Διαβάστε τα προηγούμενα Μέρος Α’, Μέρος Β’, Μέρος Γ’, Μέρος Δ’, Μέρος Ε’, Μέρος ΣΤ’, Μέρος Ζ’, Μέρος Η’
Του Γιώργου Κυριακού
Το Τσαούσι είναι ένα χωριό του Δήμου Φοινικαίων με γεωργική και κτηνοτροφική παράδοση, χτισμένο δίπλα στην κοιλάδα του Σιμώες (ποταμός Μπίστριτσας), σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από τους Αγίους Σαράντα. Το όνομά του οφείλεται στον οθωμανικό τίτλο (Τσαούσης) ενός αξιωματικού που έλαβε την περιοχή ως τσιφλίκι για τις υπηρεσίες του. Ο ναός του Αγίου Βασιλείου, που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, καταστράφηκε το 1967, έτος επιβολής του αθεϊσμού στην Αλβανία. Ξαναχτίστηκε στα ίδια θεμέλια το 1992-93 με τη συμμετοχή όλων των Τσαουσιωτών και με τη συνδρομή της Αρχιεπισκοπής για τη σκεπή του. Συνομιλήσαμε με τους Ζήσο Αναγνώστη και Ηλία Τσάβο, συνιδρυτές της Αδελφότητας Τσαουσιωτών «Άγιος Βασίλειος»:
Ας ξεκινήσουμε από τις πλημμύρες που αντιμετώπισε πρόσφατα η περιοχή…
Είμαστε σε διαρκή τηλεφωνική επικοινωνία για τον τόπο μας. Όπως έχουμε μάθει, σε άλλα χωριά πλημμύρισαν και σπίτια. Μέχρι το 1959, που έγιναν τα έργα αποξήρανσης, οι πλημμύρες ήταν αιτία για την καταστροφή της σοδειάς, ενώ είχαν συμβεί και πνιγμοί. Βλέποντας από τις φωτογραφίες τις ζημιές που προκάλεσε η μπόρα θυμηθήκαμε την αφήγηση του αείμνηστου πάππο-Τσάβου που πέρασε τη γέφυρα κρατώντας την ουρά της αγελάδας και σώθηκε. Ένας συγχωριανός μας, επίσης, οδηγούσε τον κόσμο όταν είχαμε πλημμύρες με βάση το ένστικτο των γουρουνιών…
Πώς, πότε και γιατί ιδρύθηκε η Αδελφότητά σας;
Όλα ξεκίνησαν μετά την ολοκλήρωση του έργου στον Ιερό Ναό του Αγίου Βασιλείου. Η Αδελφότητα ιδρύθηκε το 2019 για να στηρίξουμε με πράξεις τους «απ’ έκει», που γράφετε κι εσείς… Κυρίως τους υπερήλικες του χωριού μας για τους οποίους είμαστε υπερήφανοι που πρόσφεραν τα πάντα σε εμάς, που μας έζησαν σε ένα βάρβαρο καθεστώς, αλλά και για να αφήσουμε παρακαταθήκη στα παιδιά. Είναι εκδήλωση του σεβασμού, της αγάπης, της πίστης στον άνθρωπο και τον τόπο καταγωγής, η οποία συνεχίζει εθελοντικές δράσεις που προϋπήρξαν. Επίσης ήταν κι ένα μήνυμα για την ενεργοποίηση και συνεργασία των Αδελφοτήτων των χωριών μας. «Το κάθε χωριό έχει τη χάρη του, έχει την ομορφιά του, ανθρώπους θέλει δίπλα του, να είναι στόλισμά του», είναι ένα τετράστιχο που απαντάει στις σημερινές μας αναζητήσεις.
Οπότε αναλάβατε δράση…
Μετά τη διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου του Ναού, το 2019, προσκαλέσαμε σε σύσκεψη όλο το χωριό, τον πρόεδρο, τους επιτρόπους του Ναού, τη νεολαία… Στη συνέχεια κάναμε το 2020 τα πρώτα Θεοφάνια, κι από τότε εδώ γίνονται επίσημα και μαζεύονται από τα άλλα χωριά. Είναι ένα χειμωνιάτικο αντάμωμα!
Με την πανδημία;
Εν μέσω πανδημίας και στην πρώτη καραντίνα, αρχικά, κάναμε δωρεά φαρμάκων στο Κέντρο Υγείας και τροφίμων για 60 οικογένειες του χωριού μας. Μετά φροντίσαμε για τον φωτισμό του Σταυρού, που φαίνεται από μακριά*. Το φθινόπωρο του 2020 προσφέραμε μέσω του Δήμου Φοινικαίων σχολικά είδη και έναν υπολογιστή. Το περασμένο φθινόπωρο πραγματοποιήσαμε μια δεύτερη δωρεά σχολικών ειδών. Παρά την απαγόρευση, κάναμε δωρεά παραδοσιακών στολών στο Πολυφωνικό της Κρανιάς, που συνεργάζεται με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Λειβαδιάς «Άγιος Κοσμάς», και στηρίξαμε τη γιορτή του τσίπουρου στον Αϊ-Βασίλη τον Οκτώβριο του 2021. Έχουμε στο πρόγραμμά μας προτάσεις προς αδελφότητες και συλλόγους για εκδρομές τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και στις γιορτές στα χωριά μας. Ο φωτισμός-στολισμός στα τελευταία Χριστούγεννα ζωντάνεψε πάλι το χωριό μας, όπως και η δωρεά τροφίμων το Πάσχα. Στηρίξαμε επίσης την εθελοντική επιτροπή στη διοργάνωση της πασχαλινής γιορτής «Πάσχα στο χωριό», έτσι ώστε με τα έσοδα να συντηρείται ο ναός μας. Επίσης συμβάλαμε στη δημιουργία μιας 5μελούς επιτροπής για τα ζητήματα του χωριού. Θέλουμε τα χωριά μας να έχουν ρεύμα, νερό στα σπίτια, δρόμους… Αυτές τις μέρες αποφασίσαμε να ενισχύσουμε τον μόνιμο φωτισμό στο χωριό μας.
Συνεργάζεστε με άλλες κοινότητες;
Παρ’ όλο που μετράμε λίγα χρόνια, μόλις τρία, δημιουργούμε «γέφυρες» με άλλες Αδελφότητες και Συλλόγους. Προσπαθούμε δηλαδή συνεργατικά, μιας και η κατάσταση γενικά είναι λίγο καθηλωμένη από άποψη ενεργειών και δράσεων. Στηρίξαμε τον Σύλλογο της Λειβαδιάς που ενεργοποιείται στον τόπο μας, στα πολιτιστικά όπως σε και άλλες δράσεις κοινωνικής ωφέλειας, μεταξύ άλλων συμβάλλοντας στην προσπάθειά του για την ανακαίνιση δύο σπιτιών. «Ζυμώνεται» ένας συντονισμός όπως π.χ. με την Αδελφότητα Ελευθεροχωρίου, με τον Σύλλογο «Άγιος Δονάτος» Βαγγαλιατίου, με τον Σύλλογο Βορειοηπειρωτών Θεσπρωτίας στην Ηγουμενίτσα και τον Σύλλογο Βορειοηπειρωτών Λονδίνου. Είναι ένας τρόπος αυτός, για ζητήματα πέραν των ξεχωριστών κοινοτήτων, ώστε να πιέζουμε σε όλες τις κατευθύνσεις για το καλό όλων των Βορειοηπειρωτών. Μέσω πράξεων που μένουν, κι όχι για την προβολή προσώπων. Το αλβανικό όπως και το ελληνικό κράτος δεν μας στηρίζουν όπως και όσο πρέπει. Αν ενωθούμε, θα μας πάρουν στα σοβαρά για αυτονόητα δικαιώματα.
Η σχέση σας με τη δημοτική αρχή;
Είναι καλή. Ο δήμαρχος δέχτηκε τα αιτήματά μας και πολλά από αυτά έχουν πάρει τον δρόμο τους. Το χωριό μας έχει μπει επίσημα στη λίστα για την απόδοση των ιδιοκτησιών μετά από αγώνες**. Τα έξοδα της διαδικασίας τα καλύπτει εξ ολοκλήρου η σημερινή δημοτική αρχή, που ξεκίνησε πιλοτικά με την απόδοση τίτλων ιδιοκτησίας στο χωριό Αλύκου.
Πώς σκέφτεστε για το ζήτημα της απογραφής και την παρουσία σας;
Στόχος μας είναι να στηρίξουμε την παρουσία όλων των Βορειοηπειρωτών. Πιστεύουμε ότι σε συνεργασία με τις άλλες Αδελφότητες θα έχουμε αποτελέσματα. Αν χρειαστεί, θα τη στηρίξουμε και οικονομικά. Η Αδελφότητά μας γεννήθηκε από τις ανάγκες της εποχής σε δύσκολους καιρούς για να αναδείξει την ιστορία, τον πολιτισμό, τις ομορφιές και τα μνημεία και να συμβάλει με πράξεις στους συνανθρώπους μας. Αυτή είναι η «σημαία» μας.
* Μετατροπή σε σταυρό μιας υπερδεκάμετρου στήλης-μνημείου του προηγούμενου καθεστώτος για την αποξήρανση της περιοχής.
** Υπήρχαν διεκδικητές με πλαστά ταπιά (tapi=οθωμανικός τίτλος ιδιοκτησίας).
Καταστροφικές πλημμύρες
Μετά την είδηση για τις καταστροφές από πλημμύρες στην περιοχή «Βούρκος» της Φοινίκης την προηγούμενη εβδομάδα, συνομιλήσαμε με τον δήμαρχο Φοινικαίων κ. Κίτσο: «Ήταν μια καταιγίδα ασυνήθιστη για μήνα Ιούνιο, και είχε ως αποτέλεσμα να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές. Οι ζημιές ήταν στις υποδομές: στο πόσιμο νερό και στο ηλεκτρικό ρεύμα. Οι δρόμοι ήταν απροσπέλαστοι και στο κεντρικό δίκτυο αλλά και στο εσωτερικό δίκτυο των χωριών. Μεγάλες ζημιές προκάλεσε και στα χωριά Δρόβιανη, Ντερμίσι, Γέρμα και όλα τα χωριά των Ριζών. Τα συνεργεία του Δήμου αλλά και η πυροσβεστική ήταν σε ετοιμότητα και εργάζονται ακόμα για να αποκαταστήσουν όλες τις ζημιές. Αποκαταστάθηκαν οι ζημιές στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος εκτός από το χωριό Βραϊλάτι». Ευχόμαστε τα καλύτερα, καθώς και τον επιτυχή συντονισμό των Αδελφοτήτων της περιοχής έτσι ώστε μαζί με τον Δήμο τους να μπορούν να πιέζουν και τα δύο κράτη για καλές και βιώσιμες υποδομές.
