Επιμέλεια: Γιώργος Κυριακού
Διαβάστε τα προηγούμενα Μέρος Α’, Μέρος Β’, Μέρος Γ’, Μέρος Δ’, Μέρος Ε’
Η Δερβιτσιάνη είναι ένα ιδιαίτερο χωριό της Δρόπολης, το τελευταίο στη σειρά –πριν το γνωστό χωριό Λαζαράτι– στο δρόμο για το Αργυρόκαστρο. Ένα από τα χαρακτηριστικά του σήμερα είναι η ενεργός συμμετοχή των χωριανών (μεταναστών και μονίμων κατοίκων) στη ζωή του χωριού τους. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ιδιαίτερη ιστορία αντιστάσεων που έχει το χωριό αυτό. Σύμφωνα με τον τοπικό μελετητή Αχιλλέα Οικονομίδη, κατά το 1920 οι γυναίκες της Δερβιτσιάνης αντιστάθηκαν σθεναρά στην κατάσχεση των βοοειδών του χωριού από τους «Τζιαντάρηδες» (Αλβανούς χωροφύλακες) μετά την άρνηση των κατοίκων να πληρώσουν δυσβάσταχτους φόρους σε περίοδο μετανάστευσης των ανδρών. Με «σκόπια» (ξύλινα ραβδιά), μετά από συνεννόηση, βγήκαν μπροστά στους «Τζιαντάρηδες» και απέτρεψαν το κακό. Την περίοδο της δικτατορίας του Ενβέρ ήταν το χωριό-δεξαμενή συλλήψεων και δικών σκοπιμότητας «εχθρών του σοσιαλισμού» (χαρακτηριστική είναι η συντήρηση της Μονής Παμμεγίστων Ταξιαρχών μετά την απαγόρευση της θρησκευτικής λατρείας). Δεκάδες φυλακίστηκαν για πολλά χρόνια σε κάτεργα στο Σπατς κι αλλού. Το 1990 ήταν το χωριό στο οποίο αποφασίστηκε η ιδρυτική πράξη της ΔΕΕΕΜ «Ομόνοια». Είναι χωριό καλλιτεχνών.
Συνεχίζοντας την έρευνα για τη βορειοηπειρωτική διασπορά, συνομιλήσαμε με φίλους από τον Βορειοηπειρωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Δερβιτσιωτών Ιωαννίνων, που είχαν και έχουν διαρκή παρουσία στο χωριό τους. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 2005. Στα Γιάννενα οι Δερβιτσιώτες, όπως και το σύνολο των Βορειοηπειρωτών, έτυχαν μιας σημαντικής υποδοχής από το Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών στα πρώτα χρόνια της μετανάστευσης.
Η Δερβιτσιάνη έχει μια ιδιαίτερη ιστορία αντιστάσεων. Το 1920 οι γυναίκες του χωριού αντιστάθηκαν σθεναρά στην κατάσχεση των βοοειδών από τους «Τζιαντάρηδες» (Αλβανούς χωροφύλακες) μετά την άρνηση των κατοίκων να πληρώσουν δυσβάσταχτους φόρους σε περίοδο μετανάστευσης των ανδρών…
Ποια είναι η σχέση των Δερβιτσιωτών που ζουν στα Γιάννενα με το χωριό;
Ζούμε οι περισσότεροι στα Γιάννενα και τα Σαββατοκύριακα είμαστε στο χωριό. Η επαφή μας με το χωριό φέρνει αποτελέσματα που κι εμείς απολαμβάνουμε. Η αγάπη για τον τόπο μας περνάει από γενιά σε γενιά. Είναι σημαντικό που θέλουν να έρχονται παιδιά στο χωριό.
Είναι ένα ιδιαίτερο χωριό…
Είναι μεγάλο το σώμα των κατοίκων της Δερβιτσιάνης. Είναι γύρω στους 800 μόνιμα κατοικούντες, και 3.000 περίπου όλοι, μαζί με τη διασπορά. Αυτό είναι το Άλφα και Ωμέγα. Εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε, στέλνουμε χρήματα, βάζουμε δουλειά, αλλά όλα οφείλονται στη συνεργασία των μόνιμων κατοίκων με τη νεολαία του χωριού που ζει στα Γιάννενα και σε άλλες πόλεις. Να τονίσω εδώ πως οι συγχωριανοί μας συμβάλουν οικονομικά από κάθε γωνιά του πλανήτη. Όλα γίνονται αφιλοκερδώς. Είναι δυνατό σημείο η Γεωγραφία… και η Ιστορία… Ο καθένας μας αισθάνεται υπερήφανος, και ταυτόχρονα νιώθει λύπη για όσα τράβηξαν οι δικοί μας στις φυλακές [την περίοδο της δικτατορίας του Ενβέρ]. Αυτό μας ωθεί ένα βήμα παραπάνω…
Λίγα λόγια για τα έργα;
Το «Τρίγωνο» το παρκάκι, που είναι η πλατεία μας, έγινε καθαρά με τη συνεργασία των μελών του συλλόγου και των κατοίκων του χωριού. Δέντρα, φωτισμός, παγκάκια και σιντριβάνι για να υποδεχόμαστε ντόπιους και επισκέπτες. Αυτό ήταν η αρχή, για να ακολουθήσουν κι άλλα: η παιδική χαρά για τα παιδιά μας, όπως και ο δημόσιος φωτισμός του χωριού. Κατά καιρούς στέλναμε ακόμα και λάμπες. Πήραμε και πρωτοβουλία για το νεκροταφείο μας, για το τοιχίο και την είσοδο. Πολύ δουλειά έγινε τότε. Επίσης ο δρόμος για το μοναστήρι, όπου ξεκίνησε πέρυσι και φέτος προστέθηκε και άλλο τμήμα, το πετρόκτιστο αλώνι στο μοναστήρι, είναι προσωπική δουλειά των μόνιμων κατοίκων. Τεχνίτες όλων των ειδικοτήτων δουλεύουν αφιλοκερδώς για το χωριό.
Πώς μαζεύεστε;
Συνήθως όταν κόβουμε την Βασιλόπιτα μαζεύεται κι άλλος κόσμος από τα γύρω χωριά και γίνεται απολογισμός. Αυτό μας βοηθάει να βρεθούμε όλοι μαζί και να συζητήσουμε διάφορα θέματα που απασχολούν το χωριό. Όμως «το χάσαμε» τελευταία με τον Covid…
Είστε χωριό καλλιτεχνών, σωστά;
Το χωριό αριθμεί 18 εν ενεργεία ζωγράφους, γλύπτες και αγιογράφους, οι οποίοι δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στο αντικείμενο. Μια σκέψη που είχε πέσει ήταν να γίνει στην αίθουσα του Πολιτιστικού κέντρου του χωριού μια Πινακοθήκη. Άρεσε η ιδέα, αλλά δεν προχώρησε. Ελπίζουμε ότι θα προχωρήσει στο μέλλον. Πολλοί θα μπορούσαν να δώσουν από κάποια έργα τους για να δημιουργηθεί ένας νέος χώρος τέχνης και πολιτισμού.
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Πολιτική και Περιουσιακό Ζήτημα
Ο Μπερίσα προανήγγειλε διαδηλώσεις κατά της «ύποπτης διαχείρισης» του αρχαιοελληνικού (και διαχρονικού) πάρκου στο Βουθρωτό, καθώς και για τις «στρατηγικές επενδύσεις» στα παράλια. Αντίστοιχα και η εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Κόμματος στην αλβανική Βουλή αναφέρθηκε στην αδιαφάνεια αυτών των επενδύσεων. Ακούγονται ενθαρρυντικά αυτά, αλλά δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι οι καταπατήσεις περιουσιών Ελλήνων, ειδικά στη Χιμάρα, ξεκίνησαν από το 2006 – δηλαδή επί πρωθυπουργίας Μπερίσα.
Εργολαβίες
Σύμφωνα με αλβανικά δημοσιεύματα, το ίδιο επιχειρηματικό σχήμα που κάνει «στρατηγικές επενδύσεις» στην έκταση του Αγίου Γεωργίου Τσούκας μέλλεται να κατασκευάσει το Εθνικό Στάδιο στα Τίρανα μαζί την κατασκευαστική ANDI sh.p.k – η οποία ανήκει στον αδελφό του πρώην υπουργού Ενέργειας και Υποδομών, νυν Γενικού Γραμματέα του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Άντι Γκικουρία…
Ταυτότητα που ενώνει
Αυτό που μάλλον ενώνει τον ελληνισμό της Αλβανίας είναι η διατήρηση της ταυτότητάς του, που εμβάλλει ανάμεσα σε δίπολα και διχασμούς. Όπως λέει κι ένας φίλος απ’ έκει: «Οι Χειμαρριώτες γιορτάζουν στην Αθαλιώτισσα. Κάποιοι “τρελοί” Δερβιτσιώτες φτιάχνουν το δρόμο και το μοναστήρι των Ταξιαρχών. Ο Σύλλογος του Άγιο-Κοσμά φροντίζει να γιορτάζει τον Θεολόγο». Κι ένας άλλος προσθέτει πως «κάτι “τρελοί” περιποιούνται το μοναστήρι του Αη-Λια στο Γιωργουτσάτι».
Παραγωγή
Φίλοι που ανησυχούν για την οικονομική-ενεργειακή κρίση και για τα αλλεπάλληλα κύματα ακρίβειας στην Αλβανία υπενθυμίζουν ότι στις μειονοτικές περιοχές δύο κάμποι, της Δρόπολης και του Βούρκου, μπορούν να ξαναγίνουν πάλι παραγωγικοί και να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης.
Εκδήλωση για τους Βλάχους στην Κορυτσά
Εκδήλωση με σοβαρούς συμβολισμούς πραγματοποιήθηκε στην Κορυτσά για τους Βλάχους και τις ελληνικές τους ρίζες. Η διοργάνωση ήταν υπό την ευθύνη της Παγκόσμιας Αμφικτιονίας Βλάχων, της Ένωσης Βλάχων Αλβανίας και της Κορυτσάς. Συμμετείχαν ο Σύλλογος Βλάχων από το Κρούσοβο Σκοπίων, το προξενείο Κορυτσάς, βουλευτές, εκπαιδευτικοί κ.ά. Ευχόμαστε να υπάρξει συνέχεια, με συμβολικές και ουσιαστικές δραστηριότητες στα βλαχοχώρια και στις κοινότητές τους, που είναι διεσπαρμένες στη χώρα, αντλώντας στήριξη από το –υπεύθυνο για τον ελληνισμό– Υπουργείο Εξωτερικών και τους εκπροσώπους του στη χώρα.
Πολιτισμός και «πολιτισμός»
Ο μουσουλμάνος δικηγόρος της Κορυτσάς κ. Εσμεράλντ Τζάφα μήνυσε το Υπουργείο Πολιτισμού και τη Διεύθυνση του Μουσείου Μεσαιωνικής Τέχνης (Βυζαντινό Μουσείο επί της ουσίας) Κορυτσάς εξαιτίας της βεβήλωσης ιερών εκθεμάτων του: συγκρότημα ραπ έλαβε άδεια για να γυρίσει βιντεοκλίπ μέσα στο χώρο του Μουσείου… Συγχαρητήρια στον κ. Τζάφα!
