Οι «αγανακτισμένοι» και η Αριστερά. Toυ Χρίστου Κατσούλα.
Την Τετάρτη το απόγευμα ένιωθες μια περίεργη συγκίνηση. Αλλά και μια εκρηκτική αντιφατικότητα. Έκπληξη και χαρά, που τόσος κόσμος, έξω από το κύκλωμα του συνδικαλισμού, της πολιτικής και της Aριστεράς, πλημμύρισε την πλατεία Συντάγματος. Ένιωθες και θυμό ή απογοήτευση από την κάθε απόχρωσης Aριστερά που δεν μπορεί να δημιουργήσει ένα αντίστοιχο γεγονός. Κι ο θυμός μεγάλωνε, βλέποντας το σνομπάρισμα, την αφ’ υψηλού κριτική, τη συνειδητή απουσία ή και το χλευασμό: Από τη Δημοκρατική Αριστερά, μέχρι την Αναρχία.
Ίσως είναι δείγμα της ρευστότητας των καιρών μας ότι το γεγονός της 25ης Μάη έστειλε τόσο αδιάβαστη την Aριστερά. Είχαμε γκρίνια, απαξίωση, ειρωνεία και στην καλύτερη περίπτωση αμηχανία. Είχαμε και φωτογραφικά ντοκουμέντα – καταπέλτη με εφτά ολόκληρες ελληνικές σημαίες που ως γνωστόν αποτελούν απόδειξη ακροδεξιού σχεδίου.
Με τη γνωστή ευελιξία αρχών που χαρακτηρίζει τη σύγχρονο κίνημα, αυτά μεταστράφηκαν -μετά από δυο ή τρία εικοσιτετράωρα- σε μεγαλεπήβολες σκέψεις: «η επανάσταση δεν παραγγέλνεται», «η εξέγερση δεν έχει ημερομηνία», «θα δώσουμε αριστερό προσανατολισμό», «φυτώριο εξέγερσης το Σύνταγμα», «τα αυθεντικά κινήματα δεν έχουν σχέδιο» κ.λπ. Κι όμως, υπάρχουν ακόμα αριστεροί σχηματισμοί που αδυνατούν να βγάλουν έστω και μια απλή ανακοίνωση που να χαιρετίζει τις πλατείες.
Την 25η Μάη δεν τη δημιούργησε κανένα κόμμα σκέτο, κανένα κόμμα με κάλυψη – απόκρυψη, κανένα συνδικάτο, καμιά ΓΣΕΕ ή ΑΔΕΔΥ, κανένα οργανωμένο ή ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, κανένας Συντονισμός Πρωτοβάθμιων, καμιά συνέλευση εξεγερμένων. Τα κλασικά σχήματα της πολιτικής και του συνδικαλισμού, τα εξ αδρανείας ή εκ κληρονομιάς εργαλεία της αριστερής ιστορίας, με βίαιο τρόπο αποδείχτηκαν ανεπαρκή. Φυσιολογικά, λοιπόν, στην Αριστερά περίσσεψαν τα ξινισμένα μούτρα.
Ο ένας δεν νιώθει καλά, διότι άμα μια συγκέντρωση δεν έχει το λάβαρο του κόμματος είναι ανάχωμα στην ορμητική εξάπλωση του ταξικού κινήματος.
Ο άλλος ζορίζεται διότι θυμάται ότι τα περί πλατείας τα είπε πρώτος ο Αλαβάνος. Και θα ήθελε να μην θυμάται τα περί «Ταχρείων» που γράφονταν πριν από τρεις μήνες.
Άλλος απογοητεύτηκε διότι τα εγχειρίδια λένε πως πρέπει να έχεις και ολοκληρωμένη γραμμή και σωστό πλαίσιο και προωθημένα αιτήματα και αφίσα με υπογραφές, και πρέπει να κάνεις πορεία τουλάχιστον από τα Προπύλαια αν όχι από το Μουσείο.
Άλλος παραξενεύτηκε διότι η αυτοθέσμιση και η αμεσοδημοκρατία είναι ωραία, αλλά τι γίνεται άμα έχει την ελληνική σημαία στην πλάτη;
Άλλος εκνευρίστηκε που ο μεσόκοπος με την μπλούζα των ΟΥΚ ανέμιζε μανιωδώς την ελληνική σημαία. Άλλος τρελάθηκε που ο προηγούμενος μεσόκοπος ανεμίζοντας τη σημαία ούρλιαζε ότι «η χούντα δεν τελείωσε το ’73».
Άλλος παρατήρησε ότι τα συνθήματα έχουν γηπεδική χροιά. Κι άλλος θυμήθηκε ότι την ίδια γηπεδική χροιά είχαν τα συνθήματα των μαθητών του Δεκέμβρη.
Άλλος ξενέρωσε από την τόση μη βία. Κι άλλος ανάσανε, διότι συνήθως όταν βρισκόταν στο Σύνταγμα έτρεχε γρήγορα πνιγμένος από χημικά. «Δεν αρκούν και δεν ανησυχούν το σύστημα» οι συγκεντρώσεις «αγανακτισμένων πολιτών», σχολίασε η Αλέκα Παπαρήγα. Κι όμως, το ανησυχούν. Πολύ περισσότερο από μια Αριστερά ή ένα συνδικαλισμό που είναι μέρος του προβλήματος και της καθήλωσης, παρά μέρος της λύσης και της υπέρβασης. Με έναν αλλόκοτο τρόπο, το γεγονός της 25ης Μάη ήρθε να θυμίσει ότι το Μνημόνιο, η τρόικα και η χρεοκοπία, άλλαξαν πολλά πράγματα. Άλλαξαν και νοηματοδοτήθηκαν λέξεις απλές: Δημοκρατία, ανεξαρτησία, αξιοπρέπεια, φιλότιμο, πολιτική, πολιτικοί, κόμματα, Αριστερά. Η ηθική επίκληση για «πραγματική δημοκρατία τώρα» των Ισπανών μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από μακροσκελείς αναλύσεις. Η αναξιοπιστία της Αριστεράς και του συνδικαλισμού είναι δικαιολογημένη και απόλυτα εξηγήσιμη. Η αντιπολιτική οργή έχει και στοιχεία υγείας. Η διάρρηξη δεσμών και σχέσεων με το πολιτικό σύστημα, έχει παράπλευρες απώλειες, αλλά είναι αναγκαία. Η εθνική αξιοπρέπεια δεν μπορεί να βρωμάει εθνικισμό. Η λαϊκή συμμετοχή δεν θέλει κηδεμόνα και η πολιτική διαμεσολάβηση, δεν σημαίνει κλειστές διεργασίες. Τα μεγάλα κινήματα δεν συμφωνούνται σε κομματικές συσκέψεις, τουλάχιστον όχι στην εποχή μας. Το «να φύγετε» αποτελεί έξοχο πλαίσιο, βαθιά πολιτικό και συγκεκριμένα ενοποιητικό.
Ό,τι γεννιέται κι είναι νέο, φρέσκο και καινούργιο, πρέπει να μας προβληματίζει θετικά και όχι αρνητικά. Δείγμα αλλαγής των καιρών μας η 25η Μάη. Κι ανεξάρτητα από την κατάληξή της, την επιτυχία της, το ενδεχόμενο φούσκωμα ή ξεφούσκωμά της, εκείνη η συγκέντρωση άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της.
Ένας μπλόγκερ έγραψε πως «η αγανάκτηση έχει όνομα και επώνυμο και πάει Σύνταγμα». Σίγουρα η πλατεία ήταν γεμάτη από αγανάκτηση. Αλλά όχι μόνο αγανάκτηση. Η πλατεία είχε και ελπίδα ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν με τη συλλογική παρουσία και δράση. Αυτό μοιάζει με ένα πρωτόγονο συμπέρασμα για την πολιτικοποιημένη κοινωνία. Για τις ευρύτερες παρέες, αποτελεί ένα βήμα καθόλα επαναστατικό. Αν η Αριστερά αντιτάξει το σκεπτικισμό, την απαξίωση, ή την αυτιστική μεταφορά των σύνηθων συμπεριφορών της στην πλατεία Συντάγματος, θα χάσει μια από τις τελευταίες ευκαιρίες να μην αποτελέσει το ευκολότερο θύμα της πολιτικής στην εποχή της κρίσης.
Ίσως είναι δείγμα της ρευστότητας των καιρών μας ότι το γεγονός της 25ης Μάη έστειλε τόσο αδιάβαστη την Aριστερά. Είχαμε γκρίνια, απαξίωση, ειρωνεία και στην καλύτερη περίπτωση αμηχανία. Είχαμε και φωτογραφικά ντοκουμέντα – καταπέλτη με εφτά ολόκληρες ελληνικές σημαίες που ως γνωστόν αποτελούν απόδειξη ακροδεξιού σχεδίου.
Με τη γνωστή ευελιξία αρχών που χαρακτηρίζει τη σύγχρονο κίνημα, αυτά μεταστράφηκαν -μετά από δυο ή τρία εικοσιτετράωρα- σε μεγαλεπήβολες σκέψεις: «η επανάσταση δεν παραγγέλνεται», «η εξέγερση δεν έχει ημερομηνία», «θα δώσουμε αριστερό προσανατολισμό», «φυτώριο εξέγερσης το Σύνταγμα», «τα αυθεντικά κινήματα δεν έχουν σχέδιο» κ.λπ. Κι όμως, υπάρχουν ακόμα αριστεροί σχηματισμοί που αδυνατούν να βγάλουν έστω και μια απλή ανακοίνωση που να χαιρετίζει τις πλατείες.
Την 25η Μάη δεν τη δημιούργησε κανένα κόμμα σκέτο, κανένα κόμμα με κάλυψη – απόκρυψη, κανένα συνδικάτο, καμιά ΓΣΕΕ ή ΑΔΕΔΥ, κανένα οργανωμένο ή ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, κανένας Συντονισμός Πρωτοβάθμιων, καμιά συνέλευση εξεγερμένων. Τα κλασικά σχήματα της πολιτικής και του συνδικαλισμού, τα εξ αδρανείας ή εκ κληρονομιάς εργαλεία της αριστερής ιστορίας, με βίαιο τρόπο αποδείχτηκαν ανεπαρκή. Φυσιολογικά, λοιπόν, στην Αριστερά περίσσεψαν τα ξινισμένα μούτρα.
Ο ένας δεν νιώθει καλά, διότι άμα μια συγκέντρωση δεν έχει το λάβαρο του κόμματος είναι ανάχωμα στην ορμητική εξάπλωση του ταξικού κινήματος.
Ο άλλος ζορίζεται διότι θυμάται ότι τα περί πλατείας τα είπε πρώτος ο Αλαβάνος. Και θα ήθελε να μην θυμάται τα περί «Ταχρείων» που γράφονταν πριν από τρεις μήνες.
Άλλος απογοητεύτηκε διότι τα εγχειρίδια λένε πως πρέπει να έχεις και ολοκληρωμένη γραμμή και σωστό πλαίσιο και προωθημένα αιτήματα και αφίσα με υπογραφές, και πρέπει να κάνεις πορεία τουλάχιστον από τα Προπύλαια αν όχι από το Μουσείο.
Άλλος παραξενεύτηκε διότι η αυτοθέσμιση και η αμεσοδημοκρατία είναι ωραία, αλλά τι γίνεται άμα έχει την ελληνική σημαία στην πλάτη;
Άλλος εκνευρίστηκε που ο μεσόκοπος με την μπλούζα των ΟΥΚ ανέμιζε μανιωδώς την ελληνική σημαία. Άλλος τρελάθηκε που ο προηγούμενος μεσόκοπος ανεμίζοντας τη σημαία ούρλιαζε ότι «η χούντα δεν τελείωσε το ’73».
Άλλος παρατήρησε ότι τα συνθήματα έχουν γηπεδική χροιά. Κι άλλος θυμήθηκε ότι την ίδια γηπεδική χροιά είχαν τα συνθήματα των μαθητών του Δεκέμβρη.
Άλλος ξενέρωσε από την τόση μη βία. Κι άλλος ανάσανε, διότι συνήθως όταν βρισκόταν στο Σύνταγμα έτρεχε γρήγορα πνιγμένος από χημικά. «Δεν αρκούν και δεν ανησυχούν το σύστημα» οι συγκεντρώσεις «αγανακτισμένων πολιτών», σχολίασε η Αλέκα Παπαρήγα. Κι όμως, το ανησυχούν. Πολύ περισσότερο από μια Αριστερά ή ένα συνδικαλισμό που είναι μέρος του προβλήματος και της καθήλωσης, παρά μέρος της λύσης και της υπέρβασης. Με έναν αλλόκοτο τρόπο, το γεγονός της 25ης Μάη ήρθε να θυμίσει ότι το Μνημόνιο, η τρόικα και η χρεοκοπία, άλλαξαν πολλά πράγματα. Άλλαξαν και νοηματοδοτήθηκαν λέξεις απλές: Δημοκρατία, ανεξαρτησία, αξιοπρέπεια, φιλότιμο, πολιτική, πολιτικοί, κόμματα, Αριστερά. Η ηθική επίκληση για «πραγματική δημοκρατία τώρα» των Ισπανών μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από μακροσκελείς αναλύσεις. Η αναξιοπιστία της Αριστεράς και του συνδικαλισμού είναι δικαιολογημένη και απόλυτα εξηγήσιμη. Η αντιπολιτική οργή έχει και στοιχεία υγείας. Η διάρρηξη δεσμών και σχέσεων με το πολιτικό σύστημα, έχει παράπλευρες απώλειες, αλλά είναι αναγκαία. Η εθνική αξιοπρέπεια δεν μπορεί να βρωμάει εθνικισμό. Η λαϊκή συμμετοχή δεν θέλει κηδεμόνα και η πολιτική διαμεσολάβηση, δεν σημαίνει κλειστές διεργασίες. Τα μεγάλα κινήματα δεν συμφωνούνται σε κομματικές συσκέψεις, τουλάχιστον όχι στην εποχή μας. Το «να φύγετε» αποτελεί έξοχο πλαίσιο, βαθιά πολιτικό και συγκεκριμένα ενοποιητικό.
Ό,τι γεννιέται κι είναι νέο, φρέσκο και καινούργιο, πρέπει να μας προβληματίζει θετικά και όχι αρνητικά. Δείγμα αλλαγής των καιρών μας η 25η Μάη. Κι ανεξάρτητα από την κατάληξή της, την επιτυχία της, το ενδεχόμενο φούσκωμα ή ξεφούσκωμά της, εκείνη η συγκέντρωση άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της.
Ένας μπλόγκερ έγραψε πως «η αγανάκτηση έχει όνομα και επώνυμο και πάει Σύνταγμα». Σίγουρα η πλατεία ήταν γεμάτη από αγανάκτηση. Αλλά όχι μόνο αγανάκτηση. Η πλατεία είχε και ελπίδα ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν με τη συλλογική παρουσία και δράση. Αυτό μοιάζει με ένα πρωτόγονο συμπέρασμα για την πολιτικοποιημένη κοινωνία. Για τις ευρύτερες παρέες, αποτελεί ένα βήμα καθόλα επαναστατικό. Αν η Αριστερά αντιτάξει το σκεπτικισμό, την απαξίωση, ή την αυτιστική μεταφορά των σύνηθων συμπεριφορών της στην πλατεία Συντάγματος, θα χάσει μια από τις τελευταίες ευκαιρίες να μην αποτελέσει το ευκολότερο θύμα της πολιτικής στην εποχή της κρίσης.
Σχόλια
