Του Κώστα Στοφόρου
Χριστουγεννιάτικη Αθήνα; Μάλιστα! Ειδικά όταν το πρωί κατεβαίνεις στο σταθμό του Ηλεκτρικού της Ομόνοιας όπου την έχουν στημένη οι ελεγκτές και κόβουν πρόστιμα σε ταλαίπωρους εργαζόμενους. Αλήθεια. Δεν έχω δει ποτέ ελεγκτή στο Μέγαρο Μουσικής…
Μετά βγαίνεις στο δρόμο και περνάς δίπλα από το Αστυνομικό Τμήμα της Ομόνοιας, όπου στο απέναντι καφενείο δεκάδες αστυνομικοί με πολιτικά (είδατε γράφω με πολιτική ορθότητα) απολαμβάνουν το καφεδάκι τους και χαριεντίζονται με τις συναδέλφους τους.
Λίγα στενά πιο κάτω γυναίκες όλων των φυλών στο πεζοδρόμιο ψαρεύουν πελάτες μέσα στην παγωνιά. Παντού γύρω ανθρώπινα χλομά φαντάσματα. Η αύξηση της χρήσης ναρκωτικών δεν είναι εδώ μια ακόμη στατιστική. Μπροστά σου βλέπεις το νούμερο 27.132, το 35.467 κ.ά. Τα μάτια τους στο κενό…
Από την Ελλάδα στη Ρωσία
Μέσα σε αυτή την ατμόσφαιρα διαβάζω το συγκλονιστικό Ρωσία: βαγόνι τρίτης θέσης της Ναταλίας Κλιουτσάροβα (Καστανιώτης). Ο ήρωάς της, ο Νικίτα, περιπλανιέται στη Ρωσία και «με τα θολά μάτια του βαγονιού τρίτης θέσης τον κοιτούσε η χώρα… Η χώρα δεν τον άφηνε να κοιμηθεί, δεν τον άφηνε να σκεφτεί, δεν τον άφηνε στην ησυχία του…». Ένα εφιαλτικό τοπίο μιας Ρωσίας ρημαγμένης από τον πιο βάρβαρο καπιταλισμό. Μια παρέλαση φαντασμάτων. Θα μπορούσε να είναι ένα νέο Μπλέιντ Ράνερ, αλλά δυστυχώς δεν πρόκειται για επιστημονική φαντασία, αλλά για οδυνηρή πραγματικότητα. Ορυχεία που κλείνουν, επιδημίες που εξαπλώνονται, χωριά που εγκαταλείπονται: Ο τελευταίος κάτοικος λέει στη γυναίκα του: «Το κράτος μας είναι το κράτος των εργατών και των αγροτών. Κι εμείς ποιοι είμαστε; Είμαστε οι εργάτες! Κρίνε και μόνη σου: Μπορεί να μας εγκαταλείψει στη τύχη μας;». Αυτός ο σπαραγμός μένει όταν εκείνος εξαφανίζεται. Η γυναίκα του, όπου κι αν βρίσκεται, νιώθει το βλέμμα του να την ακολουθεί…
Αόρατοι άνθρωποι
Διαβάζω και ένα αόρατο νήμα φαίνεται πως δένει τα μυθιστορήματα μεταξύ τους. Νιώθω πως ο ήρωας του ενός ταξιδεύει στις σελίδες του άλλου. Όπως ο Αόρατος, του Paul Auster (Μεταίχμιο). Ο Άνταμ Γουόκερ, που τη ζωή του θα σημαδέψει ένα ερωτικό τρίγωνο και μια τυχαία δολοφονία. Ένας άνθρωπος εξαφανισμένος που επιστρέφει γράφοντας για τη ζωή του σε εκείνη την ενδιαφέρουσα όσο και σκληρή περίοδο του 1967.
Ο συγγραφέας σκάβει κάτω από τους μύθους της εποχής και μας δίνει το πορτρέτο ενός ανθρώπου που ξεκίνησε ως φέρελπις ποιητής για να ζήσει τελικά στην αφάνεια .Ήταν όμως μια «χαμένη» ή «κερδισμένη» ζωή; Τι σημαίνει να κουβαλάς το βάρος του διανοούμενου και το φορτίο των γνώσεων; Τι σημαίνει να σε βασανίζει μια απώλεια, μια επιθυμία μη απόδεκτή από την κοινωνία, ένα πάθος για δικαιοσύνη και εκδίκηση; Πολλά τα ερωτήματα, αριστοτεχνική η γραφή του Auster…
Και ο αόρατος του… φάρου
Ένας άλλος «αόρατος άνθρωπος είναι ο Φουθ, ο ήρωας του μυθιστορήματος Ο φάρος, της Alison Moore (Ίκαρος). Μετά το χωρισμό από τη γυναίκα του ταξιδεύει από την Αγγλία στη Γερμανία για να κάνει πεζοπορία.
Οι αναμνήσεις κυριαρχούν με βασικό μοτίβο την εγκατάλειψη από τη μητέρα του. Ο μικρός ασημένιος φάρος είναι το μόνο που έχει κρατήσει από εκείνη. Και η τελευταία μέρα μαζί της. Μια σκηνή που επανέρχεται στο βιβλίο βασανιστική για τον μοναχικό ήρωα. Παράλληλα παρακολουθούμε την ιστορία της Έστερ που προσπαθεί απεγνωσμένα να ζωντανέψει τον έρωτα του συζύγου της, παραδίδοντας τον εαυτό της σε ανώνυμους πελάτες. Η σύντομη διασταύρωση των δύο ηρώων θα έχει αναπάντεχο αποτέλεσμα. Ένα βιβλίο που φέρνει στο νου σημαντικές στιγμές της βρετανικής λογοτεχνίας. Αν ήθελα να βρω μια φράση θα έλεγα: «Όταν η Βιρτζίνια Γουλφ συνάντησε τον Τζόναθαν Κόου»…
Ένα γοητευτικό τανγκό…
Ένα μεγάλο μυθιστόρημα. Από αυτά με τους ήρωες που μένουν στο πάνθεον του αναγνώστη. Το τανγκό της Παλιάς Φρουράς του Αρτούρο Περέθ- Ρεβέρτε (Πατάκης) είναι από εκείνα τα βιβλία που θέλεις να κρατήσεις τη γεύση τους και τα φυλάς πιθανόν σε ειδικό ράφι της βιβλιοθήκης. Ένα φτωχόπαιδο από το Μπουένος Άιρες, μια Ισπανίδα αριστοκράτισσα, ένας συνθέτης που ψάχνει απάντηση στο Μπολερό του Ραβέλ. Αλλά κι ένας σκακιστικός αγώνας. Ο τυχοδιώκτης 0ήρως διατρέχει όλα τα κρίσιμα χρόνια στην ιστορία της Ευρώπης ζώντας μια ζωή εκτός. Συναντήσεις που γίνονται με απόσταση δεκαετιών, ένα πάθος χωρίς λύση, ένα τέλος μάλλον πικρό. Το τανγκό παίζει καθοριστικό ρόλο και ο συγγραφέας -δημοσιογράφος- αναλύει την πραγματική του βάση και μας γνωρίζει το «τανγκό της παλιάς φρουράς» που ήταν εκείνο που χορευόταν στα κακόφημα στέκια, πριν «εξευγενισθεί» και μπει στα σαλόνια.
