επιμέλεια: Χριστόδουλος Δολαψάκης
Δεν μας έφτανε ο κορωνοϊός, τις τελευταίες μέρες έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την επίθεση της «Μήδειας». Η κατάσταση είναι δραματική: τέσσερις άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους λόγω της κακοκαιρίας, αρκετές περιοχές στην Ελλάδα έχουν μείνει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα ενώ χιλιάδες οικογένειες και άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα υγείας έχουν αποκλειστεί στα σπίτια τους ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας.
Εκ πρώτης όψεως, τα δύο φαινόμενα, ο κορωνοϊός και η «Μήδεια», δεν φαίνεται να έχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ τους. Μία αναπνευστική λοίμωξη που ταλαιπωρεί πάνω από ένα χρόνο τις κοινωνίες και τα συστήματα υγείας με μια κακοκαιρία, τι κοινό μπορεί να έχουν;
Κι όμως, αν προσέξουμε τον δημόσιο λόγο κυβέρνησης και «ειδικών» θα παρατηρήσουμε έναν κοινό παρανομαστή: Τόσο η πανδημία όσο και η βαρυχειμωνιά παρουσιάζονται ως φυσικά φαινόμενα, ως αναπόφευκτα δεινά για τα οποία οι κρατικές εξουσίες μπορούν να κάνουν ελάχιστα για να τα αντιμετωπίσουν, οπότε όλο το βάρος της αντιμετώπισης πέφτει στους ώμους του κάθε πολίτη ξεχωριστά. Οι οδηγίες της Πολιτικής Προστασίας και για την αντιμετώπιση της Μήδειας μας προκαλούν εύλογα ντέζα-βου: «Καθίστε στο σπίτι γιατί αν βγείτε έξω μπορεί να κινδυνεύσει η ζωή σας. Εμείς σας τα είπαμε και δεν φέρουμε καμία ευθύνη».
Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι η παραπάνω ανάγνωση είναι εν μέρει σωστή. Φονικές επιδημίες καταγράφονται από την αρχαιότητα, πολύ πριν τον βιομηχανικό καπιταλισμό, τις μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες και την καταστροφή των οικοσυστημάτων που ενοχοποιούνται για την έξαρση των επικίνδυνων ιογενών λοιμώξεων τα τελευταία χρόνια. Τα ίδια ισχύουν και για τις κακοκαιρίες. Φονικές ξηρασίες, καταστροφικές νεροποντές και ξαφνικές βαρυχειμωνιές είναι φαινόμενα τόσο παλιά όσο τουλάχιστον και ο γραπτός λόγος για αυτό και υπάρχουν σχετικές αναφορές στη λαϊκή παράδοση κάθε τόπου. Κι όλα αυτά αιώνες πριν την ανθρωπογενή καταστροφή του περιβάλλοντος και την ολοένα και πιο συχνή εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων.
Όμως, είναι ένα πράγμα η διαχρονικότητα των φυσικών καταστροφών και είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα η «φυσικοποίηση» φαινομένων που στις μέρες μας μπορούν να προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Ναι, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι η ανθρωπότητα θα βρίσκει διαρκώς μπροστά της έναν νέο ιό ή μία νέα πιο ξαφνική νεροποντή ή κακοκαιρία. Αλλά από αυτό μέχρι την διαρκή επίκληση της «ατομικής ευθύνης» και την αποποίηση οποιασδήποτε ευθύνης εκ μέρους των κυβερνήσεων για την απώλεια ζωών ή την διάλυση υποδομών υπάρχει τεράστια απόσταση.
Τίποτα το «φυσικό» δεν έχει ο εγκλωβισμός νεφροπαθών στο κέντρο της Αθήνας από τα χιόνια και η παραμονή χιλιάδων νοικοκυριών στο σκοτάδι για τέσσερις συνεχόμενες μέρες. Ειδικά την στιγμή που ήταν γνωστή η έλευση της «Μήδειας» ενώ οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ είχαν προειδοποιήσει από την προηγούμενη εβδομάδα για την αδυναμία των δικτύων να ανταπεξέλθουν στην κακοκαιρία.
Από την άλλη, λέει ο καθηγητής Ν. Σύψας ότι «ο ιός είναι απρόβλεπτος και μας υπαγορεύει τις αποφάσεις που παίρνουμε» ενώ ο ομότιμός του Αλ. Βατόπουλος προσθέτει ότι «οι μεταλλάξεις θα εξαπλωθούν μοιραία σε όλο τον κόσμο». Ακόμα και η φρασεολογία έχει τη σημασία της. Καθηγητές πανεπιστημίων με εκατοντάδες σελίδες βιογραφικά χρησιμοποιούν λέξεις όπως «απρόβλεπτος» ή «μοιραία». Θαρρείς και βρίσκεσαι στην εποχή του βασιλείου των Αζτέκων όπου η μοίρα των ανθρώπων καθοριζόταν από τα άστρα και σύμφωνα με το Ιερατείο υπεύθυνη για μία φονική ξηρασία ή γαστρεντερίτιδα ήταν μία πολύ εκδικητική θεότητα ή ένα κατεργάρικο πνεύμα του δάσους.
Οι ελίτ αξιοποίησαν την πανδημία για να προωθήσουν πολιτικές όπως η δημιουργία ενός Υγειονομικού Πανοπτικού επιτήρησης και διαρκούς παρακολούθησης των πολιτών ή ενός «Ανοσολογικού Απαρτχάιντ» με ολόκληρες χώρες ή κοινωνικές ομάδες πεταμένες κυριολεκτικά στο έλεος του ιού λόγω «ανεπάρκειας των εμβολίων»
ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ; Σίγουρα, η επιστήμη και η τεχνολογία, αν και έχουν πραγματοποιήσει τεράστια άλματα τα τελευταία χρόνια, δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν ακόμα αρκετά «μυστήρια» της φύσης. Δεν πρόκειται όμως για αυτό. Πρόκειται για την προσπάθεια των κυβερνήσεων και των σύγχρονων «Ιερατείων» να αποφύγουν τις ευθύνες που απορρέουν από την θέση τους για τη διαχείριση της πανδημίας, αναγορεύοντας τον ιό σε ένα «μυστηριακό» και «αινιγματικό» φαινόμενο.
Σε λίγο κλείνουμε ένα χρόνο σε συνθήκες «πανδημίας». Οι γνώσεις που έχουμε για τον κορωνοϊό, από τη μετάδοσή του μέχρι τις επιπλοκές της αναπνευστικής λοίμωξης που προκαλεί, είναι ασύγκριτα περισσότερες από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στην επαρχία της Γουχάν. Μέσα σε αυτόν τον ένα χρόνο μεσολάβησαν πολλά: Καινούργιες θεραπείες που γίνονται όλο και πιο αποτελεσματικές, εμβόλια με ένα σωρό διαφορετικές τεχνικές παραγωγής, συστήματα υγείας με ένα υγειονομικό προσωπικό πολύ πιο έμπειρο και εκπαιδευμένο να αντιμετωπίσει τη λοίμωξη.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι θα μπορούσαμε αύριο να εξαλείψουμε τον κορωνοϊό; Όχι βέβαια. Σημαίνουν, όμως, ότι μετά από ένα χρόνο θα έπρεπε οι κυβερνήσεις και οι «ειδικοί» να έχουν να προτείνουν κάτι καλύτερο από το «μείνετε σπίτι, φοράτε μάσκες, κρατάτε αποστάσεις.»
Και γενικώς δεν χρειάζεται να έχεις σπουδάσει «διαχείριση δημόσιας υγείας» για να ξέρεις ότι πολλά από αυτά που ζούμε σήμερα δεν θα είχαν συμβεί αν οι κυβερνήσεις στήριζαν αποφασιστικά τα δημόσια συστήματα υγείας και έριχναν βάρος στην πρόληψη και στη δημιουργία πρωτοβάθμιων δικτύων ιχνηλάτησης και περίθαλψης.
ΤΑ ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΑ λοκντάουν και η βάναυση περιστολή των δημοκρατικών ελευθεριών δεν έχουν τίποτα το «φυσικό» ή το «απρόβλεπτο». Ούτε φυσικά ήταν «μοιραία» η χρόνια απαξίωση των συστημάτων υγείας και οι αλλεπάλληλες περικοπές στο κοινωνικό κράτος που άφησαν τις κοινωνίες χωρίς θωράκιση απέναντι στον κορωνοϊό.
Η αλήθεια είναι ότι όλα τα παραπάνω είναι συνειδητές επιλογές μίας ελίτ που μπροστά στη σοβαρότερη (μέχρι στιγμής) υγειονομική πρόκληση του αιώνα στάθηκε εντελώς ανεπαρκής. Και όχι μόνο αυτό αλλά αξιοποίησε την πανδημία για να προωθήσει πολιτικές που καμία σχέση δεν έχουν με την προστασία της υγείας των πολιτών, όπως η δημιουργία ενός Υγειονομικού Πανοπτικού επιτήρησης και διαρκούς παρακολούθησης των πολιτών ή ενός «Ανοσολογικού Απαρτχάιντ» με ολόκληρες χώρες ή κοινωνικές ομάδες πεταμένες κυριολεκτικά στο έλεος του ιού λόγω «ανεπάρκειας των εμβολίων».
Μανώλης Μούστος
