του Γρηγόρη Ρουμπάνη
Η πολιτεία η εσχάτη, η 51η των ΗΠΑ, μπορεί να μην έχει το όνομα αλλά έχει τη χάρη. Είναι εδώ, στα Ν.Α. όρια της Ατλαντικής Συμμαχίας, ασχέτως με την ευόδωση των επιθυμιών του ιδιόμορφου Αμερικανού προέδρου να δώσει τον αριθμό αυτό στον Καναδά, στην περίπτωση που τον προσαρτήσει. Και «χρυσό θόλο» θα μας προσφέρει, και κυβέρνηση καινούργια και άφθαρτη, αν κρίνει ότι απαιτείται για να κάνει σωστά τη δουλειά του, θα προωθήσει κι ό,τι άλλο επιθυμεί η καρδούλα μας. Εξάλλου μια απέραντη αμερικάνικη βάση είναι η Ελλάδα∙ δεν χρειάζεται μεγάλο κόστος για να στήσει μια ομπρέλα, που να υπερασπίζεται τα συμφέροντα της μεγάλης δύναμης.
Αν είχε ατονήσει η αμερικανική παρέμβαση στην πρόσφατη πολιτική ιστορία, ο λόγος είναι ότι δεν χρειαζόταν να γίνει κάτι διαφορετικό. Εξ ου και ορισμένοι μίλησαν για εξομάλυνση των σχέσεων. Ουδέν αναληθέστερο και αποδεικνύεται, εκτός των άλλων, από την αδημονία ορισμένων πολιτικών και δημοσιογραφικών κύκλων για μια κίνηση του ισχυρού συμμάχου, με την οποία θα απαλλάξει τη χώρα από την χειρότερη μεταπολεμική κυβέρνηση, την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Η έλευση της νέας πρέσβειρας των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ αναμένεται από ορισμένους να συνοδεύεται με λύσεις. Ισχυρή υπόθεση προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός δεν έχει καταφέρει ακόμη να πιάσει επαφή με τον Λευκό Οίκο κι αυτό, λένε οι αναμένοντες τη «Σωτηρία Λύση», κάτι σημαίνει.
Στο μεταξύ τα σκάνδαλα διαδέχονται το ένα το άλλο. Το δημόσιο ή κοινοτικό χρήμα λεηλατείται με ευκολία και χωρίς το φόβο, ότι εκείνοι που το καρπώνονται παρανόμως θα λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Απλώς:
– Όταν έρχονται τραγωδίες όπως στα Τέμπη, μπαζώνονται πειστήρια και μεθοδεύονται προανακριτικές επιτροπές χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο
– Όταν αποκαλύπτεται ρεμούλα τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ καταργείται ο οργανισμός κι ούτε γάτα ούτε ζημιά.
– Για να ολοκληρωθεί το σκηνικό, οχυρώνονται νομικώς έτι περαιτέρω συγγενείς και φίλοι των πολιτικών που (πιθανώς) δολίως πλούτισαν μέσω εταιρειών που δεν φορολογούνται στο ελληνικό κράτος.
Σ’ αυτό το αδιέξοδο καμία από τις ισχύουσες πολιτικές δυνάμεις δεν δείχνει ικανή να φέρει μεταβολή.
Ωστόσο η μεγάλη σύμμαχος ενδιαφέρεται να υπάρχει πολιτική σταθερότητα και προοπτική ασφάλειας στις χώρες που ελέγχει. Την κτήση της δεν άφησε ποτέ η μητρόπολη στην τύχη της, αρχής γενομένης το έτος 1947, με το Δόγμα Τρούμαν και συνακόλουθα το Σχέδιο Μάρσαλ, οπόταν η Ελλάδα έλαβε την πρέπουσα βοήθεια για την κατανίκηση του Δημοκρατικού Στρατού και τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου προς όφελος της Δύσης. Καθώς οι Αμερικανοί έβαζαν και το χρήμα και την ισχύ, είχαν τον πρώτο λόγο και στις πολιτικές εξελίξεις. Κυβέρνηση Παπάγου και κυβέρνηση Καραμανλή ήταν της επιλογής τους. Δική τους και η ΚΥΠ (Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών), την οποία οργάνωσαν ως υποκατάστημα της δικής τους CIA με τη μορφή δικτύου αντισοβιετικής κατασκοπίας. Κάθε δράση της Αριστεράς περνούσε στην παρακολούθηση της ΚΥΠ, η οποία είχε στον έλεγχό της, εκτός από τους καίριους κρατικούς φορείς, και τους παρακρατικούς μηχανισμούς. Τα στελέχη της εκπαιδεύονταν στις ΗΠΑ από τη «μητέρα εταιρεία» και είχαν ανάμειξη σε όλες τις εκτροπές: από τις εκλογές βίας και νοθείας του 1961 μέχρι την αποστασία του 1965, τη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 και φυσικά το πραξικόπημα για την ανατροπή του Μακαρίου στην Κύπρο, το 1974, το οποίο άνοιξε το δρόμο στην τουρκική εισβολή. Οι Αμερικανοί κράτησαν τις διασυνδέσεις τους με την υπηρεσία και μετά το 1986, όταν ο Α. Παπανδρέου τη μετονόμασε σε Εθνική (ΕΥΠ) και διόρισε στα ανώτατα κλιμάκια πρόσωπα της απολύτου εμπιστοσύνης του.
Τη στρατηγική τους διασφάλισαν και επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ. Η μεγάλη υπόσχεση του Α. Παπανδρέου (μια από τις πολλές) για απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων εξελίχθηκε σε πλήρη εκσυγχρονισμό εκείνων που τους ήταν απαραίτητες και έκλεισε κάποιες, όπως οι βάσεις του Ελληνικού και της Νέας Μάκρης, που τους ήταν άχρηστες πια και ζημιογόνες. Πρόσθετη βοήθεια στους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ έδωσε ο Κ. Σημίτης κατά τη διάρκεια της επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία ανοίγοντας την «πύλη» της Θεσσαλονίκης για τη μεταφορά στρατευμάτων και στρατιωτικού υλικού στην εμπόλεμη ζώνη. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναβαθμιστεί περαιτέρω η ναυτική βάση της Σούδας και η αεροπορική της Λάρισας, έχει αναπτυχθεί η αεροπορική βάση του Στεφανοβικείου στο Βόλο κι επίσης έχει εξελιχθεί σε κομβικής σημασίας ορμητήριο το λιμάνι και το αεροδρόμιο της Αλεξανδρούπολης. Συζήτηση, κυρίως στο παρασκήνιο, άρχισε να γίνεται επί υπουργίας Π. Καμένου στο Εθνικής Άμυνας (κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) και για την Κάρπαθο προς αποσυμφόρηση της βάσης στη Σούδα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και ο διάδρομος προς την πάντα ενδιαφέρουσα και σε αναβρασμό Μέση Ανατολή βρίσκονται στην κορυφή του αμερικανικού ενδιαφέροντος. Στην πρώτη περίπτωση, οι ΗΠΑ παίζουν σε δυο ταμπλό: κατ’ αρχήν αναπτύσσουν μια (με έντονα επικοινωνιακά στοιχεία) προσπάθεια ειρήνευσης, χωρίς ωστόσο να επιτραπεί στον Πούτιν να θριαμβεύσει, και από την άλλη αφήνουν τη «βρώμικη δουλειά» της πολεμικής πίεσης στους ηλίθιους Γερμανούς, Γάλλους και Βρετανούς, απειλώντας τους Ρώσους με πολεμικό περίπατο στην Κόκκινη Πλατεία. Στη δεύτερη περίπτωση, εξελίσσεται ραγδαία η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη και ο Ντ. Τραμπ δεν έχει κρύψει το ενδιαφέρον του να «μετακομίσει» τους Παλαιστινίους αλλού, για να μετατρέψει τη Γάζα σε καζινούπολη. Μια γενοκτονία στη ρουλέτα. Σ’ αυτά, που είναι και το πλέον ενδιαφέρον, θα πρέπει να προσυπολογιστεί το έντονο αμερικανικό ενδιαφέρον για αναβάθμιση του εμπορικού δρόμου προς την Ινδία, προκειμένου να ισορροπήσει την οικονομική διείσδυση της Κίνας προς Δυσμάς.
Ως εκ τούτου οι επόμενοι μήνες αναμένονται με εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού συχνά τέτοιου είδους διεθνείς εξελίξεις επηρέαζαν στον έναν ή τον άλλο βαθμό και τις εσωτερικές ανακατατάξεις.
Προσεχώς λοιπόν και άλλα… νέα από την αποικία.
Εν Μεγάλη Ελληνική Αποικία, 200 π.Χ.
Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Αποικία
δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,
και μόλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,
ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός
να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή.
Όμως το πρόσκομμα κι η δυσκολία
είναι που κάμνουνε μια ιστορία
μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί
αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ
δεν τους χρειάζονταν κανείς.) Για κάθε τι,
για το παραμικρό ρωτούνε κι εξετάζουν,
κι ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,
με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.
Έχουνε και μια κλίσι στες θυσίες.
Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη·
η κατοχή σας είν’ επισφαλής:
οι τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες.
Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,
κι από την άλληνα την συναφή,
κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική·
είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τί να γίνει;
σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.
Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,
βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε·
πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.
Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,
κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,
απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,
να δούμε τί απομένει πια, μετά
τόση δεινότητα χειρουργική.—
Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.
Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.
Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.
Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Αποικία.
Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;
Και τέλος πάντων, νά, τραβούμ’ εμπρός.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1928)
