλάξουμε… Ας απελευθερωθούμε, απελευθερώνοντας…
Με αφορμή όλα αυτά που περιγράφουμε παραπάνω, ζητήσαμε από τρεις γυναίκες διαφορετικών ηλικιών και καταστάσεων να μοιραστούν τις σκέψεις τους για τη θέση τους στη σημερινή Ελλάδα, με ερέθισμα την 8η Μάρτη.
Μελίνα Π. (εργαζόμενη, 26)
Έχουμε ανάγκη από διέξοδο
Ήρθε και φέτος η μέρα της γυναίκας. Είμαι βέβαιη πως από όλα τα ΜΜΕ θα ακούσω για πολλοστή φορά τα εθιμοτυπικά «είσαι γυναίκα, τόσο το καλύτερο…», άντε και κάποια ιστορική αναδρομή στο πώς «κατακτήθηκε» η «ισότητα» των φύλων μέσα από τους αγώνες των γυναικών (πάντα αχρωμάτιστους, όπως βολεύει να παρουσιάζονται).
Κι όλα αυτά σαν να μη ζούμε στην Ελλάδα της τρόικας και των μνημονίων, της λιτότητας, της εξαθλίωσης και της απελπισίας. Η γυναίκα, σήμερα, καλείται να το διαχειριστεί όλο αυτό, από την ήδη δυσμενή θέση στην οποία βρισκόταν και πριν από την κρίση (με βάση όλα τα στατιστικά δεδομένα).
Μουδιάζω.
Με αφορμή αυτή τη μέρα κάθομαι και σκέφτομαι όλες αυτές τις γυναίκες που είχαν το θάρρος και τη δύναμη να καταρρίψουν τα κυρίαρχα πρότυπα (η καθεμιά της εποχής της) και να αγωνιστούν, ακόμη και να θυσιαστούν για ένα καλύτερο μέλλον. Τόλμησαν να διεκδικήσουν και κέρδισαν εξέχουσα θέση σε όλους τους σημαντικούς αγώνες της σύγχρονης Ιστορίας.
Αναθαρρώ.
Και σήμερα, εν έτει 2013, έχουμε να δώσουμε μεγάλους αγώνες. Όλοι μας, άντρες και γυναίκες. Έχουμε ανάγκη από διέξοδο, να ανατρέψουμε τα δεδομένα, να μοχθήσουμε και να χτίσουμε έναν αλλιώτικο, ανθρώπινο κόσμο. Είναι ανάγκη επιβίωσης. Έτσι όπως είναι χτισμένη η κοινωνία μας, ως γυναίκα, έχω να δώσω διπλούς αγώνες. Όμως είμαι αποφασισμένη να το κάνω! Σας καλώ, όλους και όλες, να το κάνουμε μαζί!
Κωνσταντίνα Μπ. (άνεργη, 24)
Αντιμέτωπες με τον (επανα)προσδιορισμό μας
8 Μάρτη τότε και τώρα, μια επίσημη ημέρα και το νόημά της… Η απαρχή της, μια μεγάλη εκδήλωση διαμαρτυρίας εργατριών στην κλωστοϋφαντουργία της Νέας Υόρκης στα 1857 για καλύτερες συνθήκες εργασίας. Μετέπειτα, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι έπεισε τον Ι. Λένιν για την καθιέρωση της ημέρας ως επίσημη αργία. Γρήγορα όμως έχασε την πολιτική της υπόσταση και το όποιο υπόβαθρο είχε και μετατράπηκε σε ημέρα συμπάθειας και αβρότητας των αντρών με προσφορά λουλουδιών και δώρων. Μια εξέλιξη της ημέρας αυτής ως γιορτή, σύμφωνα με καταναλωτικά πρότυπα σε ένα αστικό πλαίσιο εντός του καπιταλιστικού γίγνεσθαι. Ο ρόλος της γυναίκας, σήμερα, σε ένα περιβάλλον κρίσης οικονομικής και ηθικής, σε μια περίοδο αλλοτρίωσης, γίνεται όλο και πιο δύσκολος. Από την εικόνα της αβάσταχτης ελαφρότητας την περίοδο των ’90s με τα σύμβολα ομορφιάς, στη γυναίκα της κρίσης. Στη γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με τον (επανα)προσδιορισμό της στα νέα πλαίσια, έχοντας πολλούς και διαφορετικούς ρόλους: ως μάνα, γυναίκα καριέρας, σύζυγο και αγωνίστρια. Εγκλωβισμένη πολλές φορές από τα κοινωνικά στερεότυπα, μέσα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Το ζητούμενο, λοιπόν, σήμερα για τις 8 Μάρτη, για καθεμία από εμάς, είναι η αγωνιστική στάση και χειραφέτηση. Ο σεβασμός εξαρτάται πρώτα και κύρια από εμάς. Ας τον εμπνεύσουμε, λοιπόν!
Ρόζα Οικονόμου (συνταξιούχος, 88)
Να γεννήσουμε την ελπίδα
Η μόνη διέξοδος που υπάρχει είναι η σκληρή πολιτική δουλειά με τις γυναίκες και από τις γυναίκες, που πρέπει να γίνει. Ακριβώς επειδή πολλές γυναίκες ασχολούνται με το θέμα της αλληλεγγύης σε πολύ μεγάλο βαθμό, πρώτα από όλα θα πρέπει οι ίδιες να πασχίσουν να σταματήσουν ορισμένα άσχημα φαινόμενα τα οποία παλαιότερα δεν είχαμε σε δύσκολες εποχές και κρίσεις. Αναφέρομαι, κυρίως, στις αυτοκτονίες. Και μόνο αυτό αρκεί για να συμπεράνουμε πολλά. Σημαίνει ότι υπάρχει ένα κλίμα απογοητευτικό, που εμποδίζει την προσπάθεια, τη μάχη που πρέπει να δώσεις καθημερινά για τη ζωή. Τότε, στα χρόνια μου, ήταν διαφορετικά, γιατί υπήρχε ελπίδα, δεν είχε δεχθεί ο κόσμος τη φθορά, την προπαγάνδα. Σήμερα κάνουν το μαύρο-άσπρο και το άσπρο-μαύρο!
Πρέπει να περάσουμε μια νότα αισιοδοξίας, ας το πούμε έτσι, να κάνουμε τους ανθρώπους να πιστέψουν ότι πρέπει να παλέψουν. Οι γυναίκες πρέπει να παλέψουν ώστε να ξανακάνουν μαχητικούς αυτούς που πλήττονται από την κρίση, τους ανέργους, τους ανθρώπους που σκοτώνονται από το πρωί μέχρι το βράδυ στη δουλειά, τους ανθρώπους που έχουν το πρόβλημα, που είναι απογοητευμένοι, που έχουν χάσει τη μαχητικότητά τους. Χρειάζεται σκληρή πολιτική δουλειά γι’ αυτό. Εγώ δεν βρίσκω άλλη διέξοδο. Είναι απαραίτητο να δώσουμε σε όλους αυτούς τους ανθρώπους μια αυτοπεποίθηση.
Σε όλα αυτά πρέπει να αξιοποιηθούν κατά κόρον οι γυναίκες.
Γιατί; Γιατί έχουν μάθει να παλεύουν, ειδικά οι αγωνίστριες. Εγώ τις θεωρώ μεγάλες αγωνίστριες τις γυναίκες που δρουν σήμερα, γιατί έχουν μάθει να παλεύουν και να λύνουν τα προβλήματα με αγώνες. Ρωτάνε πολλοί: «Γιατί βρισκόμαστε εδώ;». Μα για να αγωνιστούμε. Αυτό είναι το κοινό μας σημείο. Η προσπάθειά μας είναι ο αγώνας. Αυτό πρέπει να τους το περάσουμε! Εάν δεν παλέψουν οι ίδιοι και κάθονται και σκέφτονται «γιατί το πάθαμε αυτό, γιατί έγινε έτσι, γιατί έγινε αλλιώς», θα απογοητευτούν. Οι γυναίκες πρέπει να παλέψουν ώστε να δώσουν στους ανθρώπους που πλήττονται, ενδιαφέρον για τη ζωή. Είναι κρίμα να χαραμίζεις τη ζωή σου.
